Historia języka rosyjskiego 3202-S1OHJ31e
Wykład ma za zadanie przedstawić systematyczną wiedzę niezbędną do zaliczenia przedmiotu. Tematyka wykładu obejmuje następujące zagadnienia:
1. Periodyzacja historii języka rosyjskiego i innych języków słowiańskich. Działalność Cyryla i Metodego. Powstanie języka staro-cerkiewno-słowiańskiego (dalej scs). Pismo i piśmiennictwo. Język scs. na tle innych języków słowiańskich i indoeuropejskich. Stosunek języka scs. do języka prasłowiańskiego. Rola języka scs w historii piśmiennictwa rosyjskiego oraz w kształtowaniu rosyjskiego języka literackiego.
2.Charakterystyka systemu fonetycznego okresu wczesnej wspólnoty prasłowiańskiej (1500 p.n.e.- II w. p.n.e.): rozszczepienie sonantów na grupy *ŭr, *ĭr, *ŭl, *ĭl. Prawo przejścia *s w *ch(x). Palatalizacja I. Wpływ j na poprzedzające spółgłoski. Zmiany w systemie wokalicznym.
3.Charakterystyka procesów fonetycznych języka prasłowiańskiego okresu późnej wspólnoty prasłowiańskiej (II w. p.n.e.- VI w. n.e.): Prawo sylab otwartych i jego następstwa – zanik spółgłosek wygłosowych; przesunięcie granic sylaby i uproszczenie grup spółgłoskowych; rozwój grup *tl, *dl na Słowiańszczyźnie; monoftongizacja dyftongów; palatalizacja II i zmiany w grupach *kvoį-, *gvoį-; powstanie samogłosek nosowych; powstanie nowych sonantów; palatalizacja III; grupy przestawkowe *or ˃ ra//ro, *ol ˃la//lo; przekształcenie grup *tort, *tolt, *tert, *telt. Utrata interwokalnego *j, upodobnienie i ściągnięcie samogłosek. Przekształcenie *tj, *dj. Zmiana w nagłosie wyrazów rozpoczynających się na samogłoskę. Utrata sonantów.
4.Rozpad wspólnoty językowej prasłowiańskiej – ukształtowanie się trzech zespołów językowych (VI-IX/X w.). Charakterystyka i los jerów w języku staroruskim. Następstwa utraty jerów w języku staroruskim.
5. Rozpad wspólnoty wschodniosłowiańskiej. Charakterystyka procesów fonetycznych dotyczących języka staroruskiego i rosyjskiego: stwardnienie spółgłosek szumiących i [c], jokanie, akanie, powstanie miękkich spółgłosek tylnojęzykowych.
6. Imienne części mowy (rzeczownik, przymiotnik, zaimek, liczebnik) – charakterystyka ogólna, deklinacja prasłowiańska, kształtowanie się współczesnych paradygmatów deklinacyjnych.
7. Czasownik – ogólna charakterystyka czasownika prasłowiańskiego: znaczenie poszczególnych czasów; tematy czasownika; podział na klasy tematyczne; czasowniki atematyczne; czas teraźniejszy; czasy przeszłe (aoryst; imperfectum; perfectum; plusquamperfectum); czasy przyszłe; tryb rozkazujący i przypuszczający; supinum, imiesłowy. Kształtowanie się współczesnego paradygmatu czasownika.
8. Konstrukcje składniowe: dativus absolutus; dativus cum infinitivo; accusativus cum infinitivo.
Ćwiczenia mają za zadanie pogłębiać wiedzę wyniesioną z wykładu, dać jej zastosowanie praktyczne, mobilizować studentów do aktywności i systematycznej pracy. Studenci wykorzystują uzyskaną na wykładzie wiedzę do analizy fonetycznej i morfologicznej tekstu staroruskiego oraz do wyjaśnienia zjawiska alternacji morfonologicznych w języku rosyjskim oraz różnic między językami rosyjskim i polskim.
|
W cyklu 2023Z:
Jak w części "Podstawowe informacje o przedmiocie (niezależne od cyklu)". |
W cyklu 2024Z:
Jak w części "Podstawowe informacje o przedmiocie (niezależne od cyklu)". |
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Po ukończeniu przedmiotu student:
WIEDZA
- zna genealogię języków w Europie, w szczególności języków słowiańskich
- zna i rozumie podstawowe zasady lingwistycznej analizy tekstu staroruskiego na poziomie fonetycznym, morfologicznym, leksykalnym i składniowym;
- ma uporządkowaną wiedzę szczegółową z zakresu historii języka rosyjskiego.
UMIEJĘTNOŚCI:
- rekonstruuje stan fonetyki prasłowiańskiej i porównuje zjawiska fonetyczne w języku rosyjskim z odpowiednimi zjawiskami w języku scs i polskim;
- czyta ze zrozumieniem oraz tłumaczy teksty starosłowiańskie i staroruskie.;
- analizuje teksty staroruskie pod względem językowym;
- rozpoznaje cerkiewizmy we współczesnych tekstach rosyjskich;
- potrafi dokonać periodyzacji historii rosyjskiego języka literackiego.
KOMPETENCJE SPOŁECZNE
- potrafi współdziałać i pracować w grupie;
- ma świadomość potrzeby poszanowania odmiennych poglądów i postaw.
Kryteria oceniania
Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest obecność na wykładzie oraz zaliczenie ćwiczeń.
Egzamin pisemny obejmuje następujące zagadnienia:
1) analiza fonetyczna i morfologiczna tekstu staroruskiego;
2) zadania jednokrotnego i wielokrotnego wyboru dotyczące procesów fonetycznych i morfologicznych w rozwoju języka prasłowiańskiego, staroruskiego i rosyjskiego.
Łącznie za sprawdziany na ćwiczeniach można uzyskać 50 punktów. Za egzamin pisemny można uzyskać 50 pkt. Ocena końcowa wynika z sumy zebranych punktów.
Przelicznik punktów na oceny:
3,0 (dst) – 50-59 pkt.
3,5 (dst+) – 60-69 pkt.
4,0 (db) – 70-79 pkt.
4,5 (db+) – 80-89 pkt.
5,0 (bdb) – 90-100 pkt.
5! (bdb+) –95-100 punktów + ponadprzeciętna aktywność na zajęciach i/lub wiedza wykraczającą poza podstawę programu (np. dodatkowy referat, prezentacja itp.).
Student ma prawo do 2 nieusprawiedliwionych nieobecności, każda następna wymaga złożenia usprawiedliwienia. O uznaniu nieobecności decyduje wykładowca. Przekroczenie nieobecności usprawiedliwionych i nieusprawiedliwionych na 50% zajęć może być podstawą do niezaliczenia przedmiotu. Warunki zaliczenia przedmiotu w terminie poprawkowym są takie same jak w terminie I.
W przypadku braku możliwości prowadzenia zajęć w formie stacjonarnej zajęcia będą odbywać się przy użyciu narzędzi komunikacji na odległość, najprawdopodobniej Google Meet oraz innych zalecanych przez UW.
Praktyki zawodowe
nie dotyczy
Literatura
Bartoszewicz A. Istorija russkogo litieraturnogo języka. Warszawa 1973.
Bartula Cz. Podstawowe wiadomości z gramatyki staro-cerkiewno-słowiańskiej na tle porównawczym. Warszawa 1981 lub nast. wyd.
Diemient’jew A. Sbornik zadacz i uprażnienij po starosławianskomu jazyku. M.,1975.
Galster I. Zarys gramatyki historycznej języka rosyjskiego. Warszawa 1998 i późn.
Moszyński L. Wstęp do filologii słowiańskiej. Warszawa 1984.
Riemniowa M. Puti razwitija russkogo litieraturnogo jazyka XI-XVII ww. Moskwa 2003.
Uspienskij B. Istorija russkogo litieraturnogo jazyka (XI-XVII ww.) 3-izd. Moskwa 2002.
|
W cyklu 2023Z:
Jak w części "Podstawowe informacje o przedmiocie (niezależne od cyklu)". |
W cyklu 2024Z:
Jak w części "Podstawowe informacje o przedmiocie (niezależne od cyklu)". |
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: