Dźwiękowe stopnie do Niebios: funkcja dźwięku w tradycyjnych systemach 3106-MagRel-OG

Działanie w trybie sztuki jest jedną z charakterystycznych cech
paradygmatu animizmu, który przez dziesiątki tysięcy lat kierował
modelowaniem świata. We wszystkich działaniach magicznych i
religijnych, zwłaszcza tych, w toku których dochodzi do osiągnięcia
stanów transowych, istotna rolę odgrywa dźwięk. Jest on zjawiskiem
wszechobecnym, ale szczególnie w tych sytuacjach nie może być
bezładny, musi podlegać organizacji, a zatem – kompozycji.
Wykład, ilustrowany licznymi obrazami, a także przykładami
dźwiękowymi, poświęcony jest przeglądowi rodzajów dźwiękowych (nie
tylko stricte muzycznych) działań sprzyjających osiąganiu, a następnie
kontroli stanów zmienionej świadomości, dokumentowanych materiałem
etnograficznym, historycznym, a także archeologicznym, sięgającym
okresu paleolitu górnego.
Wśród omawianych tematów i zagadnień szczegółowych znajdą się:
1. Geografia muzyczna a pojęcie dźwięku obcego, dziwnego
(konfrontacja muzycznego zróżnicowania kulturowego z estetyką
brzmienia wytworzoną w systemie europejskim).
2. Organizacja rytualnej przestrzeni akustycznej – realnej i imaginowanej
(rola dźwięku, rola ciszy, horyzonty dźwięku: granica dźwięku i dźwięki
graniczne, ultradźwięki i infradźwięki).
4. Rola instrumentu muzycznego (rytualna i symboliczna, ale także
fizyczna, np. stosowanie destrukcyjnych infradźwięków w działaniach
bojowych).
3. Muzyka szamańska, muzyczne posesje, tradycyjne terapie i leczenie
dźwiękiem.

Rodzaj przedmiotu

ogólnouniwersyteckie

Tryb prowadzenia

w sali

Koordynatorzy przedmiotu

Ewa Gruszczyńska-Ziółkowska

Efekty kształcenia

Po ukończeniu zajęć uczestnik:

- rozumie zależności pomiędzy poszczególnymi dyscyplinami w zakresie
nauk humanistycznych, społecznych, przyrodniczych, jakie kształtują się
na gruncie badań muzykologicznych dotyczących działań rytualnych
(K_W04)

- zna podstawowe metody analizy i interpretacji tekstów kultury, jakimi są
dokumenty muzycznych działań rytualnych (K_W05);
- zna najważniejsze metody badań interdyscyplinarnych w zakresie
badań nad działaniem rytualnym i obrzędowym (K_W07);
- umie dokonywać analizy dzieł sztuki oraz tekstów naukowych i
materiałów źródłowych za pomocą odpowiednich narzędzi badawczych
(K_U02);
- jest gotów do poznawania nowych metod badawczych (K_K03);
- ma kompetencje w zakresie wyboru najwłaściwszych środków
służących do realizacji wskazanych zadań (K_K04);
- docenia bogactwo kultury (K_K08);
- jest gotów do zrozumienia dziedzictwa kulturowego i różnorodności
kulturowej (K_K09).

Kryteria oceniania

Zaliczenie na ocenę na podstawie kolokwium pisemnego z zakresu
wykładu i lektur obowiązkowych. Obecność wymagana – ponad połowa
zajęć

Literatura

Literatura:

Andrzej Wierciński „Model postaci szamana”, w: „Magia i religia. Szkice z
antropologii religii”. Wydawnictwo Nomos, Kraków 1977.
Wacław Sieroszewski „Dwanaście lat w kraju Jakutów”. Instytut
Wydawniczy Bibljoteka Polska, Warszawa 1935, t. 2, rozdz. V, VI.
Anna Gruszczyńska-Ziółkowska „Koncert w Hadesie: jaskinia i grota jako
źródła dźwiękowej inspiracji” w: Mit Orfeusza. Inspiracje i reinterpretacje
w europejskiej tradycji artystycznej, red. Sławomira Żerańska-Kominek,
Wydawnictwo Słowo/Obraz/Terytoria, Gdańsk 2003.
Literatura uzupełniająca:
Mircea Eliade „Mity, sny, misteria”. Wydawnictwo KR, Kraków 1994.
Ernesto de Martino „Ziemia zgryzoty: Przyczynek do historii życia
religijnego południowych Włoch”. Książka i Wiedza 1971.
Marius Schneider „Podstawy intelektualne i psychologiczne śpiewu
magicznego”, w: Res Facta nr 9, PWM, Kraków 1982.
Andrzej Wierciński „Magia i religia. Szkice z antropologii religii”.
Wydawnictwo Nomos, Kraków 1977.
Sławomira Żerańska-Kominek, Arnold Lebeuf „Opowieść o szalonej
Harman i Aszyku zakochanym w księżycu” Wydawnictwo: Nomos,
Kraków 1998

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3106-MagRel-OG w USOSweb