Wstęp do technik i terminologii architektury 3105-WTTARWE
Wykład nie ma układu chronologicznego, ani nie jest wykładem z historii architektury, ale prezentuje zagadnienia związane ze stosowanymi technikami budowlanymi, wprowadzanymi rozwiązaniami formalnymi. Pierwsze zajęcia poświęcone są różnym definicjom architektury, jej genezie i specyfice. Na kolejnych omawiane są materiały budowlane, ich wykorzystywanie, właściwości, stosowane konstrukcje. Część zajęć poświęcona jest analizie poszczególnych rozwiązań technicznych i kompozycyjnych. Oddzielny blok wykładów typologicznie prezentuje różnorodność planów i brył budowli (świeckich i sakralnych), ukazuje funkcjonowanie poszczególnych budowli i wskazuje na zależności między ich funkcją a formą. Na osobnych zajęciach prezentowana jest terminologia odnosząca się do architectura militaris. Omawiane są elementy obronne, sposoby walki, systemy obronne. Osobny cykl wykładów poświęcony jest ornamentyce oraz ogólnej charakterystyce wzorników ornamentalnych i traktatów architektonicznych
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
K_W02
Zna podstawową terminologię dotyczącą dzieł architektury w szczególności w zakresie technik, materiałów, formy, funkcji, datowania.
K_W03
Ma uporządkowaną wiedzę ogólną z zakresu historii sztuki, obejmującą dzieje, teorię i metodologię dyscypliny
Kryteria oceniania
Egzamin pisemny (test). Ocena dostateczna po uzyskaniu 60% możliwej liczby punktów.
Literatura
Opracowania ogólne
Biegański P., Architektura, sztuka, kształtowania przestrzeni, Warszawa 1974.
Borusiewicz W., Budownictwo murowane w Polsce. Zarys sztuki strukturalnego kształtowania do końca XIX wieku, Warszawa - Kraków 1985.
Koch W., Style w architekturze: arcydzieła budownictwa europejskiego od antyku po czasy współczesne, Warszawa 1996.
Leśniakowska M., Co to jest architektura?, Warszawa 1996.
Miłobędzki A., Zarys dziejów architektury w Polsce, Warszawa 1988.
Norberg-Schulz Ch., Znaczenie w architekturze Zachodu, Warszawa 1999.
Norberg-Schulz Ch., Bycie, przestrzeń, architektura, Warszawa 2000.
Pevsner N., A History of Building Types, Washington 1970.
Salvadori M., Siła architektury: dlaczego budynki stoją, Warszawa 2001.
Watkin D., Historia architektury zachodniej, Warszawa 2001.
Słowniki, encyklopedie, poradniki
Poradnik majstra budowlanego, Warszawa 1992.
Krajewski K., Mała encyklopedia architektury i wnętrz, Wrocław-Warszawa-Kraków 1999.
Pevsner N., Fleming J., Honour H., Encyklopedia architektury, Warszawa 1992.
Słownik terminologiczny sztuki pięknych, Warszawa 1996.
Szolginia W., Architektura i budownictwo. Ilustrowana encyklopedia dla wszystkich, Warszawa 1991.
Architekt, organizacje budowlane
Architekt – budowniczy – mistrz murarski. Materiały z sesji naukowej Instytutu Sztuki PAN, Warszawa, 24-25 listopada 2004 roku, red. H. Faryna-Paszkiewicz, M. Omilanowska, J. Sito, Warszawa 2007.
Frazik J., Organizacje architektoniczno-budowlane w Europie w okresie średniowiecza, „Teka Komisji Urbanistyki i Architektury”, 9: 1975, s. 137-151.
Architektura drewniana
Krassowski C., Architektura drewniana w Polsce, Warszawa 1961.
Mączyński D., Tejchman J., Warchoł M., Materiały do terminologii konstrukcji więźb dachowych – podstawowe pojęcia, „Monument” Studia i Materiały Krajowego Ośrodka Badań i Dokumentacji Zabytków, 2005, nr 2, s. 37-43.
Miłobędzki A., Architektura drewniana - technika i forma, „Zeszyty Architektury Polskiej”, 3: 1988, s. 1-7.
Ruszczyk G., Architektura drewniana w Polsce, Warszawa 2009
Tejchman J., Propozycja systematyki i uporządkowania terminologii ciesielskich konstrukcji dachowych występujących na terenie Polski od XIV do XX w., „Monument” Studia i Materiały KOBiDZ, 2005, nr 2, s. 7-35.
Architektura świecka i obronna
Bogdanowski J., Architektura obronna w krajobrazie Polski od Biskupina do Westerplatte, Warszawa - Kraków 1996.
Bogdanowski J., Holcer Z., Kornecki M., Architektura obronna, Warszawa 1994.
Dybaś B., Fortece Rzeczpospolitej. Studium z dziejów budowy fortyfikcacji stałych w państwie polsko-litewskim w XVII w., Toruń 1998
Fuglewicz S., Ilustrowana historia fortyfikacji, Warszawa 1991.
Guerquin B., Zamki w Polsce, Warszawa 1984.
Jakimowicz T., Dwór murowany w Polsce w wieku XVI: wieża, kamienica, kasztel, Warszawa 1979.
Kajzer L., Dwory w Polsce. Od średniowiecza do współczesności, Warszawa 2010
Kajzer L., Zamki i społeczeństwo: przemiany architektury i budownictwa obronnego w Polsce w X-XVIII wieku, Łódź 1993
Kowalczyk J ., Wille w Polsce w XVI i pierwszej poł . XVII stulecia, „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki”, 21: 1976, z . 4 , s . 277-322.
Architektura sakralna
Miłobędzki A., Późnogotyckie typy sakralne w architekturze ziem polskich, [w:] Późny gotyk, Warszawa 1965, s. 83-112.
Miłobędzki A., Kościoły ścienno-filarowe. Z problematyki budownictwa Polski centralnej w wieku XVIII, [w:] Rokoko. Studia nad sztuką I połowy XVIII wieku, Warszawa 1970.
Miłobędzki A., Polskie budownictwo kościelne XVII wieku. Typowe programy i rozwiązania, „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki”, 20: 1975, z. 3, s. 139-206.
Motywy i detale architektoniczne
Husarski W., Attyki polskie, ich pochodzenie i oddziaływanie, Warszawa 1934.
Mączeński Z., Elementy i detale architektoniczne w rozwoju historycznym, Warszawa 1956 [reprint - Warszawa 1997].
Wiliński S., Serliana, „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki”, 13: 1968, z. 2 i 4.
Sklepienia
Adamski J., Pseudopoligonalne sklepienie w chórze kościoła pw. św. Jakuba w Toruniu – próba nowego spojrzenia, [w:] Dzieje i skarby kościoła Świętojakubskiego w Toruniu, red. K. Kluczwajd, Toruń 2010, s. 73-90.
Adamski J., Sklepienia pseudopoligonalne w architekturze gotyckiej. Studium z dziejów architektonicznego iluzjonizmu, Kraków 2013.
Adamski J., Sieciowe sklepienie w chórze kościoła Dominikanów w Krakowie i jego miejsce w późnogotyckiej architekturze Małopolski, [w:] Sztuka w kręgu krakowskich dominikanów, red. A. Markiewicz, M. Szyma, M. Walczak, Kraków 2013, s. 395-414
Brykowska M., Sklepienia kryształowe (niektóre problemy), [w:] Późny gotyk, Warszawa 1965, s. 243-259.
Frazik J., Poglądy na rolę żebra w sklepieniach gotyckich, „Biuletyn Historii Sztuki”, 23: 1961, nr 4, s. 417-420.
Frazik J., Zagadnienia strukturalne gotyckich sklepień o przęsłach trójpodporowych, „Biuletyn Historii Sztuki”, 27: 1965, nr 2, s. 155-160.
Frazik J., Zagadnienie sklepień o przęsłach trójpodporowych w architekturze średniowiecznej, „Foliae Historiae Artium”, 4: 1967, s. 5-96.
Frazik J., Sklepienia żebrowe w Polsce XV w., [w:] Sztuka i ideologia XV wieku, Warszawa 1978, s. 521-566.
Zlat M., Najstarsze sklepienia sieciowe w Polsce, „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki”, 17: 1972, z. 1, s. 3-18.
Ornamentyka
Barasch F.K., The Grotesque. A Study in Meanings, The Hague-Paris 1971.
Burnatowa I., Ornament renesansowy w Krakowie, [w:] Studia Renesansowe, IV, 1964, s. 5-224.
Forssmann E., Säule und Ornament. Studien zum Problem des Manierismus in den Säulenbuchern und Vorlandsblättern des 16. und 17. Jahrhunderts, Stockholm 1956.
Gombrich E.H., Ornament und Kunst. Schmucktrieb und Ordnungssinn in der Psychologie des dekorativen Schaffens, Stuttgart 1982.
The History of Decorative Arts: Renaissance and Mannerism in Europe, ed. A. Gruber, [b.m.]1994
The History of Decorative Arts: Classicism and the Baroque in Europe, ed. A. Gruber, [b.m.]1996
Irmscher G., Kleine Kunstgeschichte des europäischen Ornaments seit der Frühen Neuzeit (1400-1900), Darmstadt 1984.
Irmscher G., Kölner Architektur- und Säulenbücher um 1600, Bonn 1999.
Kroll F.-L., Das Ornament in der Kunsttheorie des 18. Jahrhunderts, Hildesheim-Zürich-New York 1987.
Meyer F.S., Handbuch der Ornamentik, Leipzig 1927 [reprint 1983].
Warncke C.-P., Die ornamentale Groteske in Deutschland 1500-1650, Bd. 1-2, Berlin 1979.
Porządki, traktaty architektoniczne, oddziaływanie
http://www.riha-journal.org/articles/2011/2011-jan-mar/guenther-salomonische-saeulenordnung
Krótka nauka budownicza dworów, pałaców, zamków podług nieba i zwyczaju polskiego, oprac. A. Miłobędzki, Wrocław 1957.
Vignola J., O pięciu porządkach w architekturze, przekł. K. Tymiński, [b.m.] 1955.
Witruwiusz, O architekturze ksiąg dziesięć, przekł. K. Kumaniecki, Warszawa 1999.
Baranowski J., Bartłomiej Nataniel Wasowski teoretyk i architekt XVII w., Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1975.
Kowalczyk J., Sebastiano Serlio a sztuka polska : o roli włoskich traktatów architektonicznych w dobie nowożytnej, Wrocław 1973.
Kowalczyk J., Andrea Pozzo a późny barok w Polsce, cz. 1: Traktat i ołtarze, cz. 2: Freski sklepienne, „Biuletyn Historii Sztuki”, 37: 1975, nr 2, s. 162-178; nr 4, s. 335-350
Kowalczyk J., Recepcja traktatu Vignoli w Polsce w XVI i XVII wieku, [w:] Praxis atque theoria. Studia ofiarowane Profesorowi Adamowi Małkiewiczowi, Kraków 2006, s. 197-210.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: