Sztuka w służbie rewolucji naukowej 3105-SZWSRN-K
Epoka nowożytna była świadkiem bezprecedensowego napięcia pomiędzy intelektualnymi prądami przenikającymi Europę. Opublikowanie w 1687 roku Philosophiae Principia Mathematica Isaaca Newtona zadało ostateczny cios arystotelesowskiej koncepcji kosmosu i tym samym zachwiało dotychczasową wiedzą naukowo-teologiczną. W tym samym czasie prowadzono również badania mające na celu uniwersalny opis wszelkiej nauki i wiedzy dostępnej człowiekowi w ramach prisca theologia. Pośród protochemicznych doświadczeń ówczesnej alchemii, odkryć i opisów astronomicznych, rozwoju nowoczesnej historiografii, kartezjańskiego z ducha kwestionowania wyuczonej wiedzy i starych autorytetów, także kabalistycznego namysłu kosmograficznego i kosmogonicznego, sztuka zajmowała ważną rolę wizualnego świadectwa. Wytwory artystyczne stanowiły nie tylko precyzyjną ilustrację doświadczeń, aparatury i mniej lub bardziej abstrakcyjnych zjawisk, ale były również indywidualnymi głosami w naukowej dyskusji. Wreszcie dzieło sztuki mogło stanowić samo w sobie przedmiot wiedzy w myśl ówczesnych koncepcji przypisujących naukowy charakter działalności artystycznej.
Celem zajęć jest prześledzenie w wybranych zagadnieniach wzajemnych relacji sztuki i nauki w epoce nowożytnej.
Proponowany zakres tematyczny zajęć:
- Dekoracje nowożytnych bibliotek i gabinetów uczonych.
- Utylitaryzm i piękno – o aparaturze naukowej.
- Nowożytna kosmogonia.
- Nowożytna kosmografia.
- Matematyka w służbie sztuki.
- Dzieło sztuki jako potwierdzenie przekazu historycznego i argument w sporach.
- Jezuici, naukowcy, artyści, mecenasi… – Athanasius Kircher, Republika Listów i historia wiedzy.
- Sztuka w służbie etnografii – sztuka w służbie kolonializmu.
- Sztuka i przyrodoznawstwo.
- Artysta jako uczony.
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Student:
K_W02: zna podstawową terminologię historyczno-artystyczną dotyczącą dzieł sztuki.
K_W03: ma uporządkowaną wiedzę ogólną z zakresu historii sztuki, obejmującą dzieje, teorię i metodologię dyscypliny.
K_W04: ma uporządkowaną wiedzę szczegółową z zakresu historii sztuki w zakresie relacji sztuki i nauki w epoce nowożytnej.
K_W06: ma wiedzę o dawnych i współczesnych instytucjach kultury.
K_W13: ma podstawową wiedzę o głównych kierunkach rozwoju i najważniejszych koncepcjach filozoficznych ważnych w kontekście relacji nauki i sztuki.
K_W14: posiada podstawową wiedzę o głównych kierunkach rozwoju i najważniejszych osiągnięciach w zakresie nauki o kulturze oraz pokrewnych dyscyplin nauk humanistycznych i społecznych.
K_W16: ma podstawową wiedzę o powiązaniach historii sztuki z innymi dziedzinami nauki, jak historia, filozofia,
antropologia, wiedza o kulturze, religii i literaturze.
K_U01: potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować informacje, wykorzystując różne źródła i sposoby.
K_U04: potrafi rozpoznać różne rodzaje obiektów sztuki oraz przeprowadzić ich krytyczną analizę i interpretację z zastosowaniem typowych metod.
K_U06: umie samodzielnie zdobywać wiedzę i zdobywać umiejętności badawcze kierując się wskazówkami opiekuna naukowego.
K_U07: posiada umiejętność merytorycznego argumentowania z wykorzystaniem poglądów różnych badaczy historii sztuki i historii kultury oraz umiejętność wyciągania wniosków.
K_U11: posiada umiejętność przygotowania wystąpień ustnych w języku polskim, dotyczących zagadnień szczegółowych, z wykorzystaniem podstawowych ujęć teoretycznych w zakresie historii sztuki oraz innych źródeł.
K_K01: potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji zadań, określonych przez siebie i innych.
Kryteria oceniania
Na ocenę końcową składać się będą: aktywność i przygotowanie do zajęć (50%) oraz przygotowanie krótkiego referatu wprowadzającego do dyskusji na temat wybranego zagadnienia (50%).
Literatura
A Universal Art. Hebrew Grammar Across Disciplines and Faiths, ed. N. Vidro, I.E. Zwiep, J. Olszowy-Schlanger, Leiden 2014.
Athanasius Kircher. The Last Man Who Knew Everything, ed. P. Findlen, New York 2004.
M. Baldwin, Alchemy and the Society of Jesus in the Seventeenth Century. Strange Bedfellows?, „Ambix”, 1993, t. 40, nr 2, s. 41–64.
G. Bezza, Representation of the Skies and the Astrological Chart, [w:] A Companion to Astrology in the Renaissance, ed. B. Dooley, Leiden 2014, s. 59–86.
J.M. Broderick, Custodian of wisdom. The Marciana Reading Room and the Transcendent Knowledge of God, „Studi veneziani”, 2016, t. 73, s. 15–94.
C.H. Clough, Art as Power in the Decoration of the Study of an Italian Renaissance Prince. The Case of Federico Da Montefeltro, „Artibus et Historiae”, 1995, t. 16, nr 31, s. 19–50.
A.C. Crombie, Experimental Science and the Rational Artist in Early Modern Europe, „Daedalus”, 1986, t. 115, nr 3, s. 49–74.
G. De Mûelenaere, Early Modern Thesis Prints in the Southern Netherlands. An Iconological Analysis of the Relationships Between Art, Science and Power, Leiden–Boston 2022.
M. Górska, Astronomia i polityka w dekoracji pałacu wilanowskiego, [w:] Poezja i astronomia, red. B. Burdziej, G. Halkiewicz-Sojak, Toruń 2006, s. 167–198.
E. Grant, Średniowieczne podstawy nauki nowożytnej w kontekście religijnym, instytucjonalnym oraz intelektualnym, tłum. T. Szafrański, Warszawa 2005.
E. Jorink, B. Ramakers, Undivided Territory. „Art” and „Science” in the Early Modern Netherlands, „Nederlands Kunsthistorisch Jaarboek”, 2011, t. 61, s. 6–32.
M. Kemp, The Science of Art. Optical Themes in Western Art from Brunelleschi to Seurat, New Haven–London 1990.
E. Larsen, Descartes and the Rise of Naturalistic Landscape Painting in 17th Century Holland, „Art Journal”, 1964, t. 24, nr 1, s. 12–17.
M. Mencfel, Skarbce natury i sztuki. Prywatne gabinety i osobliwości, kolekcje sztuki i naturaliów na Śląsku w wiekach XVII i XVIII, Warszawa 2010.
Targosz K., Jedność nauki i sztuki w dziele Jana Heweliusza, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki”, 1976, t. 21, nr 4, s. 625–648.
The Arts of 17th-Century Science. Representations of the Natural World in European and North American Culture, ed. C. Jowitt, D. Watt, London 2002.
V.P. Tschudi, Baroque Antiquity. Archaeological Imagination in Early Modern Europe, New York 2017.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: