Eurazjatyckie eksploracje 3102-LAFA-OG

Zacząć trzeba od przedstawienia etnograficznej mapy Rosji (w maksymalnym, imperialnym kształcie czyli wraz z jej środkowoazjatycką „okrainą”) i takiej charakterystyki wybranych grup etnicznych o azjatyckim rodowodzie, która ukaże ich relacje z Imperium, historię i obecność w kulturze. W następnej kolejności będą przybliżone najciekawsze epizody z dziejów europejskiej eksploracji i penetracji tak rozumianej Eurazji. Kolejny obszar refleksji to nie tyle historia, ile historiografia: jak sami Rosjanie widzą rolę Wschodu w dziejach i kulturze kraju (aktualna debata: tataro-mongolskie jarzmo jako źródło jej fatalnego wielowiekowego despotyzmu czy przeciwnie – wysoce funkcjonalny wzorzec państwowości). Dalej zostanie omówiona kwestia kolonialnego podboju Syberii, a także rosyjska odmiana orientalizmu (w obu aspektach tego terminu – jako fascynacji „Orientem malowniczym” i jako dyskryminującego skrzywienia poznawczego Zachodu).
Tym samym wyjdziemy poza obszar oddziaływań imperium rosyjskiego, wchodząc w wybrane zagadnienia związków Europy z „Azją Daleką”. Zapoznamy się wreszcie z najnowszymi postulatami zrewidowania w antropologii angloamerykańskiego, atlantyckiego podejścia do badania kultur Starego Świata, jakie formułowane jest przez badaczy z Max-Planck-Institute for Social Anthropology, a które również odwołują się do pojęcia eurazjatyzmu.
Na zajęciach będzie położony nacisk na treści uchwytne etnograficznie – materialne obiekty kultury, ale też na historyczne zapisy filmowe, literaturę piękną, materiały źródłowe. Ich zamiarem będzie też wskazanie, jak niektóre z omawianych zagadnień ogólnych uwidaczniają się w skali lokalnej.

Rodzaj przedmiotu

ogólnouniwersyteckie

Założenia (opisowo)

Od uczestników kursu oczekuje się otwartości na refleksję na temat Wschodu, w tym zwłaszcza Rosji, gotowości do poznawania obszarów Azji Środkowej i Wschodniej w aspekcie etnograficznym, ale też historyczno-politycznym, kulturowo-artystycznym, a nawet turystycznym oraz chęci do namysłu nad przebiegiem kulturowych kontaktów między tą częścią świata a Zachodem..

Koordynatorzy przedmiotu

Jerzy Wasilewski

Efekty kształcenia

Osoby uczestniczące w zajęciach pogłębią swoje rozumienie aktualnych procesów politycznych na arenie eurazjatyckiej, w szczególności w Rosji i w jej azjatyckim sąsiedztwie; zapoznają się z interesującymi przykładami wspólnoty i kontaktu kulturowego Europy i Wschodu; rozwiną osobiste upodobania do tamtejszych manifestacji kulturowych i obiektów artystycznych; wprawią się w tym, jak przekazywać w interesujący sposób własną fascynację.
ABSOLWENT ZNA I ROZUMIE
Rozumie złożoność procesów kulturowych w krajach Azji, szczególnie wschodniej i centralnej, także w kontakcie z Europą, zarówno w aspekcie historycznym, jak i współcześnie.

POTRAFI
Przygotować pisemną pracę na temat wybranego zagadnienia, także o charakterze przeglądowym.
Przygotować nowoczesną i atrakcyjną prezentację wybranego materiału o charakterze etnologicznym i kulturowym.

JEST GOTÓW DO
Stosowania metod pracy i ustaleń etnologii/antropologii kulturowej przydatnych dla innych dziedzin humanistyki oraz w niektórych obszarach praktyki społecznej.
Stosowania odpowiednich technik pisarskich i prezentacyjnych, przydatnych w publicznym przekazie.
Rzetelnego pozyskiwania i krytycznej oceny zebranego przez siebie materiału źródłowego, w tym terenowego.
Krytycznej oceny ustaleń i teorii w etnologii/antropologii.

Kryteria oceniania

Zaliczenie zajęć na podstawie eseju na temat wybranego zagadnienia związanego z treścią kursu, prezentowanego na zajęciach (najlepiej w postaci audiowizualnej), a na zakończenie złożonego na piśmie (ok. 8 tys. znaków); parokrotnie w trakcie semestru będą zadawane krótkie lektury, a aktywność dyskusyjna będzie dodatkowo premiowana.
Obecność na zajęciach obowiązkowa, dopuszczalne dwie nieusprawiedliwione nieobecności.

Literatura

Chris Hann, A concept of Eurasia, „Current Anthropology” 57:2016.
John McKenzie, Orientalism. History, theory and the arts, Manchester 1995.
Iwona Massaka, Eurazjatyzm. Z dziejów rosyjskiego misjonizmu, Warszawa 2000.
Jerzy S. Wasilewski, Etnolog w podróży, Warszawa 2024.
Wojciech Zajączkowski, Rosja i narody. Ósmy kontynent. Szkic z dziejów Eurazji, Warszawa 2009.

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3102-LAFA-OG w USOSweb