Konwersatorium monograficzne językoznawcze 3020-BB1K-J

Na wykładzie zostaną przedstawione główne zagadnienia teoretyczne omawianych sieci, materiałem ilustracyjnym są przykłady z dostępnych baz typu framenet i wordnet.
We wstępnych wykładach zostanie przedstawiony aparat teoretyczny: koncepcja jednostki leksykalnej, katalog relacji znaczeniowych, koncepcja funkcji leksykalnych, ram interpetacyjnych i miejsce składni głębokiej w opisie języka.
Kolejne tematy zostaną poświęcone omówieniu Princeton WordNet i Słowosieci --- najrozleglejszych obecnie sieci relacji znaczeniowych.
Następnie zostaną omówione dwie teorie Ch. Fillmore'a: przypadków głębokich i ram interpretacyjnych. Na przykładach zostaną przeanalizowane wybrane ramy dla jednostek leksykalnych w bazach Framenet i RAMKI. Kolejnym tematem będą funkcje leksykalne oraz struktura głęboka w modelu Sens<=>tekst I. A. Mielczuka.

Rodzaj przedmiotu

monograficzne

Tryb prowadzenia

w sali

Założenia (opisowo)

Wykład poświęcony jest dwóm głównym zagadnieniom: teorii ram semantycznych i sieciom relacji znaczeniowych. Zajęcia przedstawiają sieci semantyczne jako narzędzie opisu znaczeń: sieci relacji leksykalnych typu wordnet i sieci ram interpretacyjnych typu framenet. Zostaną przedstawione koncepcje relacji znaczeniowych między jednostkami leksykalnymi oraz koncepcje głębinowoskładniowych ról semantycznych wywodząca się od Ch. Fillmore'a i funkcji leksykalnych J. Apresjana oraz reprezentacji głębinowoskładniowej w teorii Sens<=> tekst I. A. Mielczuka. Zostaną również zaprezentowane rzeczywiste zbiory (wordnety i framenety) dla różnych języków, w tym Słowosieć (polski wordnet) i RAMKI (polski framenet).

Koordynatorzy przedmiotu

Alicja Kitlasz
Joanna Tabor-Książyk
Jan Wiślicki

Efekty kształcenia

Student zna podstawowe pojęcia omawianych teorii, odróżnia plan głębinowoskładniowy od powierzchniowego. Student orientuje się w omawianych metodach opisu znaczeń jednostek leksykalnych ze względu na ich powiązania relacjami semantycznymi i przywoływane ramy. Umie wyodrębnić jednostkę według przyjętych zasad wordnetu, a także opisać ją w aparacie ram interpretacyjnych, w szczególności w odniesieniu do zasobów polskich.

Kryteria oceniania

Test wyboru sprawdzający umiejętność zastosowania poznanych metod do języka polskiego.

Praktyki zawodowe

brak

Literatura

http://nlp.pwr.wroc.pl/narzedzia-i-zasoby/slowosiec
http://wordnet.princeton.edu/
https://framenet.icsi.berkeley.edu/fndrupal/
http://www.ramki.uw.edu.pl
http://www.kicktionary.de/
Apresjan, I. D., Semantyka leksykalna. Synonimiczne środki języka, przeł. Z. Kozłowska i A. Markowski, Warszawa 1995.
Broda, B., Derwojedowa M., Piasecki M. i Szpakowicz S., Corpus-based Semantic Relatedness for the Construction of Polish WordNet. Proceedings of the 6th Language Resources and Evaluation Conference (LREC'08), 2008
Derwojedowa, M., Linde-Usiekniewicz, J, Zawisławska, M., RAMKI: Rygorystyczna aplikacja metodologii kognitywno-interpretacyjnej, Warszawa 2010.
Derwojedowa, M., Zawisławska, M., Relacje semantyczne w Słowosieci, BPTJ LXII.
Derwojedowa, M., Zawisławska, M., Relacje leksykalne w polskiej i czeskiej bazie WordNet [w:] Z polskich studiów slawistycznych seria XI Językoznawstwo, red. Z. Rudnik-Karwatowa.
Fillmore, Ch. J.. Frame semantics." Linguistics in the Morning Calm. Seoul, South Korea: Hanshin Publishing Co., 1982. 111-137.
Fillmore, Ch. J.. The case for case." Universals in Linguistic Theory. Eds. E. Bach, and R. Harms. New York: Holt, Rinehart & Winston, 1968.
Fillmore, Ch. J., and B. T. S. Atkins. Towards a frame-based lexicon: The semantics of RISK and its neighbors." Frames, Fields and Contrasts: New Essays in Semantics and Lexical Organization. Eds. A. Lehrer, and E. Kittay. Hillsdale: Lawrence Erlbaum Associates, 1992. 75-102.
Fillmore, Ch.. 1985. Frames and the semantics of understanding. Quaderni di Semantica 6. 223-53.
Grzegorczykowa, R., Wprowadzenie do semantyki językoznawczej Warszawa 1990 lub 2001.
Lyons, J., Semantyka, tłum. A. Weinsberg, Warszawa 1984.
Kieraś, W., Analiza wybranych czasowników polskich w aparacie ram interpretacyjnych, LingVaria 2/2008, 155-166.
Maziarz, M., Piasecki, M., Szpakowicz, S., Approaching plWordNet 2.0. W Proceedings of the 6th Global Wordnet Conference. Matsue, Japan, January 2012.
Miller, G. A., Beckwith R., Fellbaum Ch., Gross D. and Miller K.J., Introduction to WordNet: an on-line lexical database.' [] International Journal of Lexicography 3 (4), 1990, pp. 235 - 244. ftp://ftp.cogsci.princeton.edu/pub/wordnet/5papers.ps
Mielczuk I. A., Dependency Syntax : Theory and Practice, Albany, N.Y.: The SUNY Press, 1988.
Mielczuk I. A., Lexical Functions in Lexicographic Description. In: Proceedings of the VIIIth Annual Meeting of the Berkeley Linguistics Society, 1982, Berkeley: UCB, 427-444.
Zawisławska M., 1998, Rama interpretacyjna jako narzędzie analizy tekstu, [w:] Tekst, analizy i interpretacje, red. J. Bartmiński, B. Boniecka, Lublin.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3020-BB1K-J w USOSweb