Metodyka języka polskiego w liceum (kształcenie literackie) 3007-N1B1M-KL
Współczesna szkoła wymaga od nauczyciela nie tylko znajomości tradycyjnej, strukturalistycznej metodyki nauczania literatury, lecz także swobodnego poruszania się po nowoczesnych teoriach teoretycznoliterackich. W ostatnich latach w wielu ośrodkach akademickich w Polsce rozwijane są badania nad nowoczesną metodyką literatury polskiej. Zauważono niezwykle szerokie możliwości wykorzystania teorii gender, postmodernistycznych inspiracji czy przede wszystkim zwrotu etycznego do szkolnej interpretacji tekstu literackiego. Pozwala to na zbliżenie się tekstu literackiego do życia ucznia, egzystującego w płynnej i zmiennej nowoczesności.
Celem zajęć jest zaprezentowanie niektórych odkryć z ostatnich lat i zorientowanie studenta w najnowszych badaniach polskich metodyków. Ich wykorzystanie może być szczególnie przydatne właśnie w szkole ponadpodstawowej, gdzie poziom tekstów i większa dojrzałość ucznia pozwalają na odważniejsze stosowanie różnorodnych teorii literaturoznawczych.
Integralną część zajęć stanowią hospitacje lekcji w szkołach ponadpodstawowych, podczas których studenci mają okazję zweryfikować swoją wiedzę teoretyczną z praktyką pracy nauczycielskiej. Hospitacje lekcji podlegają wszechstronnemu omówieniu podczas zajęć audytoryjnych.
W cyklu 2023L:
Współczesna szkoła wymaga od nauczyciela nie tylko znajomości tradycyjnej, strukturalistycznej metodyki nauczania literatury, lecz także swobodnego poruszania się po nowoczesnych teoriach teoretycznoliterakich. W ostatnich latach w wielu ośrodkach akademickich w Polsce rozwijane są badania nad nowoczesną metodyką literatury polskiej. Zauważono niezwykle szerokie możliwości wykorzystania teorii gender, postmodernistycznych inspiracji czy przede wszystkim zwrotu etycznego do szkolnej interpretacji tekstu literackiego. Pozwala to na zbliżenie się tekstu literackiego do życia ucznia, egzystującego w płynnej i zmiennej nowoczesności. Celem zajęć jest zaprezentowanie niektórych odkryć z ostatnich lat i zorientowanie studenta w najnowszych badaniach polskich metodyków. Szczególnie przydatne ich wykorzystanie może być właśnie w liceum, gdzie skomplikowanie tekstów i większa dojrzałość ucznia pozwalają na odważniejsze stosowanie skomplikowanych teorii literaturoznawczych. |
W cyklu 2024L:
Współczesna szkoła wymaga od nauczyciela nie tylko znajomości tradycyjnej, strukturalistycznej metodyki nauczania literatury, lecz także swobodnego poruszania się po nowoczesnych teoriach teoretycznoliterakich. W ostatnich latach w wielu ośrodkach akademickich w Polsce rozwijane są badania nad nowoczesną metodyką literatury polskiej. Zauważono niezwykle szerokie możliwości wykorzystania teorii gender, postmodernistycznych inspiracji czy przede wszystkim zwrotu etycznego do szkolnej interpretacji tekstu literackiego. Pozwala to na zbliżenie się tekstu literackiego do życia ucznia, egzystującego w płynnej i zmiennej nowoczesności. Celem zajęć jest zaprezentowanie niektórych odkryć z ostatnich lat i zorientowanie studenta w najnowszych badaniach polskich metodyków. Szczególnie przydatne ich wykorzystanie może być właśnie w liceum, gdzie skomplikowanie tekstów i większa dojrzałość ucznia pozwalają na odważniejsze stosowanie skomplikowanych teorii literaturoznawczych. |
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
W cyklu 2023L: | W cyklu 2024L: |
Efekty kształcenia
W zakresie wiedzy Student/Studentka zna i rozumie:
treść podstawowych dokumentów oświatowych (podstawę programową i standardy wymagań egzaminacyjnych oraz minimum 2 programy i związane z nimi podręczniki do nauki języka polskiego w szkole ponadpodstawowej), metody kształcenia polonistycznego, konstrukcję programów, zasady planowania lekcji i metody aktywizacji uczniów, a także integracji wewnątrz- i międzyprzedmiotowej;
terminologię stosowaną w dydaktyce polonistycznej w celu analizy rozmaitych rozwiązań metodycznych;
problemy z zakresu poszczególnych działów nauki o literaturze, zwłaszcza najważniejszych teorii interpretacji dzieła literackiego w kontekście szkolnym, wiedzy o języku w szkole ponadpodstawowej, własności szkolnych gatunków wypowiedzi;
metody zapobiegania błędom popełnianym przez uczniów;
metody stymulowania aktywność poznawczej uczniów i popularyzowania wiedzy;
metody kształtowania umiejętności współpracy pomiędzy uczniami, w tym grupowego rozwiązywania problemów oraz budowania systemu wartości i rozwijania postaw etycznych uczniów, a także kształtowania ich kompetencji komunikacyjnych i nawyków kulturalnych;
metody projektowania działań edukacyjnych dostosowanych do zróżnicowanych potrzeb i możliwości uczniów, odkrywania oraz rozwijania ich predyspozycji i uzdolnień oraz przygotowywaniem do udziału w konkursach i olimpiadach przedmiotowych;
sposoby i znaczenie oceniania osiągnięć szkolnych uczniów, w tym rolę diagnozy wstępnej i oceniania kształtującego w kontekście efektywności nauczania, rodzaje i sposoby przeprowadzania sprawdzianów, zwłaszcza egzaminu maturalnego;
Odniesienie do szczegółowych efektów uczenia się z rozporządzenia MNiSW z 25 lipca 2019 r.:
D.1/E.1.W1, D.1/E.1.W2, D.1/E.1.W3, D.1/E.1.W4, D.1/E.1.W5, D.1/E.1.W6, D.1/E.1.W7, D.1/E.1.W8, D.1/E.1.W9, D.1/E.1.W10, D.1/E.1.W11, D.1/E.1.W12, D.1/E.1.W13, D.1/E.1.W14, D.1/E.1.W15, C.W5, C.W6, D.1.W3, D.1.W4, D.1.W5, D.1.W6, D.1.W7, D.1.W8, D.1.W9, D.1.W10, D.1.W11, D.1.W12, D.1.W13, D.1.W14, D.1.W15
W zakresie umiejętności Student/Studentka potrafi:
realizować proces dydaktyczny, uwzględniając stan badań naukowych i trafnie dobierając metody nauczania oraz funkcjonalnie organizując pracę uczniów – uwzględniając ich potrzeby oraz indywidualne predyspozycje, w tym zaplanować pracę z uczniem zdolnym;
zaplanować proces kształcenia kompetencji lekturowo-interpretacyjnej oraz komunikacyjnej uczniów oraz ocenić edukacyjną efektywność tych działań, kontrolować i oceniać postępy uczniów w zakresie wypowiedzi ustnych i pisemnych na III etapie edukacji;
integrować wiedzę i umiejętności z różnych działów nauki o języku, literaturze i kulturze, dążyć do systematyzacji i funkcjonalizacji wiedzy;
przeprowadzić lekcje języka polskiego oraz przedstawić metodyczną oraz merytoryczną analizę swoich lub obserwowanych działań dydaktycznych;
zorganizować pracę domową ucznia oraz wspomagać samokształcenie.
Odniesienie do szczegółowych efektów uczenia się z rozporządzenia MNiSW z 25 lipca 2019 r.:
D.1/E.1.U1, D.1/E.1.U2, D.1/E.1.U3, D.1/E.1.U4, D.1/E.1.U5, D.1/E.1.U6, D.1/E.1.U7, D.1/E.1.U8, D.1/E.1.U9, D.1/E.1.U10, D.1/E.1.U11, C.U3, C.U5, C.U8
W zakresie kompetencji społecznych Student/Studentka jest gotów/gotowa do:
świadomego, twórczego i odpowiedzialnego poszukiwania najlepszych rozwiązań dydaktycznych sprzyjających postępom uczniów, zwłaszcza rozwojowi kompetencji i sprawności lekturowo-interpretacyjnych i komunikacyjnych, w celu umożliwienia im pełnego uczestnictwa w życiu społecznym;
pobudzania w uczniach ciekawości, popularyzowania wiedzy, kształtowania nawyku samodzielnego uczenia się przez całe życie, także w perspektywie rozwoju osobistego i zawodowego;
dostosowania metody nauczania do zróżnicowanych potrzeb uczniów, uczenia współpracy, kształtowania postaw etycznych (także w odniesieniu do odpowiedzialnego korzystania z mediów cyfrowych).
Odniesienie do szczegółowych efektów uczenia się z rozporządzenia MNiSW z 25 lipca 2019 r.:
D.1/E.1.K1, D.1/E.1.K2, D.1/E.1.K3, D.1/E.1.K4, D.1/E.1.K5, D.1/E.1.K6, D.1/E.1.K7, D.1/E.1.K8, D.1/E.1.K9, C.K1
Grupa zajęć z rozporządzenia MNISW w sprawie standardu kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela z 25 lipca 2019 r.: D
Kryteria oceniania
Nakład pracy:
Udział w zajęciach: 30 godzin
Przygotowanie do zajęć (w tym czytanie wskazanej literatury, powtórzenie wiadomości z wybranych działów nauki o literaturze, wykonywanie prac cząstkowych, np. ocena wypracowania uczniowskiego, oraz przygotowanie i wygłoszenie referatu, udział w hospitacjach): 45 godzin
Przygotowanie pracy zaliczeniowej: 15 godzin
Podstawa zaliczenia:
obecność na ćwiczeniach (dopuszczalne dwie nieobecności);
przygotowanie do zajęć;
aktywny udział w zajęciach;
wykonywanie prac cząstkowych (np. ocena wypracowania uczniowskiego);
przygotowanie i wygłoszenie referatu;
pisemna praca zaliczeniowa.
Oceniana będzie sprawność wykonywania konkretnych ćwiczeń warsztatowych, polegających na konstruowaniu konspektów i scenariuszy lekcyjnych.
Zasady korzystania z narzędzi SI:
1. Jeśli osoba studiująca chce (na potrzeby pracy zaliczeniowej lub prac cząstkowych) skorzystać z narzędzi sztucznej inteligencji, musi:
a. uzyskać na to zgodę osoby prowadzącej zajęcia,
b. uzgodnić z osobą prowadzącą zajęcia cele i zakres wykorzystania narzędzi sztucznej inteligencji.
2. Osoba studiująca nie może korzystać z narzędzi sztucznej inteligencji, aby redagować prace w języku polskim, chyba że osoba prowadząca zajęcia się na to zgodzi.
3. Jeśli osoba studiująca wykorzysta narzędzia sztucznej inteligencji:
a. bez zgody osoby prowadzącej zajęcia lub
b. w sposób z nią nieuzgodniony, osoba prowadząca zajęcia stosuje procedury analogiczne do tych stosowanych w procedurze antyplagiatowej. Procedury te opisała Uniwersytecka Rada ds. Kształcenia w uchwale nr 14.
Podstawa:
1. Uchwała nr 170 Rady Dydaktycznej dla kierunków studiów: filologia bałtycka, filologia klasyczna i studia śródziemnomorskie, filologia polska, filologia polskiego języka migowego, kulturoznawstwo – wiedza o kulturze, logopedia ogólna i kliniczna, slawistyka, sztuka pisania, sztuki społeczne z dnia 27 lutego 2024 r. w sprawie wytycznych dotyczących korzystania z narzędzi sztucznej inteligencji w procesie kształcenia na Wydziale Polonistyki
2. Uchwała nr 98 Uniwersyteckiej Rady ds. Kształcenia z dnia 8 grudnia 2023 r. w sprawie wytycznych dotyczących korzystania z narzędzi sztucznej inteligencji w procesie kształcenia
3. Uchwała nr 14 Uniwersyteckiej Rady ds. Kształcenia z dnia 13 lipca 2020 r. w sprawie wytycznych dotyczących standardów i procedur postępowania w przypadku przygotowywania prac zaliczeniowych i dyplomowych z naruszeniem prawa na Uniwersytecie Warszawskim.
Literatura
1. A. Janus-Sitarz, ,,Przyjemność i odpowiedzialność w lekturze", Kraków 2009.
2. G. Tomaszewska, ,,Praktyki czytania. Ponowoczesna interpretacja a szkoła", Gdańsk 2019.
3. Z. A. Kłakówna, ,,Język polski. Wykłady z metodyki", Kraków 2017.
4. M. Pieniążek, ,,Uczeń jako aktor kulturowy. Polonistyka szkolna w warunkach płynnej nowoczesności", Kraków 2013.
5. A. Ślósarz, ,,Ideologiczne matryce. Lektury a ich konteksty. Postkomunistyczna Polska – postkolonialna Australia", Kraków 2014
6. ,,Nowe odsłony klasyki w szkole. Wiek XIX", pod red. E. Jaskółowej i K. Jędrych, Katowice 2019.
7. ,,Polonistyczna dydaktyka ogólna", red. J. Fiszbak, Łódź 2019
8. B. Myrdzik, ,,Zrozumieć siebie i świat. Szkice i studia o edukacji polonistycznej", Lublin 2006.
9. M. Stoch, ,,Gender na lekcjach polskiego", Kraków 2015.
10. ,,Kompetencje nauczyciela polonisty we współczesnej szkole. Między schematem a kreatywnością", pod red. M. Trysińskiej i K. Maciejak, Warszawa 2019.
11. Książki pokongresowe z I, II, III i IV Kongresu Dydaktyki Polonistycznej (wybrane artykuły).
12. Z. Uryga, ,,Godziny polskiego", Warszawa 1996
13. M. Michalski, Polonistyka końca świata. Edukacja literacka wobec wyzwań współczesności, Gdańsk 2022.
14. M. Ochwat, (Współ) myślenie w humanistyce. Literackie ekokształcenie w epoce antropocenu, "Polonistyka. Innowacje" 2020, nr 12.
15. P. Kołodziej, Literatura grozi myśleniem, Kraków 2021.
16. K. Koziołek, Czas lektury, Katowice 2017.
Podczas pierwszych zajęć prowadzący w porozumieniu z grupą może zmodyfikować powyższą listę, np. rozszerzyć ją o teksty omawiające zagadnienia zgodne ze szczególnymi potrzebami i zainteresowaniami studentów.
W cyklu 2023L:
1. A. Janus-Sitarz, ,,Przyjemność i odpowiedzialność w lekturze", Kraków 2009. |
W cyklu 2024L:
1. A. Janus-Sitarz, ,,Przyjemność i odpowiedzialność w lekturze", Kraków 2009. |
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: