Rozwój mowy dziecka 3007-L1A2RM
Tematy wykładów:
1. Pojęcie mowy i kompetencji językowej oraz komunikacyjnej, biologiczne, społeczne i psychiczne uwarunkowania rozwoju mowy (4 godz)
2. Pojęcie normy (w tym normy rozwojowej) i wybrane teorie rozwoju językowego (2 godz.)
3. Jak rozwija się mowa dziecka? Stadia rozwoju mowy - wybrane periodyzacje (2 godz.)
4. Rozwój semantyczny - wybrane teorie, kolejność przyswajania słownictwa (3 godz.)
5. Rozwój sprawności komunikacyjnych w ontogenezie (pragmatyka języka, narracja i konwersacja) (3 godz.)
6. Rozwój świadomości językowej i metajęzykowej (2 godz.)
Tematy ćwiczeń:
1. Jak dziecko komunikuje się ze swoim otoczeniem w 1. roku życia? (2 godz.)
2. Rozwój słownika dziecka (2 godz.)
3. Rozwój systemu fonologicznego w ontogenezie (2 godz.)
4. Rozwój składni i fleksji w ontogenezie (2 godz.)
5. Rozwój słowotwórstwa (2 godz.)
6. Rozwój sprawności komunikacyjnych dziecka: systemowej, społecznej, sytuacyjnej i pragmatycznej (2 godz.)
7. Rozwój konwersacji i narracji dziecka (3 godz.)
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
W cyklu 2024Z: | W cyklu 2023Z: |
Rodzaj przedmiotu
Ogólnie: monograficzne obowiązkowe | W cyklu 2024Z: obowiązkowe | W cyklu 2023Z: obowiązkowe |
Tryb prowadzenia
Efekty kształcenia
I. Wiedza
1. zna podstawową terminologię w zakresie treści przedmiotu
2. zna wybrane teorie dotyczące rozwoju zachowań komunikacyjnojęzykowych u małych dzieci
3. ma wiedzę na temat ogólnego rozwoju psychofizycznego dziecka w różnych okresach jego życia oraz podłoża neuropsychicznego i społecznego rozwoju myślenia i mowy dziecka
4. ma wiedzę pozwalającą opisywać i oceniać konkretne zachowania komunikacyjnojęzykowe dziecka
II. Umiejętności
1. umie definiować wybrane pojęcia i objaśniać podstawowe terminy związane z przedmiotem wykładu
2. rozumie związki pomiędzy rozwojem psychoficznym i społecznym dziecka a rozwojem jego mowy
3. potrafi dostrzegać, interpretować i opisywać różne właściwości zachowań komunikacyjnojęzykowych dziecka z perspektywy określonych właściwości sytuacji mówienia
4. umie opisywać rozwój mowy dziecka w normie rozwojowej
III. Kompetencje społeczne
1. ma świadomość swojej wiedzy i umiejętności w zakresie treści przedmiotowych, rozumie potrzebę ich uzupełniania i doskonalenia i potrafi to robić, dokonuje samooceny własnych umiejętności i kompetencji
2. dostrzega, poprawnie rozpoznaje i ocenia właściwości rozwoju językowego i komunikacyjnego dziecka
3. Jest świadom zależności między wychowawczo-opiekuńczymi zachowaniami dorosłych-opiekunów dziecka a rozwojem komunikacyjnojęzykowym dziecka
Kryteria oceniania
Obecność na wykładach, systematyczny i aktywny udział w ćwiczeniach - obecność jest obowiązkowa (dopuszczalna jedna nieobecność na ćwiczeniach oraz jedna na wykładzie).
Praca semestralna: „Analiza językowa samodzielnie zarejestrowanej próbki mowy dziecka” (wg podanej instrukcji)
Egzamin pisemny - próg zaliczenia 60%+1p.
Ocena końcowa jest wypadkową oceny za pracę semestralną oraz oceny z egzaminu, warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest spełnienie kryterium obecności i aktywnego udziału w zajęciach, a także złożenie pracy semestralnej i uzyskanie za nią pozytywnej oceny.
Literatura
- Bokus B., 1991, Tworzenie opowiadań przez dzieci. O linii i polu narracji, Warszawa.
- Boniecka B., 2010, O sposobach wyrażenia intencji przez dzieci w wieku przedszkolnym w określonych sytuacjach komunikacyjnych, [w:] Tejże, Dziecięce wyobrażenie świata. Zbiór studiów, Lublin, s. 9-21.
- Borowiec H., 2014, Dziecięce rozumienie świata (studium lingwistyczne), Lublin (zwłaszcza rozdział IV).
- Dołęga Z., 2003, Promowanie rozwoju mowy w okresie dzieciństwa - prawidłowości rozwoju, diagnozowanie i profilaktyka, Katowice.
- Kaczmarek L., 1966 (i kolejne wydania), Nasze dziecko uczy się mowy, Lublin.
- Kielar-Turska, M., 2012, Rozwój sprawności językowych i komunikacyjnych, [w:] Czaplewska, E., Milewski S. (red.), Diagnoza logopedyczna, Sopot, s. 15-63.
- Łobacz P., 1996, Polska fonologia dziecięca, Warszawa.
- Maciejewska A., 2022, Sprawność leksykalno-semantyczna w rozwoju mowy [w:] Domagała, Mirecka, Logopedia przedszkolna i wczesnoszkolna, t. 1., Gdańsk, 141-184.
- Muzyka-Furtak, E., 2022, Rozwój sprawności słowotwórczych, [w:] Domagała A., Mirecka U. (red.), Logopedia przedszkolna i wczesnoszkolna, t. 1, Gdańsk, 188-211.
- Porayski-Pomsta J., 2022, O rozwoju mowy dziecka. Dwa studia, Warszawa.
- Porayski-Pomsta J., 2023 , Nasze dziecko mówi, Gdańsk.
- Przetacznik-Gierowska M., 1994, Od słowa do dyskursu. Studia nad mową dziecka, Warszawa.
- Przybyła O., Kasica-Bańkowska K., 2016, Wychowanie słuchowe małego dziecka, [w:] Kaczorowska-Bray K., Milewski S. (red.), Wczesna interwencja logopedyczna, Gdańsk, s. 546-570.
- Siebert B., Kamińska B., Wczesne uwarunkowania rozwoju twarzoczaszki i narządu żucia, [w:] Kaczorowska-Bray K., Milewski S. (red.), Wczesna interwencja logopedyczna, Gdańsk, s. 118-138.
- Waryszak M., 2022, Rozwój sprawności artykulacyjnych, [w:] Domagała A., Mirecka U. (red.), Logopedia przedszkolna i wczesnoszkolna, t. 1, Gdańsk, s. 26-47.
- Zarębina M., 1965, Kształtowanie się systemu językowego dziecka, Wrocław.
- Zarębina M., 1980, Język polski w rozwoju jednostki. Analiza tekstów dzieci do wieku szkolnego. Rozwój semantyczny języka dziecka, Kraków.
DO WYBORU
- Chmura-Klekotowa M., 1971, Neologizmy słowotwórcze w mowie dzieci, "Prace Filologiczne" R. XX, s. 99-235.
- Geppertowa L., 1968, Rozwój rozumienia i posługiwania się przez dzieci pojęciami stosunków określanymi przez przyimki i przysłówki, [w:] Szuman S. (red.), O rozwoju języka i myślenia dziecka,, Warszawa, s. 149-382.
- Kielar-Turska M., 1989, Mowa dziecka. Słowo i tekst, Kraków.
- Lasota A., 2019, Od komunikacji niewerbalnej do werbalnej, [w:] Kielar-Turska M., Milewski S., Język w biegu życia, Gdańska, s. 140-170.
- Piaget J., 1992, Mowa i myślenie u dziecka, Warszawa.
- Porayski-Pomsta J., 1994, Umiejętności komunikacyjne dzieci w wieku przedszkolnym. Studium psycholingwistyczne, Wyd. UW, Warszawa.
- Slobin D. I., Od "myśli i języka" do "myślenia dla mówienia", [w:] Dąbrowska E., (red.), Akwizycja języka w świetle językoznawstwa kognitywnego, Universitas, Kraków 2003, s. 361-402.
- Smoczyński P., 1955, Przyswajanie przez dziecko podstaw systemu językowego, Łódź.
- Zgółkowa H., 2016 i wyd. następne, Słownictwo dzieci w wieku przedszkolnym w latach 2010-2015, Poznań.
Uwagi
|
W cyklu 2024Z:
Szczegółowy schemat pracy semestralnej wraz z instrukcją wykonania zostaną omówione przez prowadzącą na pierwszych zajęciach; instruktaż udostępniony także na platformie kampus. Podczas przygotowywania pracy semestralnej student może skorzystać z narzędzi sztucznej inteligencji pod następującymi warunkami: |
Więcej informacji
Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: