Dykcja i autokorekcja 3007-L1A1DA
Zajęcia służą korekcie nieprawidłowości w zakresie motoryki narządów artykulacyjnych oraz realizacji głosek, usprawnianiu mięśni biorących udział w procesie artykulacji, poznaniu zależności anatomiczno-czynnościowych związanych z tworzeniem dźwięków mowy, zapoznaniu się z zasadami wymowy wzorcowej oraz doskonaleniu wymowy na poziomie artykulacyjnym oraz prozodycznym.
Zakres tematyczny zajęć:
1. Rozpoznanie indywidualnych możliwości i potrzeb studentów w zakresie sprawności aparatu artykulacyjnego i poprawności realizacji mowy
2. Anatomiczne i funkcjonalne uwarunkowania poprawnej artykulacji oraz prozodii
3. Norma wzorcowa i użytkowa w zakresie wymowy. Środowiskowe uwarunkowania wymowy
4. Normatywny przebieg czynności prymarnych (oddychanie, pozycja spoczynkowa języka i żuchwy, odgryzanie, żucie, połykanie) jako baza prawidłowej artykulacji. Korekta nieprawidłowości
5. Usprawnianie motoryki narządów artykulacyjnych. Schemat ćwiczeń wspomagających prawidłową realizację głosek
6. Prawidłowa budowa i brzmienie samogłosek ustnych. Korekta nieprawidłowości i usprawnianie wymowy
7. Prawidłowa budowa i brzmienie spółgłosek. Korekta nieprawidłowości i usprawnianie wymowy
8. Prawidłowa realizacja samogłosek nosowych. Korekta nieprawidłowości i usprawnianie wymowy
9. Prawidłowa realizacja głosek podwojonych. Korekta nieprawidłowości i usprawnianie wymowy
10. Realizacja grup spółgłoskowych. Korekta nieprawidłowości i usprawnianie wymowy
11. Akcent wyrazowy w języku polskim. Korekta nieprawidłowości i usprawnianie realizacji
12. Intonacja w języku polskim. Korekta nieprawidłowości intonacyjnych i rozwijanie umiejętności świadomego panowania nad linią intonacyjną wypowiedzi
13. Tempo mówienia, rytm, pauzy. Korekta nieprawidłowości oraz rozwijanie umiejętności panowania nad cechami temporalnymi wypowiedzi
14. Ekspresja wypowiedzi. Praca nad świadomym wykorzystywaniem elementów prozodii lingwistycznej i emocjonalnej
15. Praca z tekstem. Frazowanie, akcent logiczny, wykorzystanie pauz
|
W cyklu 2023Z:
Zajęcia służą korekcie nieprawidłowości w zakresie motoryki narządów artykulacyjnych oraz realizacji głosek, usprawnianiu mięśni biorących udział w procesie artykulacji, poznaniu zależności anatomiczno-czynnościowych związanych z tworzeniem dźwięków mowy, zapoznaniu się z zasadami wymowy wzorcowej oraz doskonaleniu wymowy na poziomie artykulacyjnym oraz prozodycznym. |
W cyklu 2024Z:
Zajęcia służą korekcie nieprawidłowości w zakresie motoryki narządów artykulacyjnych oraz realizacji głosek, usprawnianiu mięśni biorących udział w procesie artykulacji, poznaniu zależności anatomiczno-czynnościowych związanych z tworzeniem dźwięków mowy, zapoznaniu się z zasadami wymowy wzorcowej oraz doskonaleniu wymowy na poziomie artykulacyjnym oraz prozodycznym. |
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Efekty uczenia się:
WIEDZA
Student zna:
• normatywny przebieg czynności prymarnych
• budowę i funkcjonowanie aparatu artykulacyjnego
• artykulacyjną budowę głosek polskich
• zasady pracy nad usprawnianiem motoryki aparatu artykulacyjnego
• zasady pracy nad eliminowaniem nieprawidłowych nawyków artykulacyjnych
• zasady poprawnej wymowy polskiej
UMIEJĘTNOŚCI
Student umie:
• rozpoznawać nieprawidłowości w zakresie funkcjonowania aparatu artykulacyjnego
• rozpoznawać nieprawidłowości w zakresie realizacji głosek
• wykonywać ćwiczenia rozwijające motorykę aparatu artykulacyjnego
• tworzyć prawidłowe czynnościowo i akustycznie głoski języka polskiego
• prawidłowo realizować połączenia głosek
• właściwie realizować elementy prozodyczne mowy
• dobierać metody i ćwiczenia usprawniające artykulację
POSTAWY
Student ma świadomość:
• zależności między stanem anatomicznym i funkcjonalnym aparatu artykulacyjnego a jakością tworzonych głosek
• znaczenia wzorcowej realizacji mowy w pracy logopedy
• znaczenia poprawności i wyrazistości artykulacyjnej mowy w pracy zawodowej i życiu społecznym
• potrzeby nieustannego doskonalenia umiejętności i pogłębiania wiedzy w zakresie realizacji mowy
Kryteria oceniania
Aktywna praca na zajęciach, zaliczenie ustne (poprawna realizacja wybranych ćwiczeń usprawniających narządy artykulacyjne, wzorcowa realizacja wszystkich głosek języka polskiego, realizacja fragmentu tekstu według zasad wymowy wzorcowej).
Dopuszczalne są dwie nieobecności w semestrze. Powyżej tej liczby (z wyłączeniem przypadków bezzwłocznie udokumentowanych, np. zwolnieniem lekarskim) – nie ma możliwości zaliczenia zajęć. Usprawiedliwione nadprogramowe nieobecności muszą zostać odrobione w sposób wskazany przez osobę prowadzącą zajęcia.
Literatura
Adamiszyn Z., Walencik-Topiłko A., (2014), Logopedia artystyczna, w: Logopedia. Pytania i odpowiedzi. Podręcznik akademicki, red. T. Gałkowski, G. Jastrzębowska, t.2, Opole, Wyd. Uniwersytetu Opolskiego, s. 807-824
Bednarek J. D., (2002), Ćwiczenia wyrazistości mowy, Wrocław
Dunaj B. (2006), Zasady poprawnej wymowy polskiej, Język Polski LXXXVI 3, s. 161-172
Jadacka H. (2011), Wymowa grup spółgłoskowych w perspektywie glottodydaktycznej (norma a uzus elity), w: Polskie dźwięki, polskie słowa, polska gramatyka, red. B. Pędzich, D. Zdunkiewicz-Jedynak, Warszawa, s. 451-463
Kamińska B., (2012), Diagnoza w logopedii artystycznej, w: Diagnoza logopedyczna. Podręcznik akademicki, red. E. Czaplewska, S. Milewski, Sopot, GWP, s. 481-508
Kamińska B., (2015), Standard postępowania logopedycznego w logopedii artystycznej, w: Logopedia. Standardy postępowania logopedycznego, red. S. Grabias, J. Panasiuk, T. Woźniak, Lublin, Wydawnictwo UMCS, s. 1145-1156
Karpowicz T. (2012), Kultura języka polskiego. Wymowa, ortografia, interpunkcja, r. Wymowa, PWN, Warszawa, s.15-58
Kowalska, K., (2015), Budowanie wzorcowej wymowy w wypowiedziach artystycznych, w: Logopedia. Standardy postępowania logopedycznego, red. S. Grabias, J. Panasiuk, T. Woźniak, Lublin, Wydawnictwo UMCS, s. 1127-1144
Logopedia artystyczna, (2016), red. B. Kamińska, S. Milewski, Gdańsk, Harmonia Universalis
Lorenc A., (2013), Diagnozowanie normy wymawianiowej, Logopedia, 42, s. 61-86
Madejowa M. (1992), Nauka o języku w szkole. Zasady współczesnej wymowy polskiej (w zakresie samogłosek nosowych i grup spółgłoskowych) oraz ich przydatność w praktyce szkolnej, Język Polski LXXII, nr 2-3, s. 187-198
Michałowska D. (2006), O polskiej wymowie scenicznej, Wyd. PWST, Kraków
Płusajska-Otto A., (2017), Podręcznik pracy głosem. Ćwiczenia i wskazówki dla osób występujących publicznie, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Podręczny słownik poprawnej wymowy polskiej, (1993), red. W. Lubaś, S. Urbańczyk, TMJP, Kraków-Katowice
Prozodia. Przyswajanie, badanie, zaburzenia, terapia, (2020), red. M. Wysocka, B. Kamińska, S. Milewski, Gdańsk, Harmonia Universalis
Toczyska B., (2007), Głośno i wyraźnie. 9 lekcji dobrego mówienia, Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne
Toczyska B., (2016), Zacznij od samogłoski. Samogłoska w logopedii artystycznej, Gdańsk, Harmonia Universalis
Toczyska B., (2021), Ruch w głosie. (ćwiczenia nie tylko dla dziennikarzy), Gdańsk, Wydawnictwo Podkowa
Toczyska B.,(1998), Elementarne ćwiczenia dykcji, Gdańsk, GWO
Walczak- Deleżyńska M., (2001), Aby język giętki… Wybór ćwiczeń artykulacyjnych od J. Tennera do B. Toczyskiej, Wrocław
Zajda A. (1977), Problemy wymowy polskiej w ujęciu słownika, w: Słownik wymowy polskiej, red. M. Karaś, M. Madejowa, PWN Warszawa-Kraków, s. XXVII-XXXIX
Więcej informacji
Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: