Sanskryt klasyczny (fakultet) 3006-SK-FAK

Kurs na poziomie początkującym prowadzony przez dwa semestry ma na celu przedstawienie podstaw gramatyki języka sanskryckiego w ujęciu współczesnym z przywołaniem elementów indyjskiej tradycji gramatycznej i w oparciu o przykłady z literatury sanskryckiej.
Materiał jest omawiany stopniowo wedle kryterium trudności i częstotliwości użycia, z zachowaniem porządku powiązań morfologicznych omawianych elementów języka. Do prezentacji kategorii gramatycznych służy terminologia polska oraz łacińska. Omawianiu systemu deklinacyjnego, koniugacyjnego i form nieodmiennych w ujęciu morfologicznym towarzyszą odniesienia syntaktyczne z tekstów oryginalnych, początkowo w pewnym stopniu preparowanych.
Stosowaną formą zapisu sanskrytu jest pismo dewanagari, którego kształt i zasady wprowadza się na samym początku kursu.
Ponieważ tradycja literatury sanskryckiej zakłada również śpiewną recytację, w kursie wprowadza się podstawy sanskryckiej prozodii i recytacji.

W cyklu 2024:

Kurs realizowany jest częściowo jako wykład (zwykle pierwszy blok zajęć), wprowadzający nowe zagadnienia, częściowo jako ćwiczenia, pozwalające w praktyce zastosować poznane konstrukcje (budowanie własnych zdań) oraz zapoznać się z ich oryginalnym użyciem (fragmenty ważkich tekstów kultury indyjskiej). Uczestników zajęć zachęcać się będzie również do recytowania tekstów ułożonych wierszem.

Wprowadzane zagadnienia:
1. wstęp ogólny do języka (umiejscowienie językoznawczo-historyczne), tradycja ustna sanskrytu, omówienie najczęściej używanych rodzajów pisma; podstawy pisma dewanagari oraz cechy ogólne fonetyki sanskrytu
2. system zapisu zbitek spółgłoskowych (rozszerzenie informacji o wymowie spółgłosek);
3. tradycja ustna przekazu tekstów jako wprowadzenie do systemu sandhi (ogólne zakreślenie typów sandhi oraz zmian eufonicznych);
4. sandhi spółgłoskowe i samogłoskowe;
5. ogólne wprowadzenie do system deklinacyjnego, cechy deklinacji samogłoskowych męskich i żeńskich; deklinacja męska i nijaka na a krótkie;
6. ogólne wprowadzenie do systemu koniugacyjnego, cechy I koniugacji (czyli czasowniki klasy I, IV, VI i X); systemat czasu teraźniejszego – czas teraźniejszy (parasmaipada P); (atmanepada A);
7. sandhi wewnętrzne (cerebralizacja); przymiotniki
8. stopniowanie samogłosek; omówienie czasowników klas I, IV, VI i X (tworzenie tematów)
9. deklinacja męska na u krótkie; deklinacja męska na i krótkie;
10. systemat czasu teraźniejszego – tryb rozkazujący (P i A);
11. deklinacja żeńska na a długie; omówienie czasów przeszłych w sanskrycie; imperfectum (P i A)
12. deklinacja żeńska na i oraz u długie (tematy wielozgłoskowe); tryb przypuszczający (optativus-potentialis P i A)
13. praeverbia (wyjściowe znaczenia i sandhi);
14. zaimki osobowe i wskazujące, deklinacja zaimkowa;
15. zaimki nieokreślone, pytające itd.; przeczenia; przyimki/wyrażania przyimkowe; przysłówki;
16. tematy werbalne kauzatywne (tworzenie);
17. deklinacja tematów na r samogłoskowe; deklinacja nijaka na u oraz i krótkie i r samogłoskowe; pozostałe sandhi spółgłoskowe.
18. deklinacje żeńska na i oraz u długie (tematy wielozgłoskowe); tryb przypuszczający (optativus-potentialis P i A)
19. strona bierna; konstrukcja bierna zdania
20. imiesłowy czasu teraźniejszego (A i passivum).

Założenia (opisowo)

Do uczestnictwa w zajęciach wymagana jest znajomość języka angielskiego.

Koordynatorzy przedmiotu

Monika Nowakowska
Magdalena Zawadzka

Rodzaj przedmiotu

fakultatywne

Tryb prowadzenia

w sali

Efekty kształcenia

Wiedza:
Student ma wiedzę dotycząca indyjskich systemów pisma, a zwłaszcza dewanagari, podstaw sanskryckiego systemu deklinacyjnego i koniugacyjnego; zna, rozumie i wyjaśnia podstawowe zjawiska eufoniczne w sanskrycie, rozumie wagę indyjskiej tradycji ustnej i poprawnej recytacji, zna podstawowe pojęcia sanskryckiego systemu gramatycznego i dostrzega podobieństwa gramatyki sanskrytu i systemów gramatycznych innych języków indoeuropejskich.

Umiejętności:
Student potrafi pisać i czytać proste zdania sanskryckie w dewanagari, zna co najmniej jedno metrum sanskryckie i potrafi je wyrecytować, rozumie znaczenie prostych zdań w sanskrycie i tekstów zawierających poznane w czasie kursu słownictwo i struktury gramatyczne, wskazuje w zdaniu poszczególne części mowy oraz części zdania, tworzy poznane formy czasownika na podstawie rdzenia, odmienia poznane czasowniki, rzeczowniki i przymiotniki, tłumaczy krótkie teksty z sanskrytu na polski z pomocą słownika, potrafi pracować ze słownikiem i gramatyką.

Kompetencje społeczne:
Student pracuje w parze lub w grupie, posiada umiejętność uczenia się języka starożytnego (systematyczność, skupienie na rozumieniu tekstu, wykorzystanie dostępnych materiałów, takich jak gramatyki i słowniki).

Kryteria oceniania

Obecność i aktywność na zajęciach (25% oceny), wyniki kartkówek, prac domowych (50% oceny), wynik testu końcowego zaliczeniowego – 25% oceny.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3006-SK-FAK w USOSweb