Literatura grecka i łacińska - proza 3006-LGiŁ-P

Student
w zakresie wiedzy
- definiuje różne gatunki i rodzaje prozy historycznej, filozoficznej i literackiej (K_W01/P6S_WG)
- charakteryzuje genezę, rozwój i znaczenie dzieł historycznych w kulturze greckiej i rzymskiej oraz wieków późniejszych (K_W01, K_W05, K_W11/P6S_WG)
- opisuje twórczość omawianych na zajęciach autorów starożytnych (K_W01/P6S_WG)
- docenia wagę antycznej prozy historycznej dla historiografii epok późniejszych (K_W01, K_04/P6S_WG),
w zakresie umiejętności
- rozpoznaje omawiane gatunki i rodzaje prozy (K_U09/P6S_UW)
- analizuje je i interpretuje dzieła historyczne z użyciem podstawowej terminologii krytycznej i właściwych metod (K_U02, K_U08/P6S_UW),
w zakresie kompetencji społecznych
- określa poziom swojej wiedzy (K_K01/P6S_KK),
- współdziała w grupie (K_K04/P6S_KO),
- podejmuje publiczną dyskusję (K_K04/P6S_KO).

Szacunkowy nakład pracy studenta – 4 ECTS (120 godz.):
udział w ćwiczeniach: 30 godz. (1 ECTS)
przygotowanie do ćwiczeń i egzaminu: 90 godz. (3 ECTS)

Studenci zobowiązani są do przeczytania wcześniej zadanych i udostępnionych przez prowadzącego lektur w przekładach, artykułów i fragmentów monografii.

Efekty uczenia się są weryfikowane w czasie zajęć (bieżące przygotowanie do zajęć i aktywność).
Ocena wystawiana jest na podstawie końcowego egzaminu ustnego.

Kontrola obecności: Dopuszczalna jest 1 nieobecność. Przekroczenie dozwolonej liczby nieobecności może skutkować niezaliczeniem zajęć
Zagadnienia i lektury do egzaminu
1. Herodot (jego dzieło na tle logografii, główne idee moralne i historyczne, technika opowiadania, czas mityczny i historyczny)
» LGS II, s. 3-21 (R. Turasiewicz)
» Dzieje, przeł. S. Hammer, Przedmowa oraz ks. I, 1-6; ks. II (cała).
2. Tukidydes (metodologia historiografii, przyczyny i wykładnia wydarzeń, główne idee, stosunek do demokracji)
» Wojna peloponeska, przeł. K. Kumaniecki: Przedmowa oraz ks.I, 1-115; ks. II, 34-56; ks.III, 83-85; ks. V, 84-116.
» R. Turasiewicz, Wstęp w wyd. BN, Ossolineum 1991, s. V-XL, XLIII-CXVI.

3. Spór Platona z sofistami (wymienić i scharakteryzować różne aspekty opozycji między nauką Platona i klasyczną sofistyką – polityka, wychowanie, areté, retoryka)
» LGS II, s. 557-565 (to samo w pyt. 8)
» CM, s. 47-50 (to samo w pyt. 8), 138-173; II wyd. s. 5-54, 151- 192.
» Platon, Sofista, przeł. W. Witwicki, 216 A - 237E.
4. Retoryka, polityka, filozofia (spór retoryki i filozofii, retoryka a polityka, koncepcja retoryki: Gorgiasza, Platona, Arystotelesa)
» Platon, Gorgiasz, przeł. W. Witwicki
» K. Tuszyńska-Maciejewska, Meneksenos jako platońska próbka retoryczna, [w:] Retoryka antyczna i jej dziedzictwo, Warszawa 1996, Wyd. Aletheia, s. 19-20 (oraz dla miłośników retoryki s. 21-34).
» A. P. Stefańczyk, Teoretyczne założenia „Retoryki” Arystotelesa, w: ibidem s. 35-37.
» H. Cichocka, J. Lichański, Zarys historii retoryki, R. Volkman, Wprowadzenie do retoryki Greków i Rzymian, wyd. II, W-wa 1995, s. 35-37, s. 109-111 (oraz dla miłośników: s. 111-122).
» W. Jaeger, Paideia, przeł. M. Plezia i H. Bednarek, Warszawa 2001, s. 685- 724 (to samo w pyt. 5).
5. Poezja i filozofia u Platona (aspekty wychowawcze, polityczne, ontologiczne)
» LGS II, s. 557-565, s. 549-552.
» Platon, Państwo, przeł. W. Witwicki, ks. X (cała, z komentarzem
W. Witwickiego)
» CM, s. 47-50; II wyd. s. 50-54
6. Wymowa grecka w V/IV w. p.n.e (znaczenie Gorgiasza w dziejach retoryki, aspekty wychowawcze retoryki Izokratesa)
» LGS II, s. 167-171, 185-193.
» W. Jaeger, Paideia, przeł. M. Plezia i H. Bednarek, Warszawa 2001, s. 685- 724, 961-988.
» Gorgiasz, Pochwała Heleny, przeł. K. Tuszyńska-Maciejewska, „Przegląd Humanistyczny” 3, 1984, s. 116nn.
7. Cechy wymowy Demostenesa (styl literacki, forma artystyczna i konstrukcja mów, poglądy polityczne)
» LGS II, s. 199-209.
» Trzecia mowa przeciw Filipowi, w: Demostenes, Wybór mów, przeł. R. Turasiewicz, BN, Wrocław 1991 s. 147-168 oraz Wstęp, s. C-CXIII.
8. Proza poklasyczna (zagadnienia: azjanizm i attycyzm, styl wysoki, przykład – Plutarch)
» K. Korus, Grecka proza poklasyczna, Kraków 2003, 214-215, 220-225.
» LGS II, S. 241-265 lub Wstęp K. Korusa do: Żywoty równoległe, Biblioteka Antyczna, Warszawa 2004, s. 21-33.
» Plutarch, Jak młodzież powinna słuchać poetów, przekład zbiorowy pod kier. K. Kumanieckiego, Warszawa 1957.
» Plutarch, Czy cnota jest czymś, czego można nauczyć? w: Plutarch, Moralia, BKF, PWN 1977, s. 3-8.
9. Proza poklasyczna (zagadnienia: azjanizm i attycyzm, styl wysoki, przykład – Lukian)
» LGS II, S. 271-292.
» Wstęp W. Madydy, [w:] Lukian, Dialogi, t. I, Ossolineum 1960, s. V-XLVIII.
» Lukian, Jak należy pisać historię? Rozmowy bogów, Nauczyciel retorów, [w:] Lukian, Pisma wybrane, PIW 1957, s. 401-429, s. 115-157, 385-398.
10. Polibiusz (koncepcja dzieła, stosunek do Rzymu, poglądy na dziejopisarstwo, zadania historii – historia pragmatyczna, rola Tyche)
» Dzieje, przeł S. Hammer, Wrocław 1957, Wstęp s. V- XXXVII oraz ks. I, 1-5, ks. VI, 11-18; ks. III, 39-55.
11. Ideał mówcy według Cycerona (aspekty etyczne, polityczne, retoryka i filozofia, Cycero a Izokrates – porównanie)
» Kumaniecki, s.180-191, 299-302.
» Cycero, O mówcy, przeł. B. Awianowicz, Kęty 2010, ks. I.
» Cycero, W obronie poety Archiasza, przeł. D. Turkowska (w różnych wyd. Mów)

12. Pisma filozoficzne Cycerona (znaczenie filozofii, eklektyzm, jedność filozofii greckiej, polityka i filozofia, państwo, ustroje, źródła prawa, etyka, stosunek do epikureizmu)
» Kumaniecki, s. 313-334.
» Marek Tuliusz Cycero, Wybór pism naukowych, przeł. K. Wisłocka-Remerowa, BN, Wrocław 1954, s. 29-82, 102-137, 282-315.
13. Liwiusz i jego koncepcja historii rzymskiej (na czym polega jego konserwatywna moralność, cel dzieła, stosunek do pryncypatu i czasów współczesnych, stosunek do religii)
» M. Cytowska, H. Szelest, Literatura rzymska.Okres augustowski, W-wa 1990, 589-590, 611-633.
» S. Śnieżewski, Koncepcja historii rzymskiej w Ab urbe condita Liwiusza, Kraków 2000, s. 216-226.
» Przedmowa Liwiusza (s. 3-4 w wyd. Ossolineum 1968), ks. XXXIX 8-18 (s. 270-281 w wyd. Ossolineum 1981).
14. Tacyt (stosunek do historii, poglądy polityczne, obiektywizm i tendencyjność, ocena rzeczywistości, realizm społeczny, styl literacki, kompozycja dzieł historycznych)
» Dzieła, przeł. S. Hammer, druga część wstępu pt. Tacyt i jego dzieło oraz Roczniki XIV, 1-17; XV, 50-67; XVI (cała ks.)
» Auerbach: Rozdz. 2, w I wyd. – t. 2, s. 95-104, II wyd. s.57-62.
15. Satyryki Petroniusza i Metamorfozy Apulejusza a tradycja literacka romansu antycznego
» M. Cytowska, H. Szelest, Literatura rzymska.Okres cesarstwa, W-wa 1992, s. 212-219, 451- 461.
» Auerbach: I wyd. – t. 1, s.81- 95, 133-136, II wyd. s.49-57.
16. Ammian Marcellin (koncepcja historiozoficzna i historiograficzna, oryginalność stylu i narracji – realizm, znaczenie religii, postać i charakter Juliana)
» Ammianus Marcellinus, Dzieje rzymskie, przeł. Ignacy Lewandowski, t. 1, W-wa 2001, Wstęp, s. 15-53.
» frag. Ammiana, ibidem t. 1 s. 515-530; t. 2, s. 150-160.
» Auerbach: I wyd. – t. 1, s. 117-132, II wyd. s.71-80.

Bibliografia (zestaw skrótów)
Kumaniecki = K. Kumaniecki, Literatura rzymska. Okres cyceroński, Warszawa 1977.
Auerbach = E. Auerbach, Mimesis, przeł. Z. Ziabicki, I wyd. Warszawa 1968 (t. 1) i II wyd. Warszawa , Prószyński i S-ka.
CM = C. Mielczarski, Idee społeczno-polityczne sofistów. U źródeł europejskiego pluralizmu politycznego, Warszawa 2006. II wydanie: Sofiści i polityka. Antyczne źródła liberalizmu europejskiego, PWN, Warszawa 2010.
LGS II = Literatura Grecji starożytnej, t. 2, red. H. Podbielski, Lublin 2005.

Literatura Grecji starożytnej, T. II: Proza historyczna, krasomówstwo, filozofia i
nauka, literatura chrześcijańska, pod. red. H. Podbielskiego, Lublin 2005.
M. Cytowska, H. Szelest, Literatura grecka i rzymska w zarysie, Warszawa 1981.
K. Kumaniecki, Literatura rzymska. Okres cyceroński, Warszawa 1977.
M. Cytowska, H. Szelest, Literatura rzymska.Okres augustowski, Warszawa 1990;
Okres cesarstwa, Warszawa 1992

Zagadnienia i lektury do egzaminu

1. Herodot (jego dzieło na tle logografii, główne idee moralne i historyczne, technika opowiadania, czas mityczny i historyczny)
» LGS II, s. 3-21 (R. Turasiewicz)
» Dzieje, przeł. S. Hammer, Przedmowa oraz ks. I, 1-6; ks. II (cała).

2. Tukidydes (metodologia historiografii, przyczyny i wykładnia wydarzeń, główne idee, stosunek do demokracji)
» Wojna peloponeska, przeł. K. Kumaniecki: Przedmowa oraz ks.I, 1-115; ks. II, 34-56; ks.III, 83-85; ks. V, 84-116.
» R. Turasiewicz, Wstęp w wyd. BN, Ossolineum 1991, s. V-XL, XLIII-CXVI.

3. Spór Platona z sofistami (wymienić i scharakteryzować różne aspekty opozycji między nauką Platona i klasyczną sofistyką – polityka, wychowanie, areté, retoryka)
» LGS II, s. 557-565 (to samo w pyt. 8)
» CM, s. 47-50 (to samo w pyt. 8), 138-173; II wyd. s. 5-54, 151- 192.
» Platon, Sofista, przeł. W. Witwicki, 216 A - 237E.

4. Retoryka, polityka, filozofia (spór retoryki i filozofii, retoryka a polityka, koncepcja retoryki: Gorgiasza, Platona, Arystotelesa)
» Platon, Gorgiasz, przeł. W. Witwicki
» K. Tuszyńska-Maciejewska, Meneksenos jako platońska próbka retoryczna, [w:] Retoryka antyczna i jej dziedzictwo, Warszawa 1996, Wyd. Aletheia, s. 19-20 (oraz dla miłośników retoryki s. 21-34).
» A. P. Stefańczyk, Teoretyczne założenia „Retoryki” Arystotelesa, w: ibidem s. 35-37.
» H. Cichocka, J. Lichański, Zarys historii retoryki, R. Volkman, Wprowadzenie do retoryki Greków i Rzymian, wyd. II, W-wa 1995, s. 35-37, s. 109-111 (oraz dla miłośników: s. 111-122).
» W. Jaeger, Paideia, przeł. M. Plezia i H. Bednarek, Warszawa 2001, s. 685- 724 (to samo w pyt. 5).

5. Poezja i filozofia u Platona (aspekty wychowawcze, polityczne, ontologiczne)
» LGS II, s. 557-565, s. 549-552.
» Platon, Państwo, przeł. W. Witwicki, ks. X (cała, z komentarzem
W. Witwickiego)
» CM, s. 47-50; II wyd. s. 50-54

6. Wymowa grecka w V/IV w. p.n.e (znaczenie Gorgiasza w dziejach retoryki, aspekty wychowawcze retoryki Izokratesa)
» LGS II, s. 167-171, 185-193.
» W. Jaeger, Paideia, przeł. M. Plezia i H. Bednarek, Warszawa 2001, s. 685- 724, 961-988.
» Gorgiasz, Pochwała Heleny, przeł. K. Tuszyńska-Maciejewska, „Przegląd Humanistyczny” 3, 1984, s. 116nn.

7. Cechy wymowy Demostenesa (styl literacki, forma artystyczna i konstrukcja mów, poglądy polityczne)
» LGS II, s. 199-209.
» Trzecia mowa przeciw Filipowi, w: Demostenes, Wybór mów, przeł. R. Turasiewicz, BN, Wrocław 1991 s. 147-168 oraz Wstęp, s. C-CXIII.

8. Proza poklasyczna (zagadnienia: azjanizm i attycyzm, styl wysoki, przykład – Plutarch)
» K. Korus, Grecka proza poklasyczna, Kraków 2003, 214-215, 220-225.
» LGS II, S. 241-265 lub Wstęp K. Korusa do: Żywoty równoległe, Biblioteka Antyczna, Warszawa 2004, s. 21-33.
» Plutarch, Jak młodzież powinna słuchać poetów, przekład zbiorowy pod kier. K. Kumanieckiego, Warszawa 1957.
» Plutarch, Czy cnota jest czymś, czego można nauczyć?, w: Plutarch, Moralia, BKF, PWN 1977,s. 3-8.

9. Proza poklasyczna (zagadnienia: azjanizm i attycyzm, styl wysoki, przykład – Lukian)
» LGS II, S. 271-292.
» Wstęp W. Madydy, [w:] Lukian, Dialogi, t. I, Ossolineum 1960, s. V-XLVIII.
» Lukian, Jak należy pisać historię?, Rozmowy bogów, Nauczyciel retorów, [w:] Lukian, Pisma wybrane, PIW 1957, s. 401-429, s. 115-157, 385-398.

10. Polibiusz (koncepcja dzieła, stosunek do Rzymu, poglądy na dziejopisarstwo, zadania historii – historia pragmatyczna, rola Tyche)
» Dzieje, przeł S.Hammer, Wrocław 1957, Wstęp s. V- XXXVII oraz ks. I, 1-5, ks. VI, 11-18; ks. III, 39-55.

11. Ideał mówcy według Cycerona (aspekty etyczne, polityczne, retoryka i filozofia, Cycero a Izokrates – porównanie)
» Kumaniecki, s.180-191, 299-302.
» Cycero, O mówcy, przeł. B. Awianowicz, Kęty 2010, ks. I.
» Cycero, W obronie poety Archiasza, przeł. D. Turkowska, (w różnych wyd. Mów)

12. Pisma filozoficzne Cycerona (znaczenie filozofii, eklektyzm, jedność filozofii greckiej, polityka i filozofia, państwo, ustroje, źródła prawa, etyka, stosunek do epikureizmu)
» Kumaniecki, s. 313-334.
» Marek Tuliusz Cycero, Wybór pism naukowych, przeł. K. Wisłocka-Remerowa, BN, Wrocław 1954, s. 29-82, 102-137, 282-315.

13. Liwiusz i jego koncepcja historii rzymskiej (na czym polega jego konserwatywna moralność, cel dzieła, stosunek do pryncypatu i czasów współczesnych, stosunek do religii)
» M. Cytowska, H. Szelest, Literatura rzymska.Okres augustowski, W-wa 1990, 589-590, 611-633.
» S. Śnieżewski, Koncepcja historii rzymskiej w Ab urbe condita Liwiusza, Kraków 2000, s. 216-226.
» Przedmowa Liwiusza (s. 3-4 w wyd. Ossolineum 1968), ks. XXXIX 8-18 (s. 270-281 w wyd. Ossolineum 1981).

14. Tacyt (stosunek do historii, poglądy polityczne, obiektywizm i tendencyjność, ocena rzeczywistości, realizm społeczny, styl literacki, kompozycja dzieł historycznych)
» Dzieła, przeł. S. Hammer, druga część wstępu pt. Tacyt i jego dzieło oraz Roczniki XIV, 1-17; XV, 50-67; XVI (cała ks.)
» Auerbach: Rozdz. 2, w I wyd. – t. 2, s. 95-104, II wyd. s.57-62.

15. Satyryki Petroniusza i Metamorfozy Apulejusza a tradycja literacka romansu antycznego
» M. Cytowska, H. Szelest, Literatura rzymska.Okres cesarstwa, W-wa 1992, s. 212-219, 451- 461.
» Auerbach: I wyd. – t. 1, s.81- 95, 133-136, II wyd. s.49-57.

16. Ammian Marcellin (koncepcja historiozoficzna i historiograficzna, oryginalność stylu i narracji – realizm, znaczenie religii, postać i charakter Juliana)
» Ammianus Marcellinus, Dzieje rzymskie, przeł. Ignacy Lewandowski, t. 1, W-wa 2001, Wstęp, s. 15-53.
» frag. Ammiana, ibidem t. 1 s. 515-530; t. 2, s. 150-160.
» Auerbach: I wyd. – t. 1, s. 117-132, II wyd. s.71-80.

Bibliografia (zestaw skrótów)
Kumaniecki = K. Kumaniecki, Literatura rzymska. Okres cyceroński, Warszawa 1977.
Auerbach = E. Auerbach, Mimesis, przeł. Z. Ziabicki, I wyd. Warszawa 1968 (t. 1) i II wyd. Warszawa , Prószyński i S-ka.
CM = C. Mielczarski, Idee społeczno-polityczne sofistów. U źródeł europejskiego pluralizmu politycznego, Warszawa 2006. II wydanie: Sofiści i polityka. Antyczne źródła liberalizmu europejskiego, PWN, Warszawa 2010.
LGS II = Literatura Grecji starożytnej, t. 2, red. H. Podbielski, Lublin 2005.

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

• Strona przedmiotu 3006-LGiŁ-P w USOSweb