Żydzi i chrześcijanie w I-IV w. 3006-Żich-FAK

Jasny i zwięzły opis treści zajęć pozwalający określić ich zakres tematyczny.

Zajęcia pokazują wzajemne relacje dwóch religii – chrześcijaństwa i religii żydowskiej od I w. n.e. do IV w. n.e., czyli do czasów rozwoju państwa chrześcijańskiego. Źródła chrześcijańskie pozwalają spojrzeć na problem obecności w gminach chrześcijańskich tzw. „żydowskich chrześcijan” (trzeba się zastanowić, czy są nimi tylko etniczni Żydzi), którzy mimo przynależności do nowej religii zachowywali żydowskie praktyki religijne (np. szabat) i zadać pytanie o tzw. „rozejście się dróg” wyznawców obu religii. Zajęcia pokażą także wielonurtowość wczesnego chrześcijaństwa (na szczególną uwagą zasługują montaniści). Z kolei Kodeks Teodozjusza pokaże sytuację prawną Żydów w państwie chrześcijańskim, a także pozwoli się zastanowić się nad wybuchem aktów fizycznej przemocy wobec Żydów w okresie późnego antyku.

Proponowane tematy zajęć (mogą ulec zmianie na prośbę studentów):

1. „Akoluci judaizmu” – Grecy w synagogach w czasach podróży misyjnych Pawła z Tarsu w świetle Dziejów Apostolskich.Paweł w świecie synagog – reakcje żydowskie na nauczanie Pawła.
2. Biskup Meliton z Sardes i Żydzi w świetle zachowanej Homilii Paschalnej.
3. „Żydowscy chrześcijanie” w aktach synodów i soborów.
4. Montaniści i ich „nowa Jerozolima” - czy montaniści obchodzili szabat?
5. Elementy żydowskie w magii pogańskiej i chrześcijańskiej. Wykorzystanie księgi Deuteronomium do celów magicznych.
6. Homilie przeciwko Żydom i „judaizantom” Jana Chryzostoma.
7. Żydzi i chrześcijanie w Palestynie w okresie późnego antyku – stosunki ludnościowe i wzajemne relacje w świetle akt pielgrzymkowych.
8. Żydzi w państwie chrześcijańskim w świetle cesarskich konstytucji w Kodeksie Teodozjusza.

Podstawowe źródła do przedstawionej tematyki to teksty Nowego Testamentu, „ustępy „Panarionu” Epiphaniosa z Salaminy, zachowane akta pielgrzymek do Palestyny, inskrypcje, homilie Jana Chryzostoma, księga XVI Kodeksu Teodozjusza.

Podstawowa literatura:

J. Lieu, Image and Reality. The Jews in the World of the Christians in the Second Century, London 1996;
O. Skarsaune, R. Hvalvik (eds), Jewish Believers in Jesus, Peabody 2007;
G. Stemberger, Jews and Christians in the Holy Land, Edinburgh 2000;
D. Boyarin, Dying for God. Martyrdom and the Making of Christianity and Judaism, Stanford 1999;
Idem, Border Lines. The Partition of Judaeo-Christianity Philadelphia 2004.