Łacina w dziejach języka polskiego 3003-P1A1LD

WIEDZA
1. Potrafi scharakteryzować rodzaje oddziaływań łaciny na język polski.
2. Potrafi scharakteryzować typy zapożyczeń z łaciny i jej oddziaływanie na wszystkie podsystemy języka.
3. Potrafi wymienić i scharakteryzować przejawy oddziaływania łaciny mające wpływ na rozwój polszczyzny z poszczególnych okresach.
4. Zna i rozumie na poziomie podstawowym rolę refleksji literaturoznawczej i językoznawczej w kształtowaniu kultury.
5. Ma podstawową wiedzę o powiązaniach historii języka polskiego z innymi dziedzinami nauki i dyscyplinami naukowymi.
UMIEJĘTNOŚCI
1. Potrafi wskazać przykłady zapożyczeń z łaciny w tekstach polskich.
2. Wyszukuje, analizuje, ocenia, selekcjonuje i wykorzystuje informacje ze źródeł pisanych i elektronicznych, w szczególności sprawnie posługuje się różnego rodzaju słownikami.
3. Pisząc pracę zaliczeniową, samodzielnie zdobywa wiedzę i rozwija umiejętności badawcze, kierując się wskazówkami opiekuna naukowego.
4. Umie posługiwać się podstawowymi ujęciami teoretycznymi, paradygmatami badawczymi i pojęciami właściwymi dla filologii polskiej.
5. Czyta, interpretuje i analizuje teksty o charakterze naukowym i poprawnie stosuje poznaną terminologię językoznawczą.
6. Ma umiejętność właściwego doboru argumentów, z wykorzystaniem poglądów innych autorów, oraz umiejętność poprawnego formułowania wniosków, które wykorzystuje przy pisaniu pracy zaliczeniowej.
7. Prowadzi na poziomie podstawowym pracę badawczą pod kierunkiem opiekuna naukowego lub kierownika zespołu badawczego.
8. Wykorzystuje narzędzia wyszukiwawcze właściwe dla filologii polskiej, w szczególności nowoczesne narzędzia badawcze – kwerendy słownikowe (słowniki elektroniczne).
KOMPETENCJE SPOŁECZNE
1. Docenia znaczenie badań diachronicznych.
2. Ma świadomość znaczenia europejskiego i narodowego dziedzictwa kulturowego dla rozumienia wydarzeń społecznych i kulturalnych.
3. Jest świadomy posiadanej przez siebie wiedzy i zna zakres nabytych umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się i rozwoju.
4. Umie współpracować w grupie i jest otwarty na nowe idee i gotów do zmiany opinii w świetle dostępnych danych i argumentów.
5. Rozumie problematykę etyczną związaną z odpowiedzialnością za trafność przekazywanej wiedzy, z uczciwością naukową oraz rzetelnością i uczciwością w sytuacji prowadzenia sporów naukowych i ideowych.
6. Wykazuje motywację do zaangażowanego uczestnictwa w życiu naukowym i kulturalnym.
7. Ma świadomość znaczenia refleksji humanistycznej dla kształtowania się więzi społecznych.
8. Traktuje język jako integralną część kultury i historii danego narodu.

Dopuszczalne są dwie nieobecności w semestrze. Powyżej tej liczby (z wyłączeniem przypadków bezzwłocznie udokumentowanych) nie ma możliwości zaliczenia zajęć.

Na zaliczenie wykładu składają się trzy krótkie prace domowe stanowiące pogłębienie problematyki poruszanej na wykładzie. Prace pisemne mogą mieć charakter zespołowy – każdy z uczestników zespołu oceniany jest wtedy osobno za swój wkład w realizację zadania lub za moderowanie pracy zespołu.
Warunkiem zaliczenia jest uzyskanie uśrednionej oceny minimum dostatecznej ze wszystkich prac cząstkowych.

PUNKTY ECTS:

Aby zaliczyć przedmiot, studenci muszą zdobyć 2 punkty ECTS, które odpowiadają 60 godzinom nakładu pracy. Rozkładają się one następująco:

- udział w wykładzie: 30 godzin (1 ECTS);
- przygotowanie do zaliczenia: 30 godzin (1 ECTS).

ZASADY WYKORZYSTYWANIA NARZĘDZI SI:

1. Jeśli student chce na potrzeby prac cząstkowych skorzystać z narzędzi sztucznej inteligencji, musi:
a. uzyskać na to zgodę osoby prowadzącej zajęcia,
b. uzgodnić z osobą prowadzącą zajęcia cele i zakres wykorzystania narzędzi sztucznej inteligencji.

2. Student nie może korzystać z narzędzi sztucznej inteligencji, aby redagować prace w języku polskim, chyba że osoba prowadząca zajęcia się na to zgodzi.

3. Jeśli student wykorzysta narzędzia sztucznej inteligencji:
a. bez zgody osoby prowadzącej zajęcia lub
b. w sposób z nią nieuzgodniony,

osoba prowadząca zajęcia stosuje procedury analogiczne do tych stosowanych w procedurze antyplagiatowej. Procedury te opisała Uniwersytecka Rada ds. Kształcenia w uchwale nr 14.

Podstawa:

1. Uchwała nr 170 Rady Dydaktycznej dla kierunków studiów: filologia bałtycka, filologia klasyczna i studia śródziemnomorskie, filologia polska, filologia polskiego języka migowego, kulturoznawstwo – wiedza o kulturze, logopedia ogólna i kliniczna, slawistyka, sztuka pisania, sztuki społeczne z dnia 27 lutego 2024 r. w sprawie wytycznych dotyczących korzystania z narzędzi sztucznej inteligencji w procesie kształcenia na Wydziale Polonistyki
2. Uchwała nr 98 Uniwersyteckiej Rady ds. Kształcenia z dnia 8 grudnia 2023 r. w sprawie wytycznych dotyczących korzystania z narzędzi sztucznej inteligencji w procesie kształcenia.
3. Uchwała nr 14 Uniwersyteckiej Rady ds. Kształcenia z dnia 13 lipca 2020 r. w sprawie wytycznych dotyczących standardów i procedur postępowania w przypadku przygotowywania prac zaliczeniowych i dyplomowych z naruszeniem prawa na Uniwersytecie Warszawskim.

W wypadkach uzasadnionych - po konsultacji z kierownikiem jednostki dydaktycznej - jednorazowo zajęcia mogą być przeprowadzone zdalnie z wykorzystaniem platform uniwersyteckich.

Antologia poezji łacińskiej w Polsce. Renesans, oprac. I. Lewandowski, Poznań 1996.
Antologia poezji polsko-łacińskiej 1470-1543, oprac. A. Jelicz, Szczecin 1985 (lub inne wydanie).
Auerbach Erich, Język literacki i jego odbiorcy w późnym antyku łacińskim i średniowieczu, tłum. R. Urbański, Kraków 2006.
Axer Jerzy, Latinitas jako składnik polskiej tożsamości kulturowej, w: Tradycje antyczne w kulturze europejskiej – perspektywa polska, Warszawa 1995. „Eseje i studia”, t. 1.
Axer Jerzy, Latinitas w historii i pamięci historycznej Europy Środkowo-Wschodniej. Paradoksy ciągłości i nieciągłości, w: Symbioza kultur słowiańskich i niesłowiańskich w Europie Środkowej, pod red. M. Bobrownickiej, Kraków 1996.
Barszcz Leszek, Andrzej Krzycki – poeta, dyplomata, prymas, Gniezno 2005.
Borysowska Agnieszka, Jezuicki „vates Marianus”. Konterfekt osobowy i literacki Alberta Inesa (1619-1658), Warszawa 2010.
Budzyński Jan, Horacjanizm w liryce polsko-łacińskiej renesansu i baroku, Wrocław 1985.
Buszewicz Elwira, Sarmacki Horacy i jego liryka. Imitacja – gatunek – styl. Rzecz o poezji Macieja Kazimierza Sarbiewskiego, Kraków 2006.
Curtius Ernst Robert, Literatura europejska i łacińskie średniowiecze, tłum. A. Borowski, Kraków 1997 (lub wyd. nast.)
Cytowska Maria, Poezja nowołacińska, hasło w: Słownik literatury staropolskiej (Średniowiecze - Renesans - Barok), pod red. T. Michałowskiej, przy udziale B. Otwinowskiej i E. Sarnowskiej-Temeriusz), Wrocław 1990.
Dantyszek Jan, Księga Hymnów, wydał i wstępem opatrzył R. Gaszyniec, przeł. J.M. Harhala, Lwów 1934.
Dantyszek Jan, Pieśni, wybrała i przeł. A. Kamieńska, Olsztyn 1987.
Dantyszek Jan, Utwory poetyckie, przeł. J. Harhala, Lwów 1938.
Dialogus in Natali Domini. Dialog na Narodzenie Pana. Ecloga de Nativitate Domini. Ekloga na Narodzenie Pańskie, wyd. i przeł. J. Ziabicka, Warszawa 2000 ("Biblioteka Pisarzy Staropolskich", t. 21). [Publikacja dostępna w całości w formacie pdf na stronie ibl.waw.pl/pl/nauka-i-badania/publikacje/biblioteka-pisarzy-staropolskich].
Dobrym towarzyszom gwoli. Studia o "Foriceniach" i "Fraszkach" Jana Kochanowskiego, pod. red R. Krzywego i R. Rusnaka, Warszawa 2014 (Studia o Literaturze Dawnej, t. 4);
Domański Juliusz, Philologica, litteraria, humaniora. Studia i szkice z dziejów recepcji dziedzictwa antycznego, Warszawa 2009.
Filozofia i myśl społeczna XIII–XV wieku, oprac. J. Domański, słowo wstępne W. Tatarkiewicz, Warszawa 1978.
Głębicka Ewa J., Łacińska poezja Franciszka Dionizego Kniaźnina, Wrocław 1993. "Studia z okresu Oświecenia", t. XXIV.
Głębicka Ewa J., Poezja neołacińska, hasło w: Słownik literatury polskiego Oświecenia, pod red. T. Kostkiewiczowej, Wrocław 1991.
Głębicka Ewa J., Szymon Szymonowic - poeta latinus, Warszawa 2001 (Studia Staropolskie. Series Nova, t. 2).
Głombiowska Zofia, Łacińska i polska muza Jana Kochanowskiego, Warszawa 1988.
Głombiowska Zofia, Elegie łacińskie Jana Kochanowskiego. Dwie wersje, Warszawa 1981.
Gorzkowski Albert, Bene atque ornate. Twórczość łacińska Jana Kochanowskiego w świetle kultury retorycznej, Kraków 2004.
Grzegorz z Sambora, Carmina selecta. Poezje wybrane, wydała i przełożyła E. Buszewicz, red. M. Mejor, Warszawa 2011 („Humanizm polski. Idee, nurty i paradygmaty humanistyczne w kulturze polskiej”, seria "Inedita", t. 5).
Humanizm: idee, nurty i paradygmaty humanistyczne w kulturze polskiej. Syntezy, pod redakcją A. Nowickiej-Jeżowej:
Hussowski Mikołaj, Carmen de statura feritate ac venatione bisontis / Pieśń o żubrze, jego postaci, dzikości i o polowaniu na niego..., tłum. N. Arseniewa et alia, Supraśl 2007.
Hussowski Mikołaj, Poemat o żubrze, przeł. J. Kasprowicz, [w:] Tegoż, Dzieła, t. 20, Warszawa 1931 (lub wyd. nast.).
Janicjusz Klemens, Poezje wybrane, przeł. Z. Kubiak, Warszawa 1979.
Kallimach Filip Buonaccorsi, Życie i obyczaje Grzegorza z Sanoka, arcybiskupa lwowskiego, oprac. T. Sinko, Lwów 1909.
Kallimach, Żywot Grzegorza z Sanoka, [w]: Callimachius Philippus, Vita et mores Gregorii Sanocei, ed., comment., illustravit, in linguam Polonam vertit I. Lichońska, Varsoviae 1963.
Klonowic Sebastian Fabian, Roxolania. Roksolania, czyli ziemie Czerwonej Rusi, wydał i przeł. M. Mejor, Warszawa 1996. „Biblioteka Pisarzy Staropolskich”, t. 6. [Publikacja dostępna w całości w formacie pdf na stronie ibl.waw.pl/pl/nauka-i-badania/publikacje/biblioteka-pisarzy-staropolskich].
Kochanowski Jan, Carmina Latina / Poezja łacińska. Pars prior: Imago phototypica - Transcriptio / Część I: Fototypia - Transkrypcja. Edidit, praefatione et apparatu critico instruxit / Wydała i wstępem poprzedziła Z. Głombiowska, Gdańsk 2008.
Kochanowski Jan, Carmina Latina. Poezja łacińska. Pars altera Index verborum et formarum Część II Indeks wyrazów i form. Fecit Zofia Głombiowska Stephania Głombiowska adiuvante. Opracowała Zofia Głombiowska przy współudziale Stefanii Głombiowskiej, Gdańsk 2008; przekłady dostępne w portalu http://zbiory.bj.uj.edu.pl/neolatina/; teksty łacińskie z tłumaczeniami także [w:] Kochanowski Jan, Dzieła wszystkie, t. 3, Warszawa 1884.
Kochanowski Jan, Dryas Zamchana polonice et latine. Pan Zamchanus latine et polonice, oprac. A. Gorzkowski, Pan Zamchanus w przekładzie E. Buszewiczowej, Kraków 2002.
Kochanowski Jan, Z łacińska śpiewa Słowian Muza. Elegie, foricenia, liryki w przekładzie L. Staffa, Warszawa 1986.
Konarski Stanisław, Opera poetica. Utwory poetyckie, wyd. J. Wójcicki przy współpracy A. Masłowskiej-Nowak, Warszawa 2013. "Biblioteka Pisarzy Polskiego Oświecenia", t. 12.
Kowalewicz Henryk, Średniowieczne wiersze polsko-łacińskie oraz "Koronka" brata Seweryna, wstęp i dobór tekstów W. Wydra, Poznań 2010 (seria: "Klasycy Nauki Poznańskiej" 47).
Kubiak Zygmunt, Medytacje Janicjusza, Warszawa 1993.
Lewandowski Ignacy, Polonia Latina. Szkice o literaturze łacińskiej w dawnej Polsce, Gniezno 2007.
Liman Kazimierz, Antologia poezji łacińskiej w Polsce. Średniowiecze, Poznań 2004.
Lubomirski Stanisław Herakliusz, Adverbia moralia, w: tenże, Poezje zebrane, oprac. A. Karpiński. Adverbia moralia, oprac. M. Mejor, t. 1, Warszawa 1995.
Łacina jako język elit, pod red. J. Axera, Warszawa 2004.
Łacińska poezja w dawnej Polsce, pod red. T. Michałowskiej, Warszawa 1995.
Łukaszewicz-Chantry Maria, Trzy nieba. Przestrzeń sakralna w liryce Macieja Kazimierza Sarbiewskiego, Wrocław 2002.
Maciej Kazimierz Sarbiewski i jego epoka. Próba syntezy, pod red. J. Z. Lichańskiego, Pułtusk 2006.
Malinowska Jolanta, Twórczość poetycka Piotra Roizjusza 1506-1571. Studium historycznoliterackie, Lublin 2001.
Michałowska Teresa, Literatura polskiego średniowiecza wobec poetyki europejskiej ("Ornatus difficilis"), Warszawa 2008.
Michałowska Teresa, Literatura polskiego średniowiecza. Leksykon, Warszawa 2011.
Mikołajczak Aleksander Wojciech, Łacina w kulturze polskiej, Wrocław 1998.
Milewska-Waźbińska Barbara, Ars epitaphica. Z problematyki łacińskojęzycznych wierszy nagrobnych, Warszawa 2006.
Minissi Nullo, Europejski Czarnolas. Poezja łacińska Jana Kochanowskiego. La poesia latina di Jan Kochanowski, tłum. M. Bilińska, Kraków 2007.
Muza łacińska. Antologia poezji wczesnochrześcijańskiej i średniowiecznej, oprac. M. Starowieyski, Wrocław 2007.
Najstarsza poezja polsko-łacińska (do połowy XVI wieku), oprac. M. Plezia, Wrocław 1952. "Biblioteka Narodowa" seria I, nr 141 (lub inne wydanie).
Nowaszczuk Jarosław, Wierszowane epitafia łacińskie w Polsce epoki renesansu. Kompozycja. Antologia utworów, Szczecin 2009.
Pelc Janusz, Jan Kochanowski. Szczyt renesansu w literaturze polskiej, Warszawa 1980 i wyd. nast.
Piskała Magdalena, Boże miłości i wstydliwe dowcipy. Studia nad epigramatyczną twórczością Macieja Kazimierza Sarbiewskiego i Alberta Inesa, Warszawa 2009 (Studia Staropolskie. Series Nova, t. 23).
Sarbiewski Maciej Kazimierz, Epigrammatum liber. Księga epigramatów, oprac. i przeł. M. Piskała i D. Sutkowska, Warszawa 2003 ("Biblioteka Pisarzy Staropolskich", t. 26). [Publikacja dostępna w całości w formacie pdf na stronie ibl.waw.pl/pl/nauka-i-badania/publikacje/biblioteka-pisarzy-staropolskich].
Sarbiewski Maciej Kazimierz, Liryki oraz Droga rzymska i fragment Lechiady, oprac. M. Korolko przy współudziale J. Okonia, przeł. T. Karyłowski, Warszawa 1980.
Sarbiewski Maciej Kazimierz, Peregrinatio terrestris. Carmina selecta. Ziemskie pielgrzymowanie. Wiersze wybrane, tłum. E. Buszewicz, Kraków 2003.
Stawecka Krystyna, Religijna poezja łacińska XVI wieku w Polsce, Lublin 1964.
Studia Neolatina. Rozprawy i szkice dedykowane Marii Cytowskiej, pod red. M. Mejora i B. Milewskiej-Waźbińskiej, Warszawa 2003.
Szymonowic Szymon, Flagellum livoris. Bicz na zawiść. Tekst łacińsko-polski, tłum. z jęz. łac. i oprac. E. Kolbus, Lublin 2004.
Średniowieczna poezja łacińska w Polsce, oprac. M. Włodarski, Wrocław 2007 ("Biblioteka Narodowa", seria I, nr 310).
t. 1: Humanitas. Projekty antropologii humanistycznej, pod red. A. Nowickiej-Jeżowej, cz. 1 Warszawa 2009-2010; cz. 2, Warszawa 2010.
t. 6: Klasycyzm. Estetyka – doktryna literacka – antropologia, pod red. K. Meller, Warszawa 2009;
Urbański Piotr, Natura i łaska w poezji polskiego baroku. Okres potrydencki. Studia o tekstach, Kilece 1996. Rozdział IV. Macieja Kazimierza Sarbiewskiego tęsknota do "ojczyzny niebieskiej". Praca dostępna w całości w wolnym dostępie online w serwisie www.otworzksiazke.pl.
Urbański Piotr, Theologia fabulosa. Commentationes Sarbevianae, Szczecin 2000. Praca dostępna w calości w wolnym dostępie online w serwisie www.otowrzksiazke.pl.
Weintraub Wiktor, Rzecz czarnoleska, Kraków 1977 [szczególnie rozprawa Polski i łaciński Kochanowski - dwa oblicza poety].
Wilczek Piotr, Polonice et Latine. Studia o literaturze staropolskiej, Katowice 2007.
Wojtowicz Witold, Szkice o poezji obscenicznej i satyrycznej Andrzeja Krzyckiego, Szczecin 2002.
Zabłocki Stefan, Literatura nowołacińska. Średniowiecze – Renesans – Barok, red. P. Urbański, Warszawa 2010.
Zabłocki Stefan, Od starożytności do neohellenizmu. Studia i szkice, pod red. P. Urbańskiego i T. Sapoty, Katowice 2008.
Zabłocki Stefan, Polsko-łacińskie epicedium renesansowe na tle europejskim, Wrocław 1968.
Zaborowska-Musiał Justyna, Epigramy Macieja Kazimierza Sarbiewskiego, Pułtusk - Warszawa 2006.
Zawadzki Robert, Łacińskie poezje Marcina Kromera, Częstochowa 2007.
Zimorowic Józef Bartłomiej, Iesus, Maria, Ioseph trisagii et trismegisti humanae Protopatroni natali Dei Hominis MDCXL hymnis XXVII celebrati / Jezus, Maria, Józef po trzykroć święci i po trzykroć wielcy, pierwsi Patroni zbawienia ludzkiego, w roku od narodzenia Boga-Człowieka 1640 w XXVII hymnach uczczeni, oprac. T. Lawenda przy współudziale R. Sawy, przekład R. Sawa, Lublin 2013 ("Lubelska Biblioteka Staropolska" 11).

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

• Strona przedmiotu 3003-P1A1LD w USOSweb