Świat ujęzykowiony: współczesna polszczyzna w słowach, tekstach i pojęciach 3003-C361GO1

Po ukończeniu zajęć (120 godz. seminarium) student:
- przedstawia samodzielne, kompleksowe i rzetelne opracowanie wybranego zagadnienia językowego w postaci pracy magisterskiej;
- zna założenia i wybrane metody badawcze semantyki strukturalistycznej i kognitywnej; dostrzega powiązania i różnice między tymi paradygmatami;
- posługuje się poznanymi pojęciami i terminami z zakresu semantyki leksykalnej (strukturalistycznej i kognitywnej);
- potrafi streścić główne tezy przeczytanego tekstu językoznawczego i odnieść się do nich krytycznie;
- samodzielnie organizuje swój warsztat badawczy (dobiera odpowiednią literaturę i metodę opisu do podjętego tematu) oraz harmonogram pracy;
- zna zastosowania narzędzi elektronicznych wspomagających analizy tekstu (m.in. różne typy korpusów tekstów, kolokatory, słowniki elektroniczne) i potrafi je wykorzystywać w praktyce;
- potrafi umiejętnie uzasadnić hipotezy semantyczne;
- potrafi odpowiednio dobrać źródła danych językowych do typu i celu analizy oraz prawidłowo oznacza pochodzenie opisywanego przez siebie materiału językowego;
- umie organizować pracę własną oraz pracę w grupie;
- dostrzega powiązania między zasobem leksykalnym współczesnej polszczyzny a czynnikami zewnątrzjęzykowymi;
- prowadzi dyskusję w grupie z otwartością na opinie pozostałych jej członków i z poszanowaniem dla różnorodności poglądów

- obecność (do dwóch nieobecności nieusprawiedliwionych) i aktywność na zajęciach (udział w dyskusjach i pracach grupowych / projektowych)
- bieżące przygotowanie do zajęć (czytanie lektur, wygłoszenie referatów na podstawie wybranych tekstów, a na II roku także referowanie postępów w pisaniu pracy magisterskiej)
- do zaliczenia I roku seminarium niezbędne jest: wskazanie tematu pracy, wybór metodologii, dobór literatury oraz przedstawienie konspektu pracy i jednego z rozdziałów
- do zaliczenia II roku seminarium konieczne jest złożenie pracy magisterskiej

Listę lektur doprecyzujemy podczas zajęć, tak aby odpowiadały zainteresowaniom i potrzebom uczestników seminarium (na różnych etapach przygotowania pracy magisterskiej: od poszukiwania inspiracji badawczych po dopracowywanie stanu badań i metodologii).

Podręczniki i opracowania metodologiczne:

Apresjan J. 1980, 2000, Semantyka leksykalna. Synonimiczne środki języka, tłum. Z. Kozłowska, A. Markowski, Wrocław, wybrane fragmenty.
Czachur W., 2020, Lingwistyka dyskursu jako integrujący program badawczy, Wrocław.
Bartmiński 1988, Definicja kognitywna jako narzędzie opisu konotacji, [w:] Konotacja, red. J. Bartmiński, Lublin.
Bartmiński J., 1990, Punkt widzenia, perspektywa, językowy obraz świata, [w:] Językowy obraz świata, red. J. Bartmiński, Lublin.
Grochowski, M., 2008, Rola dewiacji w uzasadnianiu hipotez semantycznych. Wprowadzenie do problematyki. Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego, 64, 25-36.
Grzegorczykowa R., 2001, Wprowadzenie do semantyki językoznawczej, Warszawa.
Gryshkova N., 2014, Leksem, pojęcie, stereotyp, koncept, znaczenie, idea – propozycja regulacji terminologicznych, [w:] I. Bielińska-Gardziel, S. Niebrzegowska-Bartmińska, J. Szadura (red.), Wartości w językowo-kulturowym obrazie świata Słowian i ich sąsiadów. 3. Problemy eksplikowania i profilowania pojęć, Lublin 2014, s. 21-50.
Kleiber G., 2003, Semantyka prototypu. Kategorie i znaczenie leksykalne, przeł. B. Ligara, Kraków.
Lakoff G., Johnson M., 1988, Metafory w naszym życiu, tłum. T. Krzeszowski, Warszawa.
Langacker R. W., 2009, Gramatyka kognitywna. Wprowadzenie, tłum. E. Tabakowska i in., Kraków.
Libura A., Amalgamaty kognitywne. Powstanie i rozwój koncepcji integracji pojęciowej [w:] Amalgamaty kognitywne w sztuce, Universitas, Kraków 2007, s. 11-66.
Maćkiewicz J., 1999, Słowo o słowie, Gdańsk.
Niebrzegowska-Bartmińska S., 2020, Definiowanie i profilowanie pojęć w (etno)lingwistyce, Lublin.
Pajdzińska A., 1990, Jak mówimy o uczuciach. Poprzez analizę frazeologizmów do językowego obrazu świata [w:] Językowy obraz świata, red. J. Bartmiński, Lublin.
Polska genologia lingwistyczna, red. D. Ostaszewska, R. Cudak, Warszawa 2008 (wybrane teksty).
Style współczesnej polszczyzny. Przewodnik po stylistyce polskiej, red. E. Malinowska, J. Nocoń, U. Żydek-Bednarczuk, Kraków (wybrane rozdziały).
Szumska, D., 2010, Odnowa czy od nowa...? Semantyka leksykalna w perspektywie tzw. zwrotu empirycznego* w językoznawstwie XXI wieku. Linguistica Copernicana, 3(1), 129-140.
Tabakowska E., 1995, Gramatyka i obrazowanie, Kraków.
Taylor J., 2001, Kategoryzacja w języku, tłum. A. Skucińska, Kraków, rozdz. 2. Klasyczna teoria kategoryzacji, rozdz. 3. Kategorie prototypowe: I, rozdz. 4. Kategorie prototypowe: II, s. 44-119.
Tokarski R., 2001, Słownictwo jako interpretacja świata, [w:] Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, s. 343-370.
Tokarski R., 2006, Pola znaczeniowe i ramy interpretacyjne – dwa spojrzenia na język, [w:] „LingVaria” I, Kraków, s. 35-46.
Tokarski R., 2013, Światy za słowami. Wykłady z semantyki leksykalnej, Lublin.
Waszakowa K., 2017, Kognitywno-komunikacyjne aspekty słowotwórstwa. Wybrane aspekty opisu derywacji w języku polskim, Warszawa (wybrane rozdziały).
Wierzbicka A., 2010, Semantyka. Jednostki elementarne i uniwersalne, tłum. A. Głaz i in., Lublin, rozdz. 8, 9 i 11, s. 269-322, 373-388.
Wierzbicka A., 2019, Słowa klucze. Różne języki - różne kultury, tłum. I. Duraj-Nowosielska, Warszawa (lub wydanie wcześniejsze).
Zawisławska M., Metafora w języku nauki. Na przykładzie nauk przyrodniczych, Wydawnictwa Wydziału Polonistyki UW, Warszawa 2011.
Zdunkiewicz-Jedynak D., 2021, Dzieciństwo - młodość - dorosłość - starość. Polskie koncepty kulturowe w świetle współczesnej polszczyzny, Warszawa.

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

• Strona przedmiotu 3003-C361GO1 w USOSweb