Ekofeminizm, wiedźmy i perspektywy więcej-niż-ludzkie 3002-KON2024K31
Uczestnicy zajęć zapoznają się z wybranymi teoriami i podejściami z obszaru ekofeminizmu i badań nad relacjami międzygatunkowymi.
Kurs obejmie krytyczne zaznajomienie się z pierwszymi pracami z obszaru ekofemizmu oraz z rozwojem nurtu. Podczas zajęć zostanie podjęty temat esencjalizmu, który niekiedy pojawiał się we wczesnych tekstach ekofeministycznych. Prześledzony zostanie rozwój nurtu na podstawie wybranych sztandarowych prac z tego obszaru. Zajęcia poddadzą refleksji granice ekofeministycznego namysłu, wspólnie zastanowimy się nad tym jakie koncepcje teoretyczne mogłyby się zaliczać do tego obszaru badań, pomimo tego, że ich autorzy i autorki niekoniecznie identyfikowali się lub zostali sklasyfikowani jako przedstawiciele myśli ekofeministycznej.
Przedmiotem zajęć będą również podobieństwa i różnice pomiędzy trzema tytułowymi elementami – ekofeminizmem, humanistyczną refleksją poświęconą wiedźmom i czarostwu oraz relacjami międzygatunkowymi, a także zazębianie się i przecinanie tych obszarów badań z innymi nurtami badawczymi takimi jak posthumanizm, nowy materializm czy studia nad nauką i techniką.
Podczas zajęć podjęty zostanie namysł nad tym jak uwzględniać i badać perspektywy więcej-niż-ludzkie w akademickiej refleksji, uczestnicy zapoznają się z wybranymi podejściami metodologicznymi z tego obszaru.
Konwersatorium zostało pomyślane w formule warsztatu spekulatywno-krytycznego. Podczas zajęć będziemy ćwiczyć wyobraźnię w rozwijaniu alternatywnych wizji rzeczywistości i testować nowe sposoby tworzenia refleksji naukowej, korzystając jednak z metodologicznej bazy wytworzonej w ramach badań ekofeministycznych i badań nad więcej-niż-ludzkimi połączeniami. Spekulacji towarzyszyć będzie krytyczny namysł nad możliwościami i konsekwencjami rozwijanych podejść badawczych. Refleksji zostanie poddana również sama możliwość wytworzenia spekulatywno-krytycznego podejścia.
Podczas zajęć, w formie nieobowiązkowych dodatkowych działań mających na celu testowanie tych sposobów rozwijania alternatywnych sposobów badania rzeczywistości, które, czerpiąc z innych dziedzin wiedzy, wykraczają poza refleksję naukową, chętnym uczestnikom zostaną zaproponowane ćwiczenia z pogranicza badań artystycznych takie jak np. scory, czy wspólnie wytwarzane rytuały.
Wybrane perspektywy badawcze i naukowe podejścia metodologiczne będą się przenikać z analizą wyselekcjonowanych zjawisk kulturowych oraz prac z pola sztuk performatywnych i pola sztuk wizualnych. Przykłady te zostaną potraktowane nie tylko jako przedmiot badań, ale także jako potencjalne inspiracje metodologiczne i wyznaczniki kierunków dalszych rozważań.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza: absolwent zna i rozumie
K_W02: w stopniu pogłębionym współczesne teorie kultury i związanych z nimi praktyki kulturowe, ze szczególnym uwzględnieniem refleksji z obszaru ekofeminizmu oraz badań nad relacjami międzygatunkowymi
K_W05: metodologie nauk o kulturze i powiązane z nimi metody badawcze, ze szczególnym uwzględnieniem metodologii rozwijanych w obszarze badań nad więcej-niż-ludzkimi połączeniami oraz badań feministycznych
K_W06: główne tendencje rozwojowe kulturoznawczej refleksji w Polsce i na świecie w obszarach badawczych omawianych podczas zajęć (w perspektywie badań prowadzonych lokalnie oraz globalnie).
Umiejętności: absolwent potrafi
K_U01: wykorzystać posiadaną wiedzę, by samodzielnie wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować, integrować informacje z różnorodnych źródeł, zarówno naukowych jak i pozanaukowych
K_U02: interpretować zgromadzony materiał uwzględniając kontekst historyczny, społeczny i polityczny
K_U04: wykorzystywać metodologię badawczą nauk humanistycznych oraz prezentować i syntetyzować uzyskane tymi metodami analizy wybranych przykładów z obszaru kultury i sztuki, a także adaptować istniejące lub wytwarzać nowe narzędzia badawcze dla celów własnych badań
K_U05: wykorzystywać posiadaną wiedzę by formułować i testować hipotezy z zakresu nauk o kulturze
Kompetencje społeczne: absolwent jest gotów do
K_K01: krytycznej oceny posiadanej wiedzy i odbieranych treści
K_K02: przyjęcia postawy szacunku i badawczej ciekawości wobec różnorodnych zjawisk kultury
K_K03: dostrzegania wagi refleksji kulturoznawczej dla życia społecznego i dostrzegania konieczność implementowania jej do badań nad relacjami międzygatunkowymi i do szeroko rozumianych podejść ekologicznych.
Kryteria oceniania
Zaliczenie będzie miało formę samodzielnego rozwinięcia wybranego aspektu problematyki poruszanej na zajęciach w formie ustnej lub pisemnej, w zależności od indywidualnych preferencji. Dopuszczalne są również formy zaliczeniowe łączące wykorzystanie akademickiego podejścia metodologicznego z elementami praktyki artystycznej. Szczegółowa tematyka i forma zaliczenia zostanie ustalona podczas konsultacji z osobą prowadzącą zajęcia.
Ocena końcowa może zostać podwyższona ze względu na dużą aktywność podczas zajęć (zabieranie głosu w dyskusjach, formułowanie pytań, wykazywanie się bardzo dobrą znajomością lektur) w trakcie całego semestru
Podstawowym warunkiem zaliczenia semestru jest uczestniczenie w zajęciach. Nieobecności należy usprawiedliwiać u prowadzącej/prowadzącego zajęcia. Osoba studiująca ma prawo do dwóch usprawiedliwionych lub nieusprawiedliwionych nieobecności w semestrze. Osoba mająca od trzech do pięciu nieobecności w semestrze musi nadrobić je w sposób określony przez osobę prowadzącą zajęcia. Nieobecności (nawet usprawiedliwione) na więcej niż pięciu zajęciach mogą skutkować niedopuszczeniem do zaliczenia zajęć - jedynie osoby z przyznaną Indywidualną Organizacją Studiów w oparciu o opinię BON mogą mieć zwiększony limit nieobecności, jednak nie więcej niż do 50%”.
Szacunkowy nakład pracy osoby uczestniczącej w zajęciach:
udział w zajęciach 30h, przygotowanie do zajęć 30h zaliczenie 30h.
Sposób wykorzystania narzędzi sztucznej inteligencji w pracach pisemnych pracach zaliczeniowych i prezentacjach określają zapisy § 3 i 4 uchwały nr 98 Uniwersyteckiej Rady ds. Kształcenia z dnia 8 grudnia 2023 r. w sprawie wytycznych dotyczących korzystania z narzędzi sztucznej inteligencji w procesie kształcenia. W związku z tym, że jedną z podstawowych umiejętności zdobywanych na kierunkach studiów organizowanych na Wydziale Polonistyki jest sprawne i profesjonalne posługiwanie się polszczyzną pisaną, a w szczególności stylem naukowym, zabrania się wykorzystywania systemów sztucznej inteligencji do korekty i redakcji tekstu.
Literatura
Wybrane lektury, pełna lista zostanie przedstawiona na początku semestru, wszystkie teksty będą na bieżąco udostępniane uczestnikom poprzez platformę google classroom.
Wybrane fragmenty z:
Bibliografia:
Stacy Alamio, Bodily Natures: Science, Environment, and the Material Self, 2010 Indiana University Press.
Maria Puig de la Bellacasa, Matters of Care: Speculative Ethics in More than Human, UniversityOf Minnesota Press 2017.
Nadzieja Bittel-Dobrzyńska, Jak wiedźma Agrypicha znachorstwa mnie uczyła, 1991 Graf.
Red. Mateusz Borowski, Mateusz Chaberski, Małgorzata Sugiera, Niespodziewane alianse. Sztuki performatywne jutra, red. Mateusz Borowski, Mateusz Chaberski, 2019 Księgarnia Akademicka UJ.
Marisol De la Cadena, Earth Beings Ecologies of Practice across Andean Worlds, 2015 Duke University Press.
Mona Chollet, Czarownice. Niezwyciężona siła kobiet, tłum. Sławomir Królak, 2019 Karakter.
Silviana Frederici, Poza Granicami skóry. Przemyśliwanie, przekształcanie i odzyskiwanie ciała we współczesnym kapitalizmie, tłum. Joanna Bednarek, 2022 Instytut Wydawniczy Książka i Prasa.
Silviana Frederici, Witch-Hunting, Globalization, and Feminist Solidarity in Africa Today, Journal of International Women's Studies, 10(1), 21-35, http://vc.bridgew.edu/jiws/vol10/iss1/3.
Ursula K. Le Guin, Workowa Teoria Fikcji, Machina Myśli 2024, tłum. Paula Polak i Bartek Dołotko, https://machinamysli.org/workowa-teoria-fikcji/.
Robin Wall Kimmerer, Pieśń Ziemi. Rdzenna mądrość, tłum. Monika Bukowska, 2021 Znak
Carolyn Merchant, The Death of Nature: Women, Ecology and the Scientific Revolution 2020 [1980], / Mary Daly, Gyn/ Ecology. The methaethics of radical feminism, 1978 Boston Press.
Astrida Neimanis, Ciała Wodne. Posthumanistyczna fenomenologia feministyczna, tłum. Sławomir Królak, 2024 Pamoja Press.
Małgorzata Pilaszek, Procesy o czary w Polsce w wielkach XV-XVIII, 2008 Universitas.
Monika Rogowska-Stangret, Być ze świata. Cztery eseje o etyce posthumanistycznej, Słowo/obraz terytoria 2020. / red. Olga Cielemęcka, Monika Rogowska-Stangret Monika, Feministyczne nowe materializmy: usytuowane kartografie 2019, https://www.academia.edu/36656598/Feministyczne_nowe_materializmy_usytuowane_kartografie.
Starhawk, Taniec Spirali, Odrodzenie starożytnej religii wielkiej bogini, tłum. Enenna 2016 Bibliotheca Alexandrina.
Sunara Taylor, Disabled Ecologies: Lessons from a Wounded Desert, 2024 University of California Press.
Anna L. Tsing, Jennifer Deger, Alder Keleman Saxena and Feifei Zhou, Feral Atlas, 2020 feralatlas.org.
Karren Warren, Ecofeminist Philosophy: A Western Perspective on What It is and Why it Matters,2020 Rowman & Littlefield Publishers.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: