Feministyczne teorie i krytyka filmowa 3002-KON2024K17
Szczegółowa lista zagadnień podejmowanych podczas kolejnych spotkań przedstawiona zostanie na początku zajęć i udostępniona grupie na wybranej platformie. Wskazane poniżej zagadnienia obejmują problemy poruszane podczas zajęć. Będą one rozwijane i uszczegóławiane zależnie od okoliczności i potrzeb.
Problematyka kursu „Feministyczne teorie i krytyka filmowa”
• Feminizm – kontekst historyczny
• Rozwój feministycznej teorii i krytyki filmowej – wprowadzenie ogólne
• Kategoria reprezentacji -- sposoby reprezentowania kobiet w kinie
• Filmowe spojrzenie
• Kobiecy widz
• Feministyczne podejście do gatunków filmowych (melodramat, horror, film noir -- wybór)
• Kobiety w przemyśle filmowym: twórczynie, „niewidzialne” kobiety kina
• FTKF a psychoanaliza, zwrot kulturowy, intersekcjonalność, postkolonializm, ekokrytyka, gender i queer
• Rozróżnienie: kino kobiece i kino kobiet
• Twórczość kobiet (wybrane postacie autorek kina)
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
WIEDZA
Osoba studiująca zna i rozumie:
- kontekst pojawienia się i dynamikę rozwoju FTKF w XX i XXI wieku;
- najważniejsze zagadnienia i problemy poruszane przez feministycznie zorientowane badaczki i badaczy filmu i kina oraz ich znaczenie;
- sposoby wykorzystywania narzędzi i podejść badawczych wypracowanych na gruncie FTKF oraz metody analizy i interpretacji praktyk i tekstów kultury w FTKF;
- kluczowe postacie teoretyczek/ków i krytyczek/ków FTKF (m.in. Molly Haskell, Claire Johnson, Laurę Mulvey, Jackie Stacey) – potrafi wymienić ich nazwiska oraz wskazać i scharakteryzować kontrybucję do FTKF.
UMIEJĘTNOŚCI
Osoba studiująca potrafi:
- w sposób refleksyjny odnieść się do przeczytanych tekstów krytycznych i teoretycznych z zakresu FTKF, uwzględniając kontekst ich powstania;
- podać przykłady twórczyń/autorek kina kobiet i scharakteryzować ich twórczość uwzględniając aspekt feministyczny;
- zabierać głos w dyskusji i formułować pytania, wykorzystując wiedzę zdobytą podczas zajęć oraz czerpaną z dodatkowej literatury naukowej (również w języku angielskim);
- przygotowywać zagadnienia lub/i prezentację do wybranych zajęć w oparciu o udostępnione przez prowadzącą teksty i/lub materiały wizualne;
- wykorzystać wiedzę uzyskaną podczas zajęć do przygotowania ustnej wypowiedzi na temat wybranych zagadnień i problemów FTKF;
- posługiwać się narzędziami FTKF wprowadzonymi podczas zajęć do analitycznej i interpretacyjnej pracy z wybranymi tekstami filmowymi, gatunkami oraz twórczością reżyserek;
- samodzielnie rozwijać i pogłębiać swoją wiedzę i zainteresowania dotyczące FTKF.
KOMPETENCJE SPOŁECZNE
Osoba studiująca jest gotowa do:
- refleksyjnego odnoszenia się do tradycji badawczej z zakresu FTKF;
- dostrzegania znaczenia i wagi refleksji historycznokulturowej dla zrozumienia procesów zachodzących w obszarze produkcji filmowej i kinie współczesnym;
- dojrzałego udziału w dyskusji z użyciem merytorycznych argumentów;
- wysłuchania ze zrozumieniem i szacunkiem racji i argumentów innych osób;
- zainteresowania zjawiskami zachodzących we współczesnym filmie i kinie, szczególnie w kontekście FTKF.
Kryteria oceniania
METODY I KRYTERIA OCENIANIA:
Ocena na zaliczenie zostanie wystawiona na podstawie oceny aktywności podczas zajęć (30%) i oceny z prezentacji pub zaliczenia ustnego (70%).
Osoby studiujące będą również proszone o obejrzenie wybranych filmów do zajęć. Lista podana zostanie w szczegółowym planie zajęć.
KRYTERIUM: OBECNOŚĆ
Podstawowym warunkiem zaliczenia semestru jest uczestniczenie w zajęciach. Nieobecności należy usprawiedliwiać u prowadzącej. Osoba studiująca ma prawo do dwóch usprawiedliwionych lub nieusprawiedliwionych nieobecności w semestrze. Osoba mająca od trzech do pięciu nieobecności w semestrze musi nadrobić je w sposób określony przez prowadzącą. Nieobecności (nawet usprawiedliwione!) na więcej niż pięciu zajęciach (30%) skutkują niedopuszczeniem do zaliczenia zajęć -- jedynie osoby z przyznaną Indywidualną Organizacją Studiów w oparciu o opinię BON mogą mieć zwiększony limit nieobecności, jednak nie więcej niż do 50%.
Każde spóźnienie/wyjście wcześniej jest odnotowywane. Trzy spóźnienia/wcześniejsze wyjścia traktowane są jak jedna nieobecność.
KRYTERIUM: AKTYWNA POSTAWA
Osoby aktywne podczas zajęć, tj. zabierające głos, biorące merytoryczny udział w dyskusjach, odnoszące się do tekstów, nagradzane są plusami po zajęciach. W zależności od poziomu aktywności, można otrzymać od jednego do kilku plusów. Po zakończeniu zajęć proszę się zgłaszać po ich wstawienie. Za brak przygotowania otrzymać można minus/y. Aktywna postawa przekłada się na ocenę końcową.
KRYTERIUM: PREZENTACJA/USTNE ZALICZENIE
Podstawową formą zaliczenia zajęć na ocenę jest prezentacja w trakcie wybranych. Osoby, które nie przygotują prezentacji, będą mogły przystąpić do zaliczenia ustnego.
PREZENTACJA PODCZAS ZAJĘĆ
Wybrane zajęcia poprzedzone zostaną prezentacjami. Ze wskazanych tematów należy wybrać jeden i, korzystając z dostępnych materiałów, przygotować wystąpienie na 30—45 minut. Prezentacja ma być wygłoszona, a nie odczytana. Zachęcam do przygotowania prezentacji PP i wykorzystania jej w czasie wypowiedzi. Prezentacja ma skupić się na feministycznych aspektach refleksji nad danym gatunkiem filmowym lub twórczości wybranej reżyserki. Prezentację przygotowujemy w grupach (2--3 osoby). Proszę pamiętać: (1) by wkład pracy był porównywalny, (2) by prezentacja stanowiła całość zarówno w przypadku PP, jak i wypowiedzi.
• W prezentacji oceniam: zawartość merytoryczną, układ materiału i sposób prowadzenia wywodu, formę prezentacji i przesłane materiały.
• Po wygłoszeniu prezentacji należy przesłać ją drogą mailową prowadzącej zajęcia albo w formacie PP, albo PDF. Grupy, które nie będą przygotowywały prezentacji PP proszone są o dostarczenie materiałów w postaci konspektu prezentacji.
• Dostarczone materiały mają być wyposażone w metryczkę: tytuł kursu, rok akademicki, semestr, temat zajęć, imiona i nazwiska osób prezentujących oraz adresy mailowe (jak w usoswebie).
Sposób wykorzystania narzędzi sztucznej inteligencji w pisemnych pracach zaliczeniowych określają zapisy § 3 i 4 uchwały nr 98 Uniwersyteckiej Rady ds. Kształcenia z dnia 8 grudnia 2023 roku. W związku z tym, że jedną z podstawowych umiejętności zdobywanych na kierunkach studiów organizowanych na Wydziale Polonistyki jest sprawne i profesjonalne posługiwanie się polszczyzną pisaną, a w szczególności stylem naukowym, zabrania się wykorzystywania systemów sztucznej inteligencji do korekty i redakcji tekstów oraz opracowywania prezentacji.
ZALICZENIE USTNE
Osoby, które z różnych względów nie będą mogły przygotować i wygłosić prezentacji spośród omawianych tematów wybiorą sobie trzy i przygotują je w formie wypowiedzi ustnej. Podczas zaliczenia z wybranych trzech tematów wskażę dwa i poproszę o pisemne przygotowanie konspektu wypowiedzi, a następnie wypowiedź ustną zgodnie z przygotowanym konspektem. Zaliczenie ustne zostanie przeprowadzone na zakończenie semestru.
• W przypadku konieczności zaliczenia nieobecności, tematy zaliczenia ustnego i nieobecności nie mogą się pokrywać.
Szacunkowy nakład pracy osoby uczestniczącej w zajęciach: udział w zajęciach 30h (1 ECTS), przygotowanie do zajęć 30h (1 ECTS), krytyczne obejrzenie wybranych filmów 15h (0,5 ECTS), przygotowanie i wygłoszenie prezentacji lub wypowiedzi zaliczeniowej 15h (0,5 ECTS). Łącznie 90h (3 ECTS).
Literatura
W wyborze lektur nacisk położony został na literaturę w jęz. polskim i tłumaczenia. Teksty do poszczególnych zajęć podane zostaną w szczegółowym planie zajęć na początku semestru i zamieszczone (w miarę możliwości wraz ze skanami tekstów lub linkami do nich) na platformie.
• „Film na Świecie” 1991, nr 5 (384) numer monograficzny blok materiałów: Kino, kobieta i…, s. 5--61
• Butler Alison, Teoria feministyczna i kino kobiet na przełomie wieków, przeł. Tomasz Kłys, [w:] Gender w kinie europejskim i mediach, red. Elżbieta Ostrowska, Rabid, Kraków 2001, s. 175—183.
• Durys, Elżbieta, Kobieta w męskim świecie. Strategie działania Małgorzaty Szumowskiej, [w:] Kobiety niepokorne: Reformatorki ‒ buntowniczki ‒ rewolucjonistki, red. Izabela Desperak, Inga Kuźma, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2016, s. 265‒278.
• Helman Alicja, Niemiecki los. O późnej twórczości Margarethe von Trotty, [w:] s. 239—251.
• Kaplan E. Ann, Kino, kobiety, opór: zmiana paradygmatów, przeł. M. Radkiewicz, [w:] Gender: Konteksty, red. Małgorzata Radkiewicz, Rabid, Kraków 2004 s. 311—324.
• Kwiatkowska Paulina, Szycie i śmierć. Strategie autorskie w późnych filmach Agnès Vardy na przykładzie „Plaże Agnès”, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2019, nr 23 https://doi.org/10.36854/widok/2019.23.1853
• Mączko Małgorzata, Więcej niż suma naszych różnic. Feminizm intersekcjonalny, „Ekrany” 2023, nr 01, s. 97—101 .
• Mulvey Laura, Do utraty wzroku. Wybór tekstów, Korporacja Ha!art—era nowe horyzonty, Kraków—Warszawa 2010 (artykuł: Przyjemność wzrokowa a kino narracyjne, przeł. Jolanta Mach, s. 33—47)
• Radkiewicz Małgorzata, „Kino kobiet” w perspektywie teoretycznej, [w:] Gender: Konteksty, red. taż, Rabid, Kraków 2004, s. 301—310.
• Radkiewicz Małgorzata, Od feminizmu do postmodernistycznej różnorodności: niemieckie „kino kobiet”, [w:] s. 253—265.
• Talarczyk Monika, Z perspektywy sekretarki planu. Refleksje nad pracą kobiet w produkcji filmowej, [w:] (Nie)Widzialne kobiety kina, red. Małgorzata Radkiewicz, Monika Talarczyk, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2018, s. 95—105.
• Włodek Patrycja, Hollywoodzki gotyk i zamknięta przestrzeń ogniska domowego, „Kwartalnik Filmowy” 2012, nr 79, s. 62‒78.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: