Idee zaangażowania społecznego 3002-2SZS-1IZS
Tematem zajęć jest historia idei zaangażowania społecznego w
nowoczesnej kulturze polskiej. Będzie nas interesować, skąd wywodzili się społecznicy
reprezentujący różne środowiska, czym różniło się zaangażowanie społeczne w
miastach i na wsiach i jak zmieniały się jego wizje na przestrzeni kolejnych dekad.
Przyjrzymy się konfliktom i napięciom, które ujawniały się pomiędzy różnymi grupami
działaczy, pomiędzy tym co instytucjonalne, państwowe i odgórne, a tym co oddolne, a
często też wywrotowe wobec porządku państwowego. Tym aktywnościom i instytucjom
przyjrzymy się przez pryzmat wybranych obszarów, stanowiących dla nas swoiste
laboratoria kształtowania postaw odpowiedzialności i zaangażowania w kształtowanie
otoczenia społecznego. Będziemy też spotykać się z aktywistami i aktywistkami, którzy
przybliżą nam współczesne praktyki i strategie zaangażowania społecznego oraz
odwiedzimy miejsca i instytucje ważne dla historii i współczesności tych ruchów.
Wybrane zagadnienia:
1) „Rodowody zaangażowanych”: „inteligencja”, „społecznicy”, „działaczki”, „aktywiści”,
„animatorki”, „wolontariusze”, „społeczeństwo obywatelskie”,
2) Oświata: szkoły eksperymentalne - samorządność dzieci - postępowa pedagogika -
uniwersytety ludowe
3) Popularyzacja wiedzy: czytelnie ludowe – kółka samokształceniowe – biblioteki
objazdowe
4) Samoorganizacja: stowarzyszenia – spółdzielnie – kooperatywy. – NGO’sy –
kolektywy
5) Mieszkanie: osiedla społeczne – squaty
6) Zaangażowanie na wsi: teatry gromadzkie – ochotnicza straż pożarna - koła
gospodyń wiejskich – spółdzielnie rolne – koła młodzieży wiejskiej
7) Organizacja w miejscu pracy: związki zawodowe
8) Zaangażowanie jako sprzeciw: strajki – ruchy protestu – nieposłuszeństwo
obywatelskie – okupacje
9) Środowisko naturalne: ochrona przyrody – krajoznawstwo - ruchy ekologiczne
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
W cyklu 2023L: | W cyklu 2024L: |
Efekty kształcenia
Po zajęciach student/ka:
- zna i rozumie swoistość nauk o kulturze, subdyscypliny tych nauk i ich związki z
praktykami artystycznymi i naukami społecznymi
- zna i rozumie w stopniu ogólnym współczesne trendy rozwojowe w dziedzinie polityki,
społeczeństwa i kultury; w stopniu pogłębionym wpływ mediów i środków transmisji
kultury na kształt procesu kulturowego w kontekście kultury współczesnej;
- zna i rozumie różnorodne praktyki partycypacyjne, zróżnicowane pod względem
miejsca i czasu realizacji, uczestników oraz metod;
- zna i rozumie najważniejsze problemy współczesnej humanistyki i kultury najnowszej;
- zna i rozumie zasady zarządzania własnością intelektualną
- zna i rozumie konieczność dbałości o więzi społeczne i społeczności lokalne
- potrafi interpretować współczesne i nowe zjawiska życia społecznego za pomocą
narzędzi antropologicznych;
- potrafi stosować narzędzia popularyzacji zdobytej wiedzy;
- potrafi wykorzystywać metodologię badawczą oraz narzędzia (także cyfrowe) nauk
humanistycznych i praktyk kulturowych oraz prezentować i syntetyzować uzyskane tymi
metodami dane; dostosować istniejące lub stworzyć nowe narzędzia badawcze i
metody działania dla własnych celów;
- potrafi wykorzystywać posiadaną wiedzę by formułować i testować hipotezy z zakresu
działania w kulturze
- potrafi zabierać głos w dyskusji wobec różnorodnych odbiorców, mówiąc zrozumiale i
poprawnie; samodzielnie poprowadzić dyskusję publiczną,
- potrafi ciągle dokształcać się i rozwijać intelektualnie oraz zawodowo; ukierunkowywać
innych w tym zakresie.
- jest gotów/gotowa do krytycznej oceny posiadanej wiedzy i umiejętności;
- jest gotów/gotowa do przyjęcia postawy szacunku i ciekawości wobec różnorodnych
zjawisk kultury w tym używania zdobytej wiedzy i umiejętności do rozwiązywania
zaobserwowanych problemów oraz zasięgania opinii ekspertów;
- jest gotów/gotowa do dostrzegania wagi działania w kulturze dla życia społecznego i
dostrzegania konieczność jej rozwoju;
- jest gotów/gotowa do zaangażowania w dialog społeczny i międzykulturowy ze
zrozumieniem i empatią; upowszechniania postawy tolerancji wobec kulturowej
odmienności;
- jest gotów/gotowa do uczestnictwa w debacie publicznej; dążenia do upowszechniania
i otwartości zasobów wiedzy i umiejętności;
- jest gotów/gotowa do wykazywania troski o dziedzictwo kulturowe i świadomości jego
znaczenia dla życia społecznego; aktywnego działania na rzecz jego zachowania.
Kryteria oceniania
Podstawą zaliczenia jest aktywna obecność na zajęciach i praca semestralna poświęcona wybranemu zagadnieniu z obszaru zaangażowania społecznego.
Dopuszczalne są dwie nieobecności w semestrze. Osoby mające od trzech do pięciu nieobecności powinny je zaliczyć na dyżurze (rozmowa o lekturach z zajęć). Osoby mające więcej niż pięć nieobecności w semestrze nie będą dopuszczane do zaliczenia zajęć (wyjątkiem są osoby posiadające zwiększony limit nieobecności potwierdzony decyzją KJD).
Literatura
-. Mencwel Andrzej, Etos lewicy, wyd. dowolne.
- Cywiński Bohdan, Rodowody niepokornych, wyd. dowolne.
- Kiepurska Halina, Inteligencja zawodowa Warszawy 1905-1907, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1967.
- . Żurawicka Janina, Inteligencja warszawska w końcu XIX wieku, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1978.
- Radlińska Helena, Istota i zakres służby społecznej, Ministerstwo Pracy i Opieki Społecznej, Warszawa 1928.
- Abramowski Edward, Zmowa powszechna przeciw rządowi, Ludowe Koło Oświaty, Warszawa 1905.
- Abramowski Edward, Społeczne idee kooperatyzmu, wyd. dowolne.
- Orsetti Maria, Kooperatyzm w dobie wojennej i widoki na przyszłość [pierwodruk w "Ku Przyszłości. Rocznik Spółdzielczy" 1917]
- Dąbrowska Maria, Ręce w uścisku. Rzecz o spółdzielczości, Wydawnictwo Jakuba Mortkowicza, Kraków, Warszawa 1938.
-"Ku nowym formom życia społecznego". Tradycje polskiego kooperatyzmu mieszkaniowego. Wybór tekstów, wybór i oprac. Arkadiusz Peisert, Warszawa 2019
- Próchnik Adam, Zadania kulturalno-oświatowe spółdzielczości mieszkaniowej, „Biuletynie Związku Spółdzielni i Zrzeszeń Pracowniczych RP” 1936, nr 14.
- Tołwiński Stanisław, Bogactwo form spółdzielczego ruchu mieszkaniowego, „Spólnota Pracy” 1936, nr 12.
-. „Życie W.S.M. Biuletyn informacyjny Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej”, wybrane numery.
- Matysek-Imielińska Magdalena, Miasto w działaniu : Warszawska Spółdzielnia Mieszkaniowa - dobro wspólne w epoce nowoczesnej, Bęc Zmiana, Warszawa 2018.
- Krzysztof Czyżewski, Cóż po inteligencji w czasie marnym?, „Krasnogruda” 1995, nr 4.
-Uniwersytet zaangażowany. Przewodnik Krytyki Politycznej, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2010.
-Zofia Łapniewska, "Etyka troski a gospodarka przyszłości", Praktyka teoretyczna 2017, nr 2
- Karol Modzelewski, Zajeździmy kobyłę historii. Wyznania poobijanego jeźdźca [Warszawa 2013]
- Jan Gwalbert Pawlikowski, "Kultura a natura" w: tegoż, "Kultura a natura i inne manifesty ekologiczne", Łódź 2010 (pierwodruk: 1913)
- "O jeden las za daleko. Demokracja, kapitalizm i nieposłuszeństwo ekologiczne w Polsce" (red. Przemysław Czapliński, Joanna B. Bednarek, Dawid Gostyński, Warszawa 2019)
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: