Historia kultury polskiej do końca XVIII w. 3002-1LHKP1CW

W semestrze zimowym będą otwarte cztery grupy ćwiczeniowe - należy zarejestrować się do jednej z nich:
„Staropolska kultura wizualna” – prowadząca: mgr Agata Koprowicz, wtorek, 13:15 - 14:45, s. 8;
„Choreografie epoki staropolskiej” – prowadzący dr hab. Piotr Morawski, poniedziałek 15:00 - 16:30, s 9.
„Obrazy świata – Rękopis znaleziony w Saragossie” – prowadzący dr hab. Igor Piotrowski, czwartek, 13:15 - 14:45, s. 9.
„Średniowieczne i renesansowe wizje świata i człowieka” – prowadzący: prof. dr hab. Marek Prejs, poniedziałek 11.30-13.00, s. 9.
Pełne opisy i programy zajęć można znaleźć w sylabusach grup zajęciowych.

W cyklu 2024Z:

Poszczególne kursy skupiają się na różnych zagadnieniach oraz perspektywach patrzenia na historię tzw. epok dawnych. Szczegółowy opis można znaleźć w sylabusach na podstronach poszczególnych grup zajęciowych.
Prof. Marek Prejs proponuje przyjrzenie się holistycznej wizji świata i człowieka prezentowanej przez myślicieli średniowiecza i renesansu. Wśród tematów pojawią się między innymi: budowanie średniowiecznego uniwersum wyobrażeniowego, człowiek wobec śmierci w średniowieczu, narodziny nowożytnego pojęcia podmiotowości człowieka, manierystyczna droga do świata wewnętrznego. Przedmiotem analiz będą utwory literackie: od średniowiecznych chansons de geste i średniowiecznych polskich tekstów, przez „Pieśni” Kochanowskiego, po poezje Sępa-Szarzyńskiego.
Mgr Agata Koprowicz będzie analizowała przedstawienia wizualne, na zajęciach pojawią się tematy takie jak kolor i jego postrzeganie, święte obrazy, alegorie, a także gatunki malarskie takie jak portret czy pejzaż. Przede wszystkim prowadząca będzie jednak zadawała pytania o historyczność sposobów widzenia. Proponowane prezentowane chronologicznie gatunki wizualne układają się w opowieść o staropolskiej wizualności i praktykach patrzenia w epokach dawnych.
Dr hab. Piotr Morawski z kolei przyglądał się będzie ruchowi, wykorzystując do analizy materiałów historycznych współczesne teorie choreograficzne. Zajęcia poświęcone będą poszukiwaniu w tekstach źródłowych śladów ruchu – nie tylko jako tańca – (lub bezruchu) i próbie rekonstrukcji znaczeń, jakie były przypisywane, lub jakie można przypisać praktykom związanych z poruszaniem się. Polem badań będą zjawiska związane z dworem, miastem i przemieszczaniem się w projektowanej w nim przestrzeni („miasto idealne”), po pańszczyźnianą wieś i „chłopski bezruch”.
Dla dr. hab. Igora Piotrowskiego osią przewodnią zajęć prowadzonych w tym semestrze będzie „Rękopis znaleziony w Saragossie” Jana Potockiego. Powieść ta uruchamiać będzie rozmaite konteksty kulturowych zjawisk epoki, jak egzotyzm, encyklopedyzm, spiskowe teorie dziejów czy podróże. Proponowana lektura „Rękopisu…” zakłada podejście intertekstualne, oprócz samej powieści analizowane będą utwory między innymi Giovanniego Bocaccia, Marco Polo, Jonathana Swifta czy Woltera.

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowe

Tryb prowadzenia

w sali

Założenia (opisowo)

Na I roku studiów I stopnia z HKP do końca XVIII wieku należy zaliczyć w semestrze zimowym 30 godz. wykładu (kończącego się testem) i 30 godz. ćwiczeń (kończących się pracą semestralną), a w semestrze letnim 30 godz. ćwiczeń (kończących się egzaminem). Na każde z tych trzech zajęć obowiązuje osoba rejestracja. Każda z grup ćwiczeniowych prowadzona jest przez pracownika innego Zakładu działającego w Instytucie Kultury Polskiej, co przekłada się na zróżnicowanie ujęć badawczych oraz materiałów źródłowych. Przed wybraniem grupy ćwiczeniowej warto zapoznać się ze szczegółowym sylabusami opracowanymi dla tych grup przez osoby prowadzące.

Koordynatorzy przedmiotu

W cyklu 2024Z:

Agata Koprowicz
Piotr Morawski
Igor Piotrowski
Marek Prejs

W cyklu 2023Z:

Piotr Morawski
Igor Piotrowski
Marek Prejs

Efekty kształcenia

WIEDZA
Osoba studiująca zna i rozumie:
- w stopniu zaawansowanym wybrane aspekty historii kultury polskiej do końca XVIII wieku;
- w stopniu zaawansowanym wybrane metody stosowane w badaniach historii kultury polskiej do końca XVIII wieku;
- dynamikę przemian społeczno-kulturowych w I Rzeczypospolitej oraz ich związek ze zjawiskami globalnymi, a także z przemianami zachodzącymi w krajach sąsiedzkich;
- metody analizy oraz interpretacji praktyk i tekstów kultury polskiej do końca XVIII wieku, również w perspektywie porównawczej.
UMIEJĘTNOŚCI
Osoba studiująca potrafi:
- wykorzystać posiadaną wiedzę na temat historii kultury polskiej do końca XVIII wieku, by samodzielnie opracować wybrane problemy badawcze;
- wykorzystać zdobytą w czasie zajęć wiedzę i umiejętności, by analizować i interpretować wybrane praktyki i teksty kultury polskiej do końca XVIII wieku, uwzględniając szerszy kontekst historyczny, społeczny i polityczny;
- napisać pracę, dobierając samodzielnie literaturę z zakresu historii kultury polskiej do końca XVIII wieku;
- w pracy zaliczeniowej oraz w wypowiedziach ustnych poprawnie stosować terminologię z zakresu badań nad historią kultury do końca XVIII wieku;
- zabierać głos w dyskusji, wykorzystując wiedzę wyniesioną z zajęć oraz znajomość literatury naukowej;
- samodzielnie dokształcać się w zakresie przemian społeczno-kulturowych w Polsce do końca XVIII wieku.
KOMPETENCJE SPOŁECZNE
Osoba studiująca gotowa jest do:
- przyjęcia postawy szacunku i badawczej ciekawości wobec różnorodnych zjawisk kultury polskiej;
- dostrzegania wagi refleksji kulturoznawczej dla współczesnego życia społecznego;
- dostrzegania we współczesnej kulturze polskiej powiązań ze zjawiskami charakterystycznymi dla historii kultury polskiej do końca XVIII wieku.

Kryteria oceniania

Podstawowym warunkiem zaliczenia semestru jest uczestniczenie w zajęciach. Nieobecności należy usprawiedliwiać u osoby prowadzącej. Osoba studiująca ma prawo do dwóch usprawiedliwionych lub nieusprawiedliwionych nieobecności w semestrze. Osoba mająca od trzech do pięciu nieobecności w semestrze musi nadrobić je w sposób określony przez osobę prowadzącą. Nieobecności (nawet usprawiedliwione!) na więcej niż pięciu zajęciach (30%) w semestrze skutkują niedopuszczeniem do zaliczenia zajęć. Jedynie osoby z przyznaną Indywidualną Organizacją Studiów w oparciu o opinię BON mogą mieć zwiększony limit nieobecności, jednak nie więcej niż do 50% w semestrze.

Osoby, które nie zaliczą nieobecności, nie mogą w pierwszym semestrze złożyć pracy pisemnej, a tym samym uzyskać zaliczenia.

Podstawą wystawienia oceny końcowej w pierwszym semestrze jest ocena pisemnej pracy semestralnej. Ocena końcowa może zostać podwyższona ze względu na dużą aktywność podczas zajęć (zabieranie głosu w dyskusjach, formułowanie pytań, wykazywanie się bardzo dobrą znajomością lektur) w trakcie całego semestru.

W pisemnej pracy semestralnej (ramowa objętość 10 stron) oceniana będzie przede wszystkim (70%) wiedza na temat wybranych aspektów kultury polskiej do końca XVIII wieku i umiejętność posługiwania się wprowadzonymi podczas zajęć koncepcjami teoretycznymi, a także poprawność językowa i stylistyczna (20%) oraz struktura wypowiedzi pisemnej (10%).

Szacunkowy nakład pracy osoby uczestniczącej w zajęciach:

udział w zajęciach 30h (1 ECTS), przygotowanie do zajęć 60h (2 ECTS), przygotowanie pracy semestralnej 60h (2 ECTS). Łącznie 5 ECTS (150h).

Sposób wykorzystania narzędzi sztucznej inteligencji w pisemnych pracach zaliczeniowych określają zapisy § 3 i 4 uchwały nr 98 Uniwersyteckiej Rady ds. Kształcenia z dnia 8 grudnia 2023 roku. W związku z tym, że jedną z podstawowych umiejętności zdobywanych na kierunkach studiów organizowanych na Wydziale Polonistyki jest sprawne i profesjonalne posługiwanie się polszczyzną pisaną, a w szczególności stylem naukowym, zabrania się wykorzystywania systemów sztucznej inteligencji do korekty i redakcji tekstów.

Literatura

Szczegółowy wybór literatury do poszczególnych zajęć można znaleźć w sylabusach grup zajęciowych.

W cyklu 2024Z:

Auerbach Erich, Mimesis. Rzeczywistość przedstawiona w literaturze Zachodu, przeł. Z. Żabicki, Warszawa 2004.
Bachtin Michaił, Estetyka twórczości słownej, przeł. D. Ulicka, Warszawa 1986.
Barthes Roland, Lektury, przeł. K. Kłosiński et al., Warszawa 2001.
Brooke-Hitching Edward, Atlas lądów niebyłych. Największy mity, zmyślenia i pomyłki kartografów, przeł. J. Szczepański, Poznań 2017.
Gdańsk 2009.
Braudel Fernand, Historia i trwanie, przeł. B. Geremek, Warszawa 1999.
Chrzanowski Tadeusz, Wędrówki po Sarmacji europejskiej. Eseje o kulturze i sztuce staropolskiej, Wydawnictwo Znak, Kraków 1988.
Cohn Norman, W pogoni za milenium. Milenarystyczni buntownicy i mistyczni anarchiści średniowiecza, przeł. M. Chojnacki, Kraków 2007.
Goody Jack, Renesans. Czy tylko jeden?, przeł. I. Kania, Warszawa 2012.
Guriewicz Aron, Kategorie kultury średniowiecznej, przeł. J. Dancygier, Warszawa 1976.
Hauser Arnold, Społeczna historia sztuki i literatury, przeł. J. Ruszczycówna, Warszawa 1974.
Huizinga Johan, Jesień średniowiecza, przeł. T. Brzostowski, Warszawa 1992.
Klaniczay Tibor, Renesans. Manieryzm. Barok, przeł. E. Cygielska, Warszawa 1986.
Klimczyk Wojciech, Wirus mobilizacji, Kraków 2015.
Kreczmar, Warszawa 1973.
Le Goff Jacques, Długie średniowiecze, przeł. M. Żurowska, Warszawa 2007.
Marin Louis, O przedstawieniu, przeł. J. Bodzińska, Gdańsk 2011.
Mączak Antoni, Życie codzienne w podróżach po Europie w XVI i XVII w., Warszawa 1978.
Niedźwiedź Anna, Obraz i postać. Znaczenia wizerunku Matki Boskiej Częstochowskiej, Kraków 2005.
Pastoureau Michel, Średniowieczna gra symboli, przeł. H. Igalson-Tygielska, Warszawa 2006.
Pobłocki Kacper, Chamstwo, Wołowiec 2021.
Pomian Krzysztof, Europa i jej narody, przeł. M. Szpakowska,
Rizzi Alberto, Canaletto w Warszawie. Dzieła Bernarda Bellotta, zwanego Canalettem, w stolicy Stanisława Augusta, przeł. K. Jursz-Salvadori, Warszawa 2006.
Watt Ian, Narodziny powieści. Studia o Defoe’em, Richardsonie i Fieldingu, przeł. A. Kreczmar, Warszawa 1973.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3002-1LHKP1CW w USOSweb