Teksty literatury XIX wieku (po 1864 roku) analiza kontekstowa 3001-P1B1TP

Podczas zajęć student ugruntowuje umiejętność refleksji historycznej nad tekstami literackimi oraz nabywa kompetencję związaną z analizowaniem literatury polskiej w kontekście szerszym niż narodowy i literacki. Systematycznie doskonali zdolność posługiwania się analizą kontekstową jako metodą badań porównawczych. Zapoznaje się z ważnymi tekstami (zaczerpniętymi z literatury polskiej i z literatur innych kręgów językowych). Uczy się odróżniać metody i problemy właściwe historii literatury XX i XXI wieku od metod i problemów charakterystycznych dla komparatystyki. Zaznajamia się z wybranymi, wartościowymi merytorycznie pracami z tej dziedziny. Utrwala sobie terminologię ugruntowaną w badaniach komparatystycznych oraz terminologię stosowaną w badaniach historycznoliterackich, pogłębia kompetencję posługiwania się tymi pojęciami ze zrozumieniem. Zyskuje umiejętność napisania pracy zaliczeniowej, której celem jest przebadanie metodą analizy kontekstowej wybranego tekstu literackiego napisanego w jednej z epok (od średniowiecza po czasy najnowsze). Uczy się odróżniania kontekstów od intertekstów, dostrzegania i wskazywania problemów wspólnych dla tekstów przynależnych do różnych literatur narodowych omawianego okresu, potrafi także wskazać istotne różnice pomiędzy nimi oraz opisać ich specyfikę, a także zidentyfikować teksty otwierające się na dialog z innymi dyskursami (w szczególności zaś z dyskursem filozoficznym) i sztukami. Student nabywa umiejętność formułowania dostrzeżonych problemów w postaci tematu badawczego. Rozumie potrzebę rozwijania badań prowadzonych metodą analizy kontekstowej dla rozumienia literatury i kultury polskiej oraz docenia znaczenie rezultatów poznawczych wynikających z dążenia do integracji wiedzy.

Ocena ciągła (obecność na zajęciach, przygotowanie do ćwiczeń, aktywność); ocena końcowa: napisanie pracy lub zaliczenie ustne.

Kolejne tematy zajęć wraz z lekturami:

1. Zajęcia wstępne: Przełom antypozytywistyczny i hermeneutyki podejrzeń
literatura uzupełniająca:
Paul Ricœur, Konflikt hermeneutyk: epistemologia interpretacji [w tegoż:] Egzystencja i hermeneutyka, Warszawa 1975, s. 71-94;
Michel Foucault, Nietzsche, Freud, Marks, tłum. K. Matuszewski, „Literatura na Świecie” 1988, nr 6, s. 252-262;
2. Marks Prusa
literatura obowiązkowa:
Bolesław Prus, Lalka, dowolne wydanie;
Karol Marks, Rękopisy ekonomiczno-filozoficzne [w tegoż:] Dzieła zebrane, t. 1, Warszawa 1968, s. 546-560 oraz 574-590;
Karol Marks, Fetyszyzm towarowy i jego tajemnica [w tegoż:] Kapitał. Krytyka ekonomii politycznej, t. 1, Warszawa 1951, s. 76–89;
literatura uzupełniająca:
Marshall Berman, Wszystko, co stałe, rozpływa się w powietrzu: Marks, modernizm i modernizacja [w tegoż:] „Wszystko, co stałe, rozpływa się w powietrzu”. Rzecz o doświadczeniu nowoczesności, przeł. M. Szuster, Kraków 2006, s. 113-171;
Frederic Jameson, Zakochany biznesmen, przeł. R. Koziołek, „Teksty Drugie” 2010, nr ½, s. 267-277;
3. Freud Prusa
literatura obowiązkowa:
Bolesław Prus, Lalka, dowolne wydanie;
Julian Ochorowicz, Nowy dział zjawisk [w tegoż:] Pierwsze zasady psychologii i inne prace, Warszawa 1996, s. 185-283;
literatura uzupełniająca:
Bartłomiej Dobroczyński, Idea nieświadomości w polskiej myśli psychologicznej przed Freudem, Kraków 2005 (rozdział o Ochorowiczu) lub Lena Magnone, Narodziny psychoanalizy – Julian Ochorowicz i Zygmunt Freud, „Kronos” 2010 nr 3, s. 231-253;
Seweryn Kuśmierczyk, Opis początków psychoanalizy w powieści Prusa? (Przyczynek do wiedzy o powstawaniu „Lalki”), „Przegląd Humanistyczny” 1983 nr 9/10, s. 241-247;
4. Freud Zapolskiej
literatura obowiązkowa:
Zygmund Freud, O psychoanalizie, tłum. L. Jekels, Lwów 1910;
Gabriela Zapolska, Bal wariatek w Salpêtrière oraz Wykład Charcota [w tejże:] Publicystyka, oprac. J. Czachowska, E. Korzeniewska, Wrocław 1958-1962, t. 2;
literatura uzupełniająca:
Lena Magnone, Polskie przestrzenie psychoanalizy – Zapolska w Bystrej, „Przegląd Humanistyczny” 2011 nr 2, s. 49-63 albo Dorota Sajewska, Chore sztuki, Kraków 2005 (rozdział „Casus Zapolskiej”, s. 497-519);
5. Freud Przybyszewskiego
literatura obowiązkowa:
Stanisław Przybyszewski, Requiem aeternam [w tegoż:] Wybór pism, oprac. R. Taborski, Wrocław 1966, s. 37-85 oraz Moi współcześni, Warszawa 1959, s. 68-233;
Zygmunt Freud, Trzy rozprawy z teorii seksualnej, przeł. L. Jekels i M. Albiński, Lipsk-Wiedeń-Zurych 1924 (lub wydanie współczesne, w innym przekładzie: Z. Freud, Trzy rozprawy z teorii seksualnej [w tegoż:] Życie seksualne, przeł. R. Reszke, Warszawa 1999, s. 27-131);
literatura uzupełniająca:
Gabriela Matuszek, Stanisław Przybyszewski – pisarz nowoczesny, Kraków 2008;
6. Nietzsche Świętochowskiego
literatura obowiązkowa:
Aleksander Świętochowski, Przedmowa oraz Źródła moralności. Zarys teoryi [w tegoż:] Źródła moralności, Warszawa 1912, s. 7-10 oraz 265-295;
Fryderyk Nietzsche, Z genealogii moralności, przeł. L. Staff, Kraków 2003;
literatura uzupełniająca:
Joanna Jasińska, Niuanse horyzontu etycznego w „Źródłach moralności” Aleksandra Świętochowskiego [w:] Etyka i literatura. Pisarze polscy lat 1863-1918 w poszukiwaniu wzorców życia i sztuki, red. E. Ihnatowicz, E. Paczoska, Warszawa 2006, s 64-69 albo Dawid M. Osiński, Świętochowski etykizujący. W poszukiwaniu formuły obecności, „Przegląd Filozoficzno-Literacki” 2009, nr 2, s. 83-114;
7. Nietzsche Przybyszewskiego
literatura obowiązkowa:
Stanisław Przybyszewski, Z psychologii jednostki twórczej. Chopin i Nietzsche [w tegoż] Wybór pism, oprac. R. Taborski, Wrocław 1966, s. 3-37;
Stanisław Przybyszewski, Homo Sapiens, Lwów-Warszawa 1923;
literatura uzupełniająca:
Barbara Spannhake, „Nietzsche był jak rumak najszlachetniejszej rasy, ale źle ujeżdżony”. Przybyszewskiego (naturalistyczna) interpretacja Nietzschego [w:] Friedrich Nietzsche i pisarze polscy, red. Wojciech Kunicki, Poznań 2002;
8. Nietzsche Berenta
literatura obowiązkowa:
Wacław Berent, Pisma rozproszone. Listy, oprac. R. Nycz, Kraków 1992 (artykuły: Źródła i ujścia nietzscheanizmu, Fryderyk Nietzsche „Z psychologii sztuki”. Tłumaczenie i dopiski Wacława Berenta, Fatum puścizny Fryderyka Nietzschego);
Fryderyk Nietzsche, Tako rzecze Zaratustra, przeł. Wacław Berent, dowolne wydanie;
literatura uzupełniająca:
Ryszard Nycz, Nietzscheanizm w twórczości Berenta, „Pamiętnik Literacki” 1976, z. 2 s. 45-82 (albo w tegoż: Język modernizmu, Wrocław 2002);
9. Nietzsche Prusa
literatura obowiązkowa:
Bolesław Prus, Najogólniejsze ideały życiowe, Warszawa 1905;
literatura uzupełniająca:
Maciej Gloger, Książka dla wszystkich i dla nikogo. Najogólniejsze ideały życiowe Bolesława Prusa wobec „filozofii życia” [w:] Bolesław Prus. Pisarz, publicysta, myśliciel, red. M. Woźniakiewicz-Dziadosz, S. Fita, Lublin 2003, s. 381–395 albo Maciej Gloger, „Godny podziwu myśliciel i genialny wariat”. Bolesława Prusa poznawanie Nietzschego [w:] Etyka i literatura. Pisarze polscy lat 1863-1918 w poszukiwaniu wzorców życia i sztuki, red. E. Ihnatowicz, E. Paczoska, Warszawa 2006;
10. Nietzsche Brzozowskiego
literatura obowiązkowa:
Stanisław Brzozowski, Fryderyk Nietzsche [w tegoż:] Kultura i życie, Warszawa 1973, s. 605-644;
literatura uzupełniająca:
Kazimierz Wyka, Stanisława Brzozowskiego dyskusja o Fryderyku Nietzschem [w tegoż:]Młoda Polska, t. 1. Modernizm polski, Kraków 1987 albo Andrzej Zawadzki, Nowoczesna eseistyka filozoficzna w piśmiennictwie polskim pierwszej połowy XX wieku, Kraków 2001 (rozdział o dialogu Brzozowskiego);
11. Marks Brzozowskiego
literatura obowiązkowa:
Stanisław Brzozowski, Płomienie: z papierów po Michale Kaniowskim, Warszawa 1983;
Karl Marks i Friedrich Engels, Manifest komunistyczny, dowolne wydanie (np. w Modernizm: spotkania. Antologia, red. E. Paczoska, L. Magnone, Warszawa 2008);
literatura uzupełniająca:
Andrzej Walicki, Zarys myśli rosyjskiej, Kraków 2005 (rozdz. „Ideologie narodnickie”, s. 351-399 oraz „Anarchizm. Michał Bakunin”, s. 399-415);
12. Nietzsche Nałkowskiej
literatura obowiązkowa:
Zofia Nałkowska, Narcyza, Warszawa 1967 i/lub Zofia Nałkowska, Książę, Warszawa 1976;
literatura uzupełniająca:
Magdalena Rembowska-Płuciennik, „Nadkobieta”. Problematyka etyczna we wczesnomodernistycznej twórczości Zofii Nałkowskiej [w:] Etyka i literatura. Pisarze polscy lat 1863-1918 w poszukiwaniu wzorców życia i sztuki, red. E. Ihnatowicz, E. Paczoska, Warszawa 2006;
13. Marks Żeromskiego
literatura obowiązkowa:
Stefan Żeromski, Dzieje grzechu, dowolne wydanie;
Edward Abramowski, Rzeczpospolita przyjaciół. Wybór pism społecznych i politycznych, Warszawa 1986 (tu: Zmowa powszechna przeciw rządowi, Zagadnienia etyczne i polityka rewolucji, Rzeczpospolita przyjaciół);
literatura uzupełniająca:
Andrzej Walicki, Stanisław Brzozowski i Edward Abramowski, „Studia Filozoficzne” 1975 nr 5, s. 21-57 albo Anna Zdanowicz, Metafizyka i życie społeczne. Stefan Żeromski wobec problemów współczesności, Warszawa 2005, s. 137-177;
14. Freud Abramowskiego
literatura obowiązkowa:
Edward Abramowski, Źródła podświadomości i jej przejawy [w tegoż:] Metafizyka doświadczalna i inne pisma, oprac. St. Borzym, Warszawa 1980, s. 413-465;
literatura uzupełniająca:
Anna Dziedzic, Edwarda Abramowskiego koncepcja podświadomości, „Kronos” 2007 nr 3, s. 196-208.
15. Freud Irzykowskiego
literatura obowiązkowa:
Karol Irzykowski, Freudyzm i freudyści [w tegoż:] Pisma rozproszone 1897-1922, Kraków 1998, t. 1, s. 171-198;
Zygmunt Freud, Praca marzenia sennego oraz O psychologii procesów sennych [w tegoż:] Objaśnianie marzeń sennych, przeł. R. Reszke, Warszawa 1996, s. 243-429, 429-521;
literatura uzupełniająca:
Lena Magnone, Karola Irzykowskiego lacanowska lektura Freuda, „Kronos” 2010 nr 1;

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

• Filologia polska, stacjonarne, drugiego stopnia

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

• Strona przedmiotu 3001-P1B1TP w USOSweb