Gry z dyskursem i kontekstem filozoficznym w literaturze polskiej XX i XXI wieku 3001-C4K-LK5
Konwersatorium wprowadza słuchaczy w sposób systematyczny w problematykę relacji literatury polskiej XX oraz XXI wieku i filozofii za pośrednictwem kategorii takich jak kontekst i dyskurs. Wskazuje na tradycje tych relacji, omawia je w ujęciu empirycznym, teoretycznym i metodologicznym. Ukazuje ich obecność na płaszczyznach leksykalnej, stylistycznej oraz konstrukcyjno-gatunkowej tekstów. Prezentuje pisanie tekstów filozoficzno-literackich jako nowoczesną formę refleksji antropologicznej. Omawia strategie filozofowania za pośrednictwem literatury, systematyzuje rodzaje gier z dyskursem i kontekstem filozoficznym. Pogłębia refleksję nad związkami gatunku literackiego o światopoglądu, wreszcie prezentuje formę literacką jako nośnik treści filozoficznych na przykładzie takich gatunków jak: powieść filozoficzna, esej, baśń, powiastka filozoficzna, poezja neotranscendentalna, farsa, aforyzm
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
- student zna tradycje związków literatury i filozofii
- rozumie ich znaczenie
- potrafi sproblematyzować je w ujęciu teoretycznym i metodologicznym
- umie scharakteryzować gry z kontekstem i dyskursem filozoficznym w literaturze polskiej XX i XXI wieku
- potrafi wymienić i omówić strategie filozofowania w literaturze współczesnej i najnowszej
- jest w stanie wskazać i scharakteryzować gatunki literackie, które bywają nośnikami treści filozoficznych
Kryteria oceniania
Metody i kryteria oceniania
Ocena ciągła, aktywność na zajęciach
Nakład pracy
1 punkt ECTS.
Dopuszczalne są dwie nieobecności w semestrze. Powyżej tej liczby (z wyłączeniem przypadków bezzwłocznie udokumentowanych) nie ma możliwości zaliczenia zajęć.
Wykorzystanie narzędzi sztucznej inteligencji:
1. Jeśli student chce (na potrzeby pracy zaliczeniowej lub prac cząstkowych) skorzystać z narzędzi sztucznej inteligencji, musi:
a. uzyskać na to zgodę osoby prowadzącej zajęcia,
b. uzgodnić z osobą prowadzącą zajęcia cele i zakres wykorzystania narzędzi sztucznej inteligencji.
2. Student nie może korzystać z narzędzi sztucznej inteligencji, aby redagować prace w języku polskim, chyba że osoba prowadząca zajęcia się na to zgodzi.
3. Jeśli student wykorzysta narzędzia sztucznej inteligencji:
a. bez zgody osoby prowadzącej zajęcia lub
b. w sposób z nią nieuzgodniony,
osoba prowadząca zajęcia stosuje procedury analogiczne do tych stosowanych w procedurze antyplagiatowej.
Wykorzystanie narzędzi sztucznej inteligencji:
1. Jeśli student chce (na potrzeby pracy zaliczeniowej lub prac cząstkowych) skorzystać z narzędzi sztucznej inteligencji, musi:
a. uzyskać na to zgodę osoby prowadzącej zajęcia,
b. uzgodnić z osobą prowadzącą zajęcia cele i zakres wykorzystania narzędzi sztucznej inteligencji.
2. Student nie może korzystać z narzędzi sztucznej inteligencji, aby redagować prace w języku polskim, chyba że osoba prowadząca zajęcia się na to zgodzi.
Literatura
Bieńczyk M., Melancholia. O tych co nigdy nie odnajdą straty, Warszawa 2000.
Burton R., Anatomia melancholii, przeł. T. Sławek, "Literatura na Świecie" 1995, nr 3 (284).
Gombrowicz W., Dziennik 1961–1969, Kraków 2004, s. 282-283 (i inne passusy na temat egzystencjalizmu)
Gombrowicz W., Kosmos, Kraków .2012
Grobler, Filozoficzne przygody Pędrka Wyrzutka, [w:] Filozofia i literatura. Antologia tekstów, pod red. A. Gołąb, Warszawa 2011.
Iskra-Paczkowska A., Egzystencjalizm: między filozofią a literaturą, [w:] Filozofia w literaturze. Literatura w filozofii, pod red. naukową A. Iskry-Paczkowskiej, S. Gałkowskiego, M. Stanisza, Rzeszów 2013.
Kasperski E., Poezja a filozofia : cztery filary tradycji : (komparatystyka dyskursów), „Tekstualia” 2007, nr 3 (10).
Kasperski E., Poezja i filozofia. Dwuznaczne relacje [w:] idem, Metody i metodologia (metodologia ogólna, nauki humanistyczne, wiedza o literaturze). Podręcznik akademicki, pod red. naukową Ż. Nalewajk, Warszawa 2017.
Kasperski E., Współczesny neotranscendentalizm? (Wisława Szymborska: Platon, czyli dlaczego?) [w:] Komparatystyka dzisiaj, t. 2, Interpretacje, pod red. E. Kasperskiego i E. Szczęsnej, Warszawa 2011.
Kołakowski L., 13 bajek z królestwa Lailonii dla dużych i małych, Warszawa 2010
Kołakowski L., Poezja filozoficzna Stanisława Jachowicza, Pochwała niekonsekwencji. Pisma rozproszone sprzed roku 1968, t. III, Londyn 2002.
Kołakowski L., System księdza Jensena albo Wejście i wyjście. Farsa w dwóch aktach naśladowana z różnych autorów, nieoryginalna. Polemika optymistyczna z Beckettem, „Dialog” 1965, nr 6.
Lec S.J., Myśli nieuczesane, Warszawa 2017.
Markowski M.P., O filozofii i literaturze, [w:] idem, Anatomia ciekawości, Kraków 1999.
Michalski M., Dyskurs, apokryf, parabola. Strategie filozofowania w prozie współczesnej, Gdańsk 2003.
Miciński B., Dyliżans filozoficzny, [w:] idem, Podróże do piekieł i inne eseje, Kraków 1994.
Nalewajk Ż, Możliwość i konieczność jako kategorie literacko-filozoficzne (rekonesans), [w:] Możliwość i konieczność w kulturze. Idee – narracje – interpretacje, pod red. B. Pawłowskiej-Jądrzyk, Warszawa 2017.
Nalewajk Ż., Gry z dyskursem i kontekstem filozoficznym na wybranych przykładach z polskiej literatury pięknej XX i XXI wieku, [w:] Między dyskursami, sztukami, mediami. Komparatystyka jutra, pod red. E. Szczęsnej, M. Leszczyńskiego, P. Kubińskiego, Warszawa 2017.
Nalewajk Ż., Problematyka kontekstów i metod badań w komparatystyce, [w:] eadem, Leśmian międzynarodowy – relacje kontekstowe. Studia komparatystyczne, Kraków 2015.
Nalewajk, Leszka Kołakowskiego eksperymenty z Beckettem, „Pamiętnik Literacki” 2017, nr 4.
Nalewajk, Literatura – literaturoznawstwo – filozofia. Problemy relacji, języków, komunikacji, [w:] „Tekstualia” 2007, nr 3 (10).
Nowak W.M., Filozofia i literatura – powinowactwa z wyboru, [w:] Filozofia w literaturze. Literatura w filozofii, pod red. naukową A. Iskry-Paczkowskiej, S. Gałkowskiego, M. Stanisza, Rzeszów 2013.
Okołowski P., Dwieście tez z filozofii Leca, „Edukacja filozoficzna” 2016, numer specjalny; online: http://www.edukacja filozoficzna.uw.edu.pl/index_pliki/efspec/16.%20Okołowski.pdf
Platon, Państwo, Platon, Ion, Gorgiasz [różne wydania]
Sławek T., Saturniczny pątnik. Robert Burton i jego Anatomia melancholii, "Literatura na Świecie" 1995, nr 3 (284).
Sławiński J., Wypowiedź literacka a wypowiedź filozoficzna. Trzy kwestie i jedna ponadto [w:] idem, Prace wybrane, t. IV, Próby teoretycznoliterackie, Kraków 2000.
Stanisz M., Pytanie o światopogląd gatunków literackich [w:] Filozofia w literaturze. Literatura w filozofii, pod red. naukową A. Iskry-Paczkowskiej, S. Gałkowskiego, M. Stanisza, Rzeszów 2013.
Szymborska W., wiersze m.in: Wszystko, Platon, czyli dlaczego [w:] eadem, Chwila, Kraków 2002.
Themerson S., Przygody Pędrka Wyrzutka, Warszawa 2010.
Voltaire, Kandyd, czyli optymizm, Warszawa 1961.
Występne rozważania o szaleństwie. O terapii przez sztukę, melancholii oraz ponowoczesnych dyskursach szaleństwa. Wywiad z Michałem Pawłem Markowskim (rozmawiają Ż. Nalewajk i K. Krowiranda), "Literacje" 2004 z. 4-5.
|
W cyklu 2024L:
Balcerzan E., Poezja filozoficzna. Bolesław Leśmian (i niewielu innych) [w:] Przestrzenie świadomości. Studia z filozofii literatury, pod red. A. Falkiewicza i L. Nowaka, Poznań 1996, s. 47–71. Fenollosa E., The Chinese Written Character as a Medium for Poetry [w:] Instigations, pod red. E. Pounda, Freeport 1967. 5. Filozofia i literatura. Antologia tekstów, pod red. A. Głąb, Warszawa 2011. Filozofia w literaturze. Literatura w filozofii, pod red. A. Iskry-Paczkowskej, S. Gałkowskiego, M. Stanisza, Rzeszów 2013. Franczak J., Błądzące słowa. Jacques Rancière i filozofia literatury, Warszawa 2017. Jordan M.D., Preface to the Study of Philosophical Genres, „Philosophy and Rhetoric” 1981, nr 14, s. 199–211. Kasperski E., Dialog i dialogizm. Idee, formy, tradycje, Warszawa 1994. Kasperski E., Dialog w świecie pozorów. O dialogice Bubera, „Przegląd Humanistyczny” 1988, 11. nr 6, s. 85–105. Kasperski E., Filozofia i autobiografia. Kierkegaard o Kierkegaardzie w „Punkcie widzenia na moją działalność pisarską” [w:] Miłość i samotność. Wokół myśli Sørena Kierkegaarda, pod red. P.Bursztyka, M. Kuczyńskiego, M. Sosnowskiego i G. Uzdańskiego, Warszawa 2007, s. 120–147. Kasperski E., Kierkegaard, Buber and Bachtin: three theories of dialogue and question about its perspectives [w:] Dialogue in the Heart of Europe. Proceedings of the 6th International Congress, Praga 1996. Kasperski E., Martin Buber, idea dialogu i świat słowiański, „Slavica Tarnopolensia” 1998, nr 5, s. 103–127. Kasperski E., Poezja a filozofia. Dwuznaczne relacje [w:] idem, Metody i metodologia. Metodologia ogólna – nauki humanistyczne – wiedza o literaturze, pod red. Ż. Nalewajk, Warszawa 2017. Kasperski E., Poezja a filozofia. Dwuznaczne związki, „Przegląd Filozoficzno-Literacki” 2007, nr 1, s. 143–157. Kasperski E., Poezja a filozofia. Cztery filary tradycji (komparatystyka dyskursów), „Tekstualia” 2007, nr 3, s. 25–46. Kasperski E., U źródeł dialogu. Trzy tradycje, „Przegląd Humanistyczny” 1988, nr 3, s. 165–176, 285. Kasperski E., W stronę poetyki paradoksu i absurdu, „Słupskie Prace Filologiczne. Seria Filologia Polska” 2004, nr 3, s. 15–30. Kasperski E., Wobec filozofii [w:] idem, Tropami Norwida – Studia – interpretacje – paralele, pod red. Ż. Nalewajk, Warszawa 2018. Literary Form, Philosophical Content, pod red. J. Lavery’ego and L. Groarke, Vancouver 2010. Marias J., Gatunki literackie w filozofii, tłum. A. Labuda, „Pamiętnik Literacki” 1979, s. 309–320. Markowski M.P., Nietzsche. Filozofia interpretacji, Kraków 2010. Michalski M., Dyskurs, apokryf, parabola. Strategie filozofowania w prozie współczesnej, Gdańsk 2003. Michalski M., Filozof jako pisarz. Kołakowski – Skarga – Tischner, Gdańsk 2010. Michalski M., Literackie formy myśli. O niektórych związkach między literaturą a filozoficznym myśleniem [w:] Genologia dzisiaj, pod red. W. Boleckiego i I. Opackiego, Warszawa 200, s. 116–129; Nalewajk Ż., Gry z dyskursem i kontekstem filozoficznym. Próba typologii na wybranych przykładach z polskiej literatury pięknej XX i XXI wieku, Między dyskursami, sztukami, mediami. Komparatystyka jutra, pod red. E. Szczęsnej, M. Leszczyńskiego i P. Kubińskiego, Kraków 2017. Nalewajk Ż., Jak uprawiać filozofię? Paradoksy egzystencjalne, pisarskie i komunikacyjne w pracach Sørena Kierkegaarda i Leszka Kołakowskiego, „Tekstualia” 2014, nr 3 (38), s. 49–58. Nalewajk Ż., Leszka Kołakowskiego eksperymenty z Beckettem, „Pamiętnik Literacki” 2017, nr 4, s. 41–48. Nalewajk Ż., Literatura – literaturoznawstwo – filozofia. Problemy relacji, języków, komunikacji, „Tekstualia” 2007, nr 3 (10), s. 101–114. Nalewajk Ż., Literature Philosophied. Witkacy – Gombrowicz – Schulz, tłum. Justyna Burzyńska, „Tekstualia” 2014, nr 1 (2), s. 167–180. Nalewajk Ż., W stronę wyobraźni pojęciowej. Eseistyka fi lozofi czna Bolesława Micińskiego [w:] Dwudziestolecie 1918–1939. Odkrycia. Fascynacje. Zaprzeczenia, pod red. A.S. Kowalczyka, T. Wójcika i A. Zieniewicza, Warszawa 2010, s. 174–188. Osiński D.M., Projekt etykizujący. W poszukiwaniu formuły obecności oraz Perypatetyk w ogrodzie. Aforystyczność jako wędrowanie [w:] idem, Aleksander Świętochowski w poszukiwaniu formy. Biografia myśli, Warszawa 2011, s. 311–347, 429–455. Sweeney E., Literary Forms of Medieval Philosophy [w:] Stanford Encyclopedia of Philosophy, pod red. E.N. Zalty, 2002, https://plato.stanford.edu/entries/medieval-literary/ [dostęp: 10.03.2019]. „Tekstualia” 2007, nr 3 (10) [Filozofia literatury. Filozofia w literaturze]. „Tekstualia” 2014, nr 3 (38) [Søren Kierkegaard]. „Tekstualia” 2017, nr 3 (50) [Literatura a filozofia polska]. Wypowiedź literacka a wypowiedź filozoficzna, pod red. M. Głowińskiego i J. Sławińskiego, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk 1982. Zarębianka Z., Filozofia wobec literatury. Literatura wobec filozofii. Warianty wzajemnych odniesień. Rekonesans, „Filo-Sofi ja” 2016, nr 34, s. 141–152. Zawadzki A., Nowoczesna eseistyka filozoficzna w piśmiennictwie polskim I połowy XX wieku, Kraków 2001. |
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: