Starożytne kultury Egiptu i Nubii- wybrane aspekty I 2800-PO-ENKI
Zajęcia mają charakter praktycznych ćwiczeń poruszających następujące
obszary:
- warsztat egiptologa i nubiologa – zapoznanie z najważniejszymi
bibliografiami, wydawnictwami encyklopedycznymi, czasopismami oraz
fachowymi stronami internetowymi
- opis zabytków – będzie obejmował opis słowny różnego typu obiektów
(rzeźba, malowidła, architektura itp.) z zastosowaniem profesjonalnej
terminologii. Każdy uczestnik zobowiązany jest przygotować pisemny opis
jednej wybranego zabytku.
- dyskusje – będą dotyczyły tematów wymienionych poniżej. Każdy
uczestnik będzie zobowiązany do przeczytania fragmentu publikacji.
Będzie to podstawą do detalicznego omówienia danego zagadnienia oraz
krytycznej dyskusji.
- prezentacje – każdy uczestnik zobowiązany jest do przygotowanie trzech
referatów (długości ok. 45 minut) na jeden z tematów wymienionych
poniżej. Referaty powinny być jak najbardziej bogato ilustrowane,
najchętniej widziana forma to prezentacja multimedialna. Referent
zobowiązany jest także do przygotowania konspektu, w którym, oprócz
krótkiego streszczenia, powinien znaleźć się spis całej literatury użytej do
przygotowania referatu.
Lista tematów omawianych w trakcie zajęć:
EGIPT:
1. RELIGIA
1.1. Kosmologie
1.2. Najważniejsze bóstwa
1.3. Wierzenia pozagrobowe
2. GROBOWCE
2.1. Grobowce królewskie – Okres Wczesnodynastyczny
2.2. Grobowce królewskie – piramidy z okresu Starego i Średniego Państw
2.3. Grobowce królewskie – Dolina Królów
2.4. Grobowce królewskie – Tanis
3. ŚWIĄTYNIE
3.1. Świątynie solarne z czasów Starego Państwa
3.2. Świątynie grobowe z czasów Średniego Państwa
3.3. Świątynie grobowe z czasów Nowego Państwa
3.4. Świątynie Amona w Kranaku i Luksorze z czasów Nowego Państwa
4. SZTUKA
4.1. Sztuka Okresu Wczesnodynastycznego
4.2. Rzeźba królewska i prywatna w Starym Państwie
4.3 Malowidła i reliefy w mastabach Starego Państwa
4.4 Rzeźba królewska i prywatna w Średnim Państwie
4.5 Rzeźba królewska i prywatna w Nowym Państwie
5. JĘZYK I PISMO
5.1. Rozwój i rodzaje pisma
5.2. Egipsja literatura
6. MIASTO I DOM
6.1. Osiedle budowniczych piramid w Gize z czasów Starego Państwa
6.2. Miasto Kahun z czasów Średniego Państwa
6.3. Twierdze Buhen i Semna z czasów Średniego Państwa
6.4. Miasto Tell el-Amarna z czasów Nowego Państwa
6.5. Pałace Nowego Państwa w Malkacie i Amarnie
6.6 Osiedle budowniczych grobów w Deir el-Medina z czasów Nowego
Państwa
7. MATERIAŁOZNAWSTWO I TECHNOLOGIE
7.1 Cegła mułowa
7.2 Kamieniarstwo
7.3 Rodzaje i obróbka drewna
7.4 Metale i sposoby ich przetwarzania
7.5 Ceramika
7.6 Fajans i szkło
NUBIA:
Różnorodne aspekty kultur Nubijskich będą omawiane na podstawie
publikacji o różnym charakterze.
1.Obrządek pogrzebowy (na przykładzie Grupy A, kultury Kermy I okresu
dominacji Egipskiej)
2. Relacje społeczne (na przykładzie kultury Kemy i okresu
Napatańskiego).
3. Sztuka (na przykładzie okresu Napatańskiego i Meroickiego)
4. Zmiany kulturowe- kontynuacja lub jej brak
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza: student zna i rozumie
- zna podstawowe pojęcia i terminologię stosowane w archeologii Egiptu i
Nubii (K_W02)
- ma szczegółową wiedzę nt. społeczności zamieszkujących w pradziejach i
starożytności Dolinę Nilu, obejmującą terminologię, teorie i metodologię z
zakresu - archeologii Egiptu i Nubii (K_W05)
-ma podstawową wiedzę o powiązaniach archeologii Egiptu i Nubii z
innymi dziedzinami oraz dyscyplinami naukowymi, z obszaru nauk
humanistycznych, społecznych, przyrodniczych i ścisłych (K_W06)
- ma podstawową wiedzę o głównych kierunkach rozwoju i
najważniejszych nowych osiągnięciach w zakresie archeologii Doliny Nilu
(K_W08)
- zna i rozumie podstawowe metody analizy i interpretacji różnych
wytworów kultury, właściwe dla wybranych tradycji, teorii i szkół
badawczych w zakresie archeologii Egiptu i Nubii (K_W09)
- zna i rozumie podstawowe metody analizy i interpretacji informacji
zawartych w publikacjach naukowych (K_W11)
- ma ogólną wiedzę na temat właściwości surowców oraz sposobów ich
wykorzystania przez dawne społeczności (K_W15)
Umiejętności: student potrafi:
- wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować informacje
o źródłach z zakresu archeologii Egiptu i Nubii, z wykorzystaniem
literatury i mediów elektronicznych (K_U01)
- samodzielnie zdobywać wiedzę i umiejętności w zakresie złożoności i
udziału kultury starożytnego Egiptu i Nubii w ewolucji człowieka (K_U05)
- rozpoznać różne rodzaje tekstów zapisanych różnymi rodzajami pisma
egipskiego (K_U08)
- posługiwać się podstawowymi pojęciami badawczymi i ujęciami
teoretycznymi właściwymi dla archeologii Egiptu i Nubii (K_U09)
- rozpoznawać różne rodzaje wytworów kultury materialnej łącznie z
kontekstem oraz właściwie je dokumentować i przeprowadzać ich
krytyczną analizę i interpretację (K_U10)
- rozpoznawać, analizować, wykorzystywać i klasyfikować źródła w
ramach archeologii starożytnego Egiptu i Nubii (K_U12)
- wykrywać proste zależności między artefaktami a dawnymi procesami
kulturowymi i społecznymi (K_U13)
-przygotowywać wystąpienia ustne dotyczące zagadnień szczegółowych z
zakresu archeologii starożytnego Egiptu i Nubii (K_U17)
Kompetencje społeczne: student jest gotów do:
- wykorzystania posiadanej przez siebie wiedzy i umiejętności oraz jest
świadomy konieczności konfrontowania ich z opiniami ekspertów (K_K01)
- uznania istotnego znaczenia pozostałości materialnych, języków
starożytnych i źródeł pisanych jako elementu dziedzictwa kulturowego
ludzkości (K_K02)
- docenić niepowtarzalne wartości źródeł archeologicznych i ich roli w
odtwarzaniu przeszłości człowieka (K_K03)
- krytycznej oceny interpretacji źródeł archeologicznych i historycznych ze
świadomością wieloaspektowości interpretacji (K_K04)
- wykorzystania posiadanej przez siebie wiedzy na temat kompleksowej
natury kultury i jej złożoności, ze świadomością potrzeby analizy
rozmaitych kategorii źródeł dla odtworzenia przeszłości człowieka
(K_K05)
- podkreślania znaczenia dziedzictwa kulturowego ludzkości dla
rozumienia procesu przemian gospodarczych, społecznych i kulturowych
od czasów najdawniejszych do współczesności (K_K06)
- uznania własnej odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa
kulturowego (K_K07)
- uznania znaczenia problematyki etycznej związanej z rzetelnością i
uczciwością naukową oraz do przyjęcia odpowiedzialności za trafność
podejmowanych decyzji w trakcie pozyskiwania źródeł archeologicznych,
w zgodzie z obowiązującym prawem państwa, na terenie którego
prowadzone są badania (K_K11)
- uznania i poszanowania różnych punktów widzenia determinowanych
różnym podłożem kulturowym (K_K12)
Kryteria oceniania
- przygotowanie trzech referatów – długość ok. 45 minut, wraz z
konspektem i bibliografią
- detaliczny opis jednego wybranego zabytku
- test na koniec każdego semestru
- aktywność w trakcie zajęć
- obecność obowiązkowa (możliwe dwie nieobecności)
Literatura
Baines, J., Malek, J., Wielkie kultury świata. Egipt, Warszawa 1995
Barwik, M., Księga wychodzenia za dnia. Tajemnice egipskiej Księgi
Umarłych, Warszawa 2009
Dodson, A., Ikram, S., The tomb in Ancient Egypt: royal and private
sepulchres from the early dynastic period to the Romans, London 2008
Hartwig, M.K. (ed.), A companion to ancient Egyptian art, Chichester 2015
Helck, W., Otto. E., W. Westendorf (red.), Lexikon der Ägyptologie. Band
I-VII, Wiesbaden 1975-1988
Ikram, S., Śmierć i pogrzeb w starożytnym Egipcie, Warszawa 2004
Kemp, B.J., Starożytny Egipt. Anatomia cywilizacji, Warszawa 2009
Lacovara, P., The New Kingdom royal city, London, New York 1997
Lehner, M., The Complete Pyramids, London 1997
Lloyd, A.B. (ed.), A Companion to Ancient Egypt, vol I, Chichester 2010
Lipińska, J., (red.), Tajemnice papirusów, Wrocław 2005
Moeller, N., The archaeology of urbanism in ancient Egypt : from the
predynastic period to the end of the Middle Kingdom, Cambridge 2016
Nicholson, P. T., Shaw, I. (eds.), Ancient Egyptian materials and
technology, Cambridge, New York: Cambridge 2000
Reeves, N., Wilkinson, R.H., 1996, The Complete Valley of the Kings,
London 1996
Robins, G., The art of ancient Egypt, Cambridge, Harvard 2008
Snape, S., The Complete Cities of Ancient Egypt, London 2014
Wilkinson, R.H., The Complete Gods and Goddesses of Ancient Egypt,
London 2003
Wilkinson, R.H., The Complete Temples of Ancient Egypt, London 2000
Nubia:
Baud, M.ed., Méroé. Un empire sur le Nil, Paris 2010
Edwards, D. N., The Nubian past: an archaeology of the Sudan, Routledge,
2004
Eide, T., Hägg/T., Pierce, R.H., Török, L. Fontes Historiae Nubiourum.
Textual Sources for the History of the Middle Nile Region Between the
Eighth Century BC and the Sixth Century AD I. From the Eighth to the
Mid-Fifth Century BC, Bergen, 1994
Morkot, R., The black pharaohs: Egypt's Nubian rulers, Rubicon Press,
2000
Török, L., The Kingdom of Kush. Handbook of the Napatan-Meroitic
Civilization, Brill, 1997
Török, L., Between two worlds: the frontier region between ancient Nubia
and Egypt, 3700 BC-AD 500, Brill, 2009
Valbelle, D., Bonnet, C., The Nubian Pharaohs: Black Kings on the Nile,
Cairo, 2007
Welsby, D.A., The kingdom of Kush: the Napatan and Meroitic empires,
Markus Wiener Publishers, 1998
Welsby, D.A., Anderson, J. R, Sudan: Ancient Treasures : an Exhibition of
Recent Discoveries from the Sudan National Museum, British Museum
Press, 2004
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: