Archeologia Rzymu I (wykład) 2800-PO-ARI-W
Wykład ma na celu zaprezentowanie głównych etapów rozwoju starożytnej cywilizacji rzymskiej uwidocznionych w jej dorobku materialnym zachowanym do naszych czasów. Ta część kursu jest poświęcona okresowi od początków istnienia Rzymu do I w. n.e. (jakkolwiek niektóre, spośród omawianych zagadnień, będą analizowane w szerszej perspektywie czasowej). Omówiony zostanie proces urbanizacji Lacjum w pierwszej połowie 1. tysiąclecia przed naszą erą, ze szczególnym uwzględnieniem formowania się Rzymu jako organizmu miejskiego, okres rozwoju Rzymu pod silnym wpływem kultury etruskiej, greckiej i italskiej, proces hellenizacji w okresie rzymskich podbojów na Wschodzie w II i I w. p.n.e. Szczególny nacisk położony zostanie na osiągnięcia technologiczne oraz kulturę materialną tego okresu. Wiele miejsca poświęcone zostanie rozwojowi urbanistyki, architektury, rzemiosła i sztuki w okresie Augusta i dynastii julijsko-klaudyjskiej w Italii i prowincjach; zwrócona zostanie uwaga na tworzenie się kanonu oficjalnej architektury imperialnej (fora, świątynie, łuki triumfalne, mauzolea, termy) i sztuki (portret, relief) jako wizualnych nośników propagandy cesarskiej, rozkwitu wszelkich form rzemieślniczych (wyroby użytkowe jak i artystyczne) i innowacji technologicznych oraz proces romanizacji w prowincjach powstającego Imperium Romanum.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
uczestnik zajęć po ich zaliczeniu:
- ma podstawową wiedzę o miejscu i znaczeniu archeologii klasycznej w systemie nauk, społecznokulturowej przeszłości człowieka oraz o jej specyfice przedmiotowej i metodologicznej K_W01
- zna podstawowe pojęcia i terminologię stosowane w archeologii starożytnego Rzymu K_W02
- ma szczegółową wiedzę o społeczeństwie starożytnego Rzymu, obejmującą terminologię, teorie i metodologię z zakresu archeologii K_W05
- ma podstawową wiedzę o powiązaniach archeologii klasycznej z innymi dziedzinami oraz dyscyplinami naukowymi, z obszaru nauk humanistycznych, społecznych, przyrodniczych i ścisłych K_W06
- ma podstawową wiedzę o głównych kierunkach rozwoju i najważniejszych nowych osiągnięciach w zakresie archeologii starożytnego Rzymu K_W08
- zna i rozumie podstawowe metody analizy i interpretacji różnych wytworów kultury, właściwe dla wybranych tradycji, teorii i szkół badawczych w zakresie archeologii starożytnego Rzymu K_W09
- zna i rozumie podstawowe metody analizy i interpretacji informacji zawartych w publikacjach naukowych K_W11
- zna i rozumie podstawowe metody analizy tekstów starożytnych K_W12
- ma podstawowe wiadomości o rozwoju człowieka oraz jego głównych strategiach adaptacji do różnych warunków środowiskowych K_W14
- ma ogólną wiedzę na temat właściwości surowców oraz sposobów ich wykorzystania przez społeczeństwo starożytnego Rzymu K_W15
- umie wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować informacje o źródłach archeologicznych i ich kontekście z wykorzystaniem literatury i mediów elektronicznych K_U01
absolwent potrafi:
- samodzielnie interpretować źródła archeologiczne, dobierając właściwe metody analityczne, oraz zaprezentować uzyskane wyniki pracy K_U03
- samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać umiejętności w zakresie złożoności i udziału kultury w ewolucji człowieka K_U05
- rozpoznać różne rodzaje tekstów łacińskich K_U08
- posługiwać się podstawowymi pojęciami badawczymi i ujęciami teoretycznymi właściwymi dla archeologii starożytnego Rzymu K_U09
- rozpoznawać różne rodzaje wytworów kultury materialnej łącznie z kontekstem oraz właściwie je dokumentować i przeprowadzać ich krytyczną analizę i interpretację K_U10
- rozpoznawać, analizować i wykorzystywać teksty źródłowe przydatne w pracy i warsztacie archeologa K_U11
- rozpoznawać, analizować, wykorzystywać i klasyfikować źródła archeologiczne K_U12
- wykrywać proste zależności między artefaktami a dawnymi procesami kulturowymi i społecznymi K_U13
- zastosować odpowiednie metody i techniki archeologiczne K_U14
- porozumiewać się z wykorzystaniem różnych kanałów i technik komunikacyjnych ze specjalistami w zakresie archeologii i nauk pokrewnych K_U16
- przygotowywać wystąpienia ustne dotyczące zagadnień szczegółowych z zakresu archeologii starożytnego Rzymu K_U17
- przygotowywać prace pisemne dotyczące zagadnień szczegółowych, z wykorzystaniem różnych materiałów źródłowych K_U20
- wyszukiwać możliwości poszerzania wiedzy i doskonalenia umiejętności zawodowych poza uczelnią K_U26
absolwent jest gotów do:
- wykorzystania posiadanej przez siebie wiedzy i umiejętności oraz jest świadomy konieczności konfrontowania ich z opiniami ekspertów K_K01
- uznania istotnego znaczenia pozostałości materialnych, języków starożytnych i źródeł pisanych jako elementu dziedzictwa kulturowego ludzkości K_K02
- docenić niepowtarzalne wartości źródeł archeologicznych i ich roli w odtwarzaniu przeszłości człowieka K_K03
- krytycznej oceny interpretacji źródeł archeologicznych i historycznych ze świadomością wieloaspektowości interpretacji K_K04
- wykorzystania posiadanej przez siebie wiedzy na temat kompleksowej natury kultury i jej złożoności, ze świadomością potrzeby analizy rozmaitych kategorii źródeł dla odtworzenia przeszłości człowieka K_K05
- podkreślania znaczenia dziedzictwa kulturowego ludzkości dla rozumienia procesu przemian gospodarczych, społecznych i kulturowych od czasów najdawniejszych do współczesności K_K06
- uznania własnej odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego K_K07
uznania znaczenia problematyki etycznej związanej z rzetelnością i uczciwością naukową oraz do przyjęcia odpowiedzialności za trafność podejmowanych decyzji w trakcie pozyskiwania źródeł archeologicznych, w zgodzie z obowiązującym prawem państwa, na terenie którego prowadzone są badania K_K11
- uznania i poszanowania różnych punktów widzenia determinowanych różnym podłożem kulturowym K_K12
- odpowiedzialnego pełnienia ról zawodowych oraz przestrzegania zasad bezpieczeństwa i higieny pracy K_K13
Kryteria oceniania
Oceniany będzie poziom wiedzy studenta na tematy zrealizowane podczas wykładów. Sprawdzianem wiedzy będzie egzamin pisemny opisowy.
Literatura
Adam J.P., Roman building. Materials and techniques, London-New York 1994
Adkins L., Adkins R., Ancient Rome, (Handbook to Life in Ancient Rome, Updated Edition), New York 2004
Anderson J.C., Roman Architecture and Society, London 1997
Barrington Atlas of the Greek and Roman World, edited by Richard J. A. Talbert
Beard M., North J., Price S., Religie Rzymu, Oświęcim 2017
Beard M., Pompeje : życie rzymskiego miasta, Poznań 2010
Beard M., S.P.Q.R. Historia starożytnego Rzymu, Poznań 2016
Biernacka-Lubańska, M., Starożytne akwedukty rzymskie, Warszawa 1959
Boëthius A., Etruscan and Roman Architecture, Harmondsworth 1978
Coarelli F., Rome and Environs. An Archaeological Guide, 2007
Cornell T., Matthews J., Rzym [Wielkie Kultury Świata], Warszawa 1995
Favro D., The Urban Image of Augustan Rome, Cambridge 1996
Garbsch J., Terra sigillata. Porcelana antyku, Warszawa 1993
Grimal P., Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Warszawa 1990
Hölscher T., Sztuka rzymska: język obrazowy jako system semantyczny, Poznań 2011
Jaczynowska M., Religie świata rzymskiego, Warszawa 1999
Kleiner D.E.E., Roman Sculpture, New Heaven - London 1992
Koch W., Style w architekturze, Warszawa 1996
Kolendo J., Żelazowski J., Teksty i pomniki. Zarys epigrafiki łacińskiej okresu cesarstwa rzymskiego, Warszawa 2003
Łukaszewicz A., Świat papirusów
Nowicka M., Malarstwo antyczne, Wrocław 1985
Oleson J.P., Oxford Handbook of Engineering and Technology in the Classical World, 2008
Ostrowski J.A., Starożytny Rzym. Polityka i sztuka, Warszawa-Kraków 1999
Potter D. A Companion to the Roman Empire, Oxford 2006
Potter T.W., Roman Italy, 1990
Richardson L., A new Topographical Dictionary of Ancient Rome, London 1992
Ross Holloway R., The Archaeology of Early Rome and Latium, 1996
Sadurska A., Archeologia starożytnego Rzymu, t.I-II, Warszawa 1975-80
Sartre, M., Wschód Rzymski, Wrocław 1997
Scullard H., Cary M., Dzieje Rzymu, t. I-II, Warszawa 1992
Słownik kultury antycznej pod red. R. Kuleszy, Warszawa 2012
Słownik terminologiczny sztuk pięknych (wydanie nowe), Warszawa1996
Strong D., Brown D. (eds), Roman Crafts, London 1976
Toynbee J.M.C., Roman Historical Portraits, London 1978
Vademecum historyka starożytnej Grecji i Rzymu, pod red E. Wipszyckiej-Bravo, t. 1-2
Wamser L. (ed.), Die Römer zwischen Alpen und Nordmeer, München 2000
Ward-Perkins J.B., Roman Imperial Architecture, New Heaven - London 1981
Winniczuk L., Ludzie, zwyczaje i obyczaje starożytnej Grecji i Rzymu, Warszawa 1983
Witruwiusz, O architekturze ksiąg dziesięć, (tłum. K. Kumaniecki), Warszawa 1999
Zanker P., August i potęga obrazów, Poznań 1999
Zanker P., Pompeji. Stadtbild und Wohngeschmack, Mainz am Rhein 1995, [wersja ang.: Pompeii : Public and private life, Cambridge 1995]
Ziółkowski A., Historia Rzymu, Poznań 2004
WYBRANE STRONY INTERNETOWE
Digital Atlas of the Roman Empire: https://dh.gu.se/dare/
The Digital Atlas of Roman and Medieval Civilizations: https://darmc.harvard.edu/
http://catholic-resources.org/AncientRome/Platner.htm
Interaktywny plan Rzymu z okresu Augusta:
http://digitalaugustanrome.org/map/#/rome/filter:0/records/read/2f77ca8f-cd35-2799-dee0-8aadd91dc95f/
www.livius.org
www.romanaqueducts.info
www.antike-tischkultur.de
Rome Reborn – wirtualny model Rzymu 3D (AD 320): www.romereborn.virginia.edu
The Digital Roman Forum Project of the UCLA Cultural Virtual Reality Laboratory: http://www.frischerconsulting.com
Vroma – A Virtual Community for Teaching and Learning Classics [dobry zbiór ilustracji z opisami i wyszukiwarką]: www.vroma.org
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: