Technologie przeszłości:szkło 2800-PB-SZ
Szkło w dziejach człowieka znane jest już z epoki brązu. Już z połowy II tys. znane są zabytki z Tell Brak, Tell Arbid w Mezopotamii. W okresie asyryjskim powstawały pięknie zdobione pucharki znalezione w Nuzi czy Hasanlu. Jednak największy rozwój zauważamy najpierw w za czasów Echnatona, który przeniósł stolice Egiptu do Tell Amarna, gdzie rozpoczęto produkcję niebiesko-kobaltowych naczyń kosmetycznych zdobionych szklanymi nitkami a następnie już w I tys. p.n.e. za sprawą Fenicjan szkło zostało rozpropagowane w całym basenie Morza Śródziemnego. Okres hellenistyczny i wczesno-rzymski przyniosły ogromny skok w produkcji naczyń szklanych. Wówczas w I w. p.n.e. zaczęto używać do wydmuchiwania szkła piszczeli, metalowej rurki, formując naczynia z bańki szklanej w sposób swobodny. Produkcja szkła stała się łatwiejsza i szybsza. Oczywiście nadal stosowano w szklarstwie technikę wydmuchiwania w formie, lecz podstawą była właśnie ta pozwalająca na większą inwencję szklarza.
Na kolejnych zajęciach słuchacze zapoznają się z formami naczyń z kolejnych okresów historycznych, tak aby po całym kursie móc samodzielnie próbować pracy ze szkłem archeologicznym.
Tematyka zajęć:
1. Szkło jako materiał
2. Szkło archeologiczne – opis
3. Szkło fenickie i amarneńskie
4. Szkło hellenistyczne
5. Szkło wczesnorzymskie
6. Szkło późnorzymskie
7. Szkło bizantyńskie
8. Zabytki szklane: szpile, szklane pręty,bransolety, pierścionki i gemmy
9. Paciorki szklane od hellenizmu do okresu Późnego Rzymu
10. Szkło islamskie
11. Szkło weneckie
12. Szkło wczesnośredniowieczne
13. Szkło późnośredniowieczne
14. Szkło 2. poł. XIX - 1 poł. XX w.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
K_U01 - wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować informacje o źródłach archeologicznych w tym przede wszystkim szkła archeologicznego i ich kontekście z wykorzystaniem literatury i mediów elektronicznych
K_U03 - samodzielnie interpretować źródła archeologiczne (szkło archeologiczne), dobierając właściwe metody analityczne, oraz zaprezentować uzyskane wyniki pracy
K_U09 - posługiwać się podstawowymi pojęciami badawczymi i ujęciami teoretycznymi właściwymi dla szkła archeologicznego
K_U10 - rozpoznawać różne rodzaje wytworów kultury materialnej (szkło archeologiczne) łącznie z kontekstem oraz właściwie je dokumentować i przeprowadzać ich krytyczną analizę i interpretację
K_U11 - rozpoznawać, analizować i wykorzystywać teksty źródłowe przydatne w pracy i warsztacie archeologa – specjalisty w zakresie szkła
K_U12 - rozpoznawać, analizować, wykorzystywać i klasyfikować szkło archeologiczne
K_U13 - wykrywać proste zależności między wytworami szkła a dawnymi procesami kulturowymi i społecznymi
K_U15 - przytaczać aktualne tezy badawcze, formułować wnioski i dobierać strategie argumentacyjne na poziomie elementarnym oraz konstruować argumenty i kontrargumenty
K_U16 - porozumiewać się z wykorzystaniem różnych kanałów i technik komunikacyjnych ze specjalistami w zakresie szkła archeologicznego, archeologii i nauk pokrewnych
K_U17 - przygotowywać wystąpienia ustne dotyczące zagadnień szczegółowych z zakresu szkła archeologicznego
K_U20 - przygotowywać prace pisemne dotyczące zagadnień szczegółowych w zakresie szkła archeologicznego,0
, z wykorzystaniem różnych materiałów źródłowych
K_U26 - wyszukiwać możliwości poszerzania wiedzy i doskonalenia umiejętności zawodowych poza uczelnią
Kryteria oceniania
Obecność na zajęciach jest obowiązkowa (2 nieobecności dopuszczalne w semestrze). Zaliczenie zajęć odbywa się na podstawie przygotowywanych referatów, zaangażowania podczas trwania zajęć i napisanego krótkiego tekstu na zakończenie zajęć.
Literatura
A. Antonaras, Fire and Sands, Ancient Glass in the Princeton University, Princeton University, 2012
A. Ch. Antonaras, Glassware and Glassworking in Thessaloniki 1st Century BC - 6th Century AD (=Archeopress Roman Archaeology 27), Oxford, 2017
B. Basile, T. Carreras Rossel, C. Greco, A. Spanò Giammellaro, Glassway. Il vetro: fragilità attraverso il tempo, Ragusa, 2004
K. Buczkowski, Z. Kamieńska, Polskie szkło do połowy XIX wieku, Warszawa, 1987
S. Carboni, D. Whitehouse, Glass of Sultans, New York, 2001
S. Ciepiela, Szkło osiemnastowieczne Starej Warszawy, Warszawa, 1977
V. Arveiller-Dulong, M.-D. Nenna, Les Verres Antiques du Musée du Louvre II, Vaisselle et contenants du Ier siècle au début du VIIe siècle après J.-C., Paris- Louvre, 2006
V. Arveiller-Dulong, M.-D. Nenna, Les Verres Antiques du Musée du Louvre III, Louvre-Paris, 2011
S. Fünfschilling, Die römischen Gläser aus Augst und Kaiseraugst Kommentierter Formenkatalog und ausgewählte Neufunde 1981–2010 aus Augusta Raurica [= Forschungen in Augst 51], Augst, 2015
J. Henderson, Ancient Glass: An Interdisciplinary Exploration, Cambridge, 2013
C. Isings, Roman Glass from Dated Finds, Archaeologica Traiectina 2, Groningen–Djakarta, 1957
S. Jennings, Archaeology of the Beirut Souks 2. Vessel Glass from Beirut: BEY 006, 007, and 045, Berytus 48–49, Beirut, 20042005
N. Kunina, Ancient Glass in the Hermitage Collection, St. Petersbourg, 1997
Ch.S. Lightfoot, Ennion. Master of Roman Glass, New York 2014
A. Polak, Szkło i jego historia, Warszawa, 1981
M. Spaer, Ancient Glass in the Israel Museum: Beads and other small objects, Jerusalem, 2001
E.M. Stern, Römisches, byzantinisches und frühmittelalterliches Glas, 10 v. Chr. – 700 n. Chr., Hatje Cantz Verlag, 2001
O. Vessberg, “Roman Glass in Cyprus”, Opuscula Archaeologica 7, 1952
M. Wagner, „Late Antique vessels from the excavations at Akrai”, in: R. Chowaniec red., Unveling the past of ancien town Akrai/ Acrae in south-eastern Sicily, Warszawa, 2015, pp. 151-169
D. Whitehouse, Roman Glass in the Corning Museum, v. 1, Corning, New York, 1997
D. Whitehouse, Roman Glass in the Corning Museum, v. 3, Corning, New York, 2003
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: