Świat Greków i Rzymian 2800-DOGR
1. Wprowadzenie do archeologii świata starożytnych Greków
Środowisko naturalne, klimat, surowce, uprawy i hodowla.
Krainy historyczno-geograficzne, miasta i ich terytoria.
Kolonizacja grecka - przyczyny i skutki zakładania nowych miast.
2. Świat poleis greckich
Pojęcia.
Polis małe i duże.
Zagospodarowanie przestrzenne miast greckich (mury obronne, siatka ulic, dzielnice, agora, akropol, port i nekropole).
Hippodamos z Miletu i miasto idealne.
Budowle użyteczności publicznej w mieście (stoa, buleuterion, gimnazjon, teatr, stadion).
3. Mitologia i religia
Grecy i ich bogowie. Rytuały i wyobrażenia.
Ikonografia bóstwgreckichh.
Herosi, mity i kult (Herakles, Tezeusz, Perseusz).
Świat bogów w antycznej literaturze.
Formy i przejawy kultu.
4. Grecka architektura sakralna
Materiały i konstrukcje, typy świątyń i porządki architektoniczne.
Najsłynniejsze okręgi świątynne: Akropol w Atenach, Delfy, Olimpia.
5. Kultura materialna starożytnej Grecji
Ceramika grecka (formy i funkcje naczyń, technika czarno- i czerwono-figurowa).
Toreutyka – wyroby metalowe (złote, srebrne i brązowe) i ich społeczny prestiż.
6. Wprowadzenie do zagadnień sztuki greckiej
Podstawowe terminy związane ze sztuką grecką.
Rozwój malarstwa wazowego.
Ewolucja sztuki rzeźbiarskiej.
7. "Wprowadzenie do archeologii świata rzymskiego" - pojęcia, geografia imperium, wprowadzenie do problematyki badań archeologicznych
8. "Zarys archeologii miast rzymskich i prowincjonalnorzymskich"
Rytuał założenia (pomoerium, groma, cardo, decumanus) i topografia (mury obronne i bramy, siatka ulic, dzielnice, forum, capitolium)
Infrastruktura - nekropole, akwedukty, drogi
Budownictwo - materiały, techniki budowlane
Architektura publiczna (porticus, kuria, bazylika, tabularium, teatr, amfiteatr, cyrk,
termy) i prywatna - domy miejskie a wille miejskie
9. "Wprowadzenie do archeologii armii rzymskiej i archeologii pogranicza"
Rodzaje jednostek
Obóz i fort rzymski - pojęcia, topografia
Archeologia limesowa
10. "Kultura materialna świata rzymskiego"
Ceramika (rodzaje, techniki)
Szkło (techniki, typy naczyń i szkieł)
Metale szlachetne i żelazo (wykorzystanie, wytwórczość, techniki)
11. "Wprowadzenie do rzeźby rzymskiej"
Podstawowe terminy związane z rzeźbą rzymską (ikonografia, kompilacje, kopie, relief historyczny, symbolizm itp.)
Portret cesarski a portret prywatny
Relief rzymski na wybranych przykładach
Metody datowania rzeźb rzymskich
12. "Religia świata rzymskiego"
Bóstwa rzymskie i wprowadzone do panteonu rzymskiego
Specyfika religii rzymskiej (pojęcia, rytuały)
Pochówki, groby, sarkofagi, stele
Wprowadzenie do epigrafiki – napisy nagrobne
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza
• zna podstawowe terminy i pojęcia stosowane w archeologii starożytnej Grecji i Rzymu;
K_W02
• zna najważniejsze stanowiska i zabytki archeologiczne związane z kulturą starożytnej Grecji i
Rzymu; K_W04
• ma podstawową wiedzę o świecie kultury antycznej oraz zapozna się z różnorodnymi
kategoriami źródeł archeologicznych; K_W04
• zna powiązania archeologii klasycznej z innymi dziedzinami oraz dyscyplinami w naukach
humanistycznych; K_W06
• zna główne kierunki rozwoju i najważniejsze nowe osiągnięcia w zakresie archeologii Grecji i
Rzymu; K_W08
• zna i rozumie podstawowe metody analizy i interpretacji różnych wytworów kultury antycznej,
właściwe dla wybranych tradycji, teorii i szkół badawczych w zakresie archeologii klasycznej;
K_W09
Umiejętności
• posługuje się podstawową terminologią wykorzystywanej przez archeologów klasycznych;
K_U03
• posługuje się podstawowymi pojęciami badawczymi i ujęciami teoretycznymi właściwymi dla
archeologii klasycznej; K_U09
• rozpoznaje i przypisuje atrybucję najważniejszym zabytkom sztuki i kultury materialnej; K_U12
• potrafi przytaczać aktualne tezy badawcze dotyczące archeologii klasycznej; K_U15
Kompetencje
• ma świadomość wkładu starożytnych Greków i Rzymian w dorobek kulturowy; K_K02
• ma świadomość różnorodności źródeł i problemów badawczych stosowanych przez
archeologów zajmujących się problematyką starożytnej Grecji i Rzymu; K_K04
• potrafi rozpoznać najważniejsze stanowiska i zabytki archeologiczne związane z kulturą
starożytnej Grecji i Rzymu; K_K05
• ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego; K_K07
• uznaje znaczenia problematyki etycznej związanej z rzetelnością i uczciwością naukową oraz
jest gotowy do przyjęcia odpowiedzialności za trafność podejmowanych decyzji w trakcie
pozyskiwania źródeł archeologicznych, w zgodzie z obowiązującym prawem państwa, na
terenie którego prowadzone są badania; K_K11
Kryteria oceniania
zaliczenie na ocenę
Literatura
Bernhard M.L., Sztuka grecka, Warszawa 1981.
Boardman J., Sztuka grecka, Toruń 1999.
Markowska W., Mity Greków i Rzymian, Warszawa 2002.
Martin T.R., Starożytna Grecja od czasów prehistorycznych do okresu hellenistycznego,
Warszawa 1998.
Miller S.G., Starożytni olimpijczycy, Warszawa 2006.
Müller-Wiener W., Greckie budownictwo antyczne, wyd. Platan 2004.
Papuci-Władyka E., Sztuka starożytnej Grecji, Warszawa-Kraków 2001.
Parnicki-Pudełko S., Architektura starożytnej Grecji, Warszawa 1985.
Świderkówna A., Kiedy piaski egipskie przemówiły po grecku, Warszawa 2009.
Świderkówna A., Hellenika. Wizerunek epoki od Aleksandra do Augusta, Warszawa 1974.
Świderkówna A., Bogowie zeszli z Olimpu. Bóstwo i mit w greckiej literaturze świata
hellenistycznego, Warszawa 1991.
Winniczuk L. (ed.), Słownik kultury antycznej. Grecja. Rzym, Warszawa 1988.
Wipszycka E. (ed.), Vademecum historyka starożytnej Grecji i Rzymu, (tom 1 i kolejne, szereg
wydań).
Vernant J.-P. (ed.), Człowiek Grecji, Warszawa 2000.
Literatura do części rzymskiej
Adam J.P., Roman Building. Materials and techniques (2nd ed.), London-New York 2005.
Adkins, L., Adkins, R., Handbook to Life in Ancient Rome, New York 2004.
Campbell, D., Roman Legionary Fortress 27 BC – AD 378, Oxford 2006.
Cleland, L., Davis, G., Jones, L., Greek and Roman Dress from A to Z, London-New York 2007.
Cornell, T., Matthews, J., Rzym, Wielkie kultury świata, Warszawa 1999.
Garbsch J., Terra sigillata. Porcelana antyku, Warszawa 1993.
Jaczynowska M., Religie świata rzymskiego, Warszawa 1999
Ostrowski J.A., Starożytny Rzym. Polityka i sztuka, Warszawa-Kraków 1999.
Sadurska, A., Archeologia starożytnego Rzymu, t. I-II, Warszawa 1975, 1980.
Scullard H., Cary M., Dzieje Rzymu, t. I-II, Warszawa 1992.
Wipszycka E. (ed.), Vademecum historyka starożytnej Grecji i Rzymu, t. I-II, Warszawa (kilka wydań).
Zerbini, L. Starożytne miasto rzymskie. Historia i życie codzienne, Warszawa 2008.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: