Bliski Wschód w okresie konfliktu wielkich imperiów 2800-DMBW
Zajęcia będą poświęcone przedstawieniu i omówieniu dziejów niezwykle dynamicznie zmieniających
się terenów pogranicza między Imperium Romanum a potęgami Orientu, Partami i w późnym antyku
Sasanidami. Podczas trwania wykładu uczestnicy poznają nie tylko historię, od czasów samych
początków rywalizacji, oraz powodów napięć pomiędzy państwami, aż do jego chwili, kiedy potęgi te
zostały pokonane przez wojska muzułmańskie. Studenci zapoznają się najważniejszymi dokonaniami
obu stron rywalizacji. Zajęcia te, nie będą jedynie opisem samych konfliktów, ale będą kanwą do
rozważań nad różnicami i podobieństwami, a także zjawiskami kulturowymi, jakie możemy zauważać
na terenach szeroko rozumianej północnej Mezopotamii. Ważny segment zajęć będzie poświęcony
wzajemnym relacjom rzymsko-partyjskim, oraz genezie konfliktu i rozwoju rywalizacji między oboma
państwami. Zostaną omówione najważniejsze zabytki, i monumenty architektoniczne które
niejednokrotnie należą niejednokrotnie do najważniejszych zabytków antycznego Starożytnego
Bliskiego Wschodu. Duży nacisk zostanie położony także na rozwój architektury, zwłaszcza tej o
charakterze militarnym, ale nie tylko. Zostaną także omówione aspekty ekonomicznych podstaw
funkcjonowania terenów pogranicza. Ważną częścią zajęć będzie także przeanalizowanie i
przedyskutowanie tego, na ile bipolarny konflikt wielkich potęg Wschodu zasłonił inne zagrożenia dla
funkcjonowania porządku politycznego Bliskiego Wschodu. Na ile będzie to możliwe omówiona także
zostanie szeroko rozumiana kultura materialna charakterystyczna dla czasów od II wieku p.n.e., aż po
podbój arabski .
Omawiane zagadnienia:
1 Geografia historyczna regionu
2 Tworzenie się pierwszych stref konfliktu i rodzących się napięć.
3 Strefa pogranicza po podboju Mezopotamii przez Partów.
4 Archeologia pogranicza
5 Najważniejsze monumenty architektury w tzw. „strefie zgniotu”
6 Kultura materialna i jej rozwój na przestrzeni wieków
7 Architektura militarna, jej rozwój i przenikanie tradycji
8 Struktury społeczne i ekonomiczne, czyli gospodarka pogranicza
9 Próba posumowania złożoności zjawisk społeczno-kulturowych i ich konsekwencji dla całego
regionu.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Student będzie rozumiał znaczenie pogranicza w obliczu, czy też czasach rywalizacji wielkich
Imperiów na terenie Bliskiego Wschodu w czasach rzymsko-partyjskich i bizantyńsko-sasanidzkich.
Student będzie mógł owe znaczenie samodzielnie określić i przeanalizować
Student nabędzie umiejętności korzystania z różnych źródeł informacji, a także posiądzie umiejętność
samodzielnego i krytycznego podejścia do lektur związanych a tematami zajęć.
Pozna podstawową terminologię i pojęcia z dziedziny archeologii Bliskiego wschodu w czasach
antycznych, jak i strefy buforowej, czyli obszarów północnej Mezopotamii i pogranicza wzdłuż biegu
Eufratu.
Będzie umiał wyszukać, ocenić i wyselekcjonować informacje dotyczące omawianych tematów
Pozna podstawy wiedzy na temat sztuki i architektury oraz problemów badawczych, jakie dotyczą
omawianego terenu.
Będzie umiał samodzielnie przeanalizować źródła archeologiczne dotyczące omawianego regionu.
Kryteria oceniania
Podstawą do zaliczenia zajęć jest obecność (dozwolone są 2 nieusprawiedliwione nieobecności)
Oceniane polegać będzie:
-Obecność 20%
-aktywność podczas zajęć 40%
-przedstawienie krótkich referatów 40%
Literatura
Ball 2016 = Ball, W. 2016, Rome in the East , the Transformation of an Empire, Routledge.
Bivar 1983 = Bivar, A.D.H. 1983. “The Political History of Iran under the Arsacids.” In The
Cambridge History of Iran, edited by E. Yarshater, 3:21–99. Cambridge: Cambridge
University Press.
Butcher 2003 = Butcher K. 2003 Roman Syria and the Near East. The British Museum Press,
London.
Canepa 2009 = Canepa, Matthew P. 2009. The Two Eyes of the Earth: Art and Ritual of
Kingship between Rome and Sasanian Iran. Berkeley: University of California Press.
Daryaee 2009 = Daryaee, Touraj. 2009. Sasanian Persia: The Rise and Fall of an Empire.
International Library of Iranian Studies 8. London; New York: I.B. Tauris.
Dignas and Winter 2007 = Dignas, Beate, and Engelbert Winter. 2007. Rome and Persia in
Late Antiquity: Neighbours and Rivals. Cambridge: Cambridge University Press.
Dirven 2013 = Dirven L. 2013 (ed.). Hatra, Politics, Culture and Religion between Parthia
and Rome. Oriens et Occidens 21, Stuttgart.
Edwell 2007 = Edwell P. 2007. “Between Rome and Persia: The Middle Euphrates and
Palmyra under Roman control”. Routledge.
Frye 1984 = Frye, Richard N. 1984. The History of Ancient Iran. München: Beck.
Gregoratti 2015 = Gregoratti, L. 2015. “The Parthians of the Roman Empire.” In Soma 2011:
Proceedings of the 15th Symposium on Mediterranean Archaeology, Held at the University of
Catania, March 3–5th, 2011, edited by P. Militello and H. Oniz, 2: 731–35. Oxford:
Archaeopress.
Huyse 1999 = Huyse, Philip. 1999. Die Dreisprachige Inschrift Šābuhrs I. an Der Ka’ba-I
Zardušt (ŠKZ). Vol. 3 (1). Corpus Inscriptionum Iranicarum. London: School of Oriental and
African Studies.
Kaizer 2021 = Kaizer T. 2021 (ed.). Religion, Society and Culture at Dura-Europos. Yale
Classical Studies 38. Cambridge University Press.
Lerouge 2007 = Lerouge, Charlotte. 2007. L’image des Parthes dans le monde gréco-romain.
Stuttgart: Franz Steiner.
Luther 2014 = Luther, Andreas. 2014. “Das Partherreich.” In Hellenistische Königreiche,
edited by Kay Ehling and Gregor Weber, 154–59. Darmstadt: Philipp von Zabern.
Potter 2004 = Potter, D. S. 2004. The Roman Empire at Bay, AD 180–395. London; New
York: Routledge.
Rubin 2002 = Rubin, Zeev. 2002. “Res Gestae Divi Saporis: Greek and Middle Iranian in a
Document of Sasanian Anti-Roman Propaganda.” In Bilingualism in Ancient Society:
Language Contact and the Written Text, edited by J.N. Adams, Mark Janse, and Simon
Swain, 267–97. Oxford: Oxford University Press.
Shayegan 2011 = Shayegan, M. Rahim. 2011. Arsacids and Sasanians: Political Ideology in
Post-Hellenistic and Late Antique Persia. Cambridge; New York: Cambridge University
Press.
Sherwin-White / Kuhrt 1993 = Sherwin-White, Susan M., and Amélie Kuhrt. 1993. From
Samarkhand to Sardis: A New Approach to the Seleucid Empire. Hellenistic Culture and
Society 13. Berkeley: University of California Press.
Sommer 2005 = Sommer M. 2005. Roms orientalische Steppengrenze. Palmyra-Edessa-Dura
Europos=-Hatra, Eine Kulturgeschichte von Pompeius bis Diocletian. Oriens et Occidens 9,
Stuttgart.
Wiesehöfer 1993 = Wiesehöfer, Josef. 1993. Das antike Persien: von 550 v. Chr. bis 650 n.
Chr. München; Zürich: Artemis & Winkler.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: