Środowisko przyrodnicze w czwartorzędzie 2800-DB2-PRZYR
Przedmiot ma na celu przedstawienie badań przyrodniczych i paleogeograficznych w kontekście zmian
jakie następowały w przeszłości i wzrastającego wpływu człowieka na otoczenie. Fluktuacje
klimatyczne czwartorzędu nie miały związku z działalnością człowieka, jednakże pojawienie się
fenomenu rolnictwa w holocenie i jego konsekwencje w postaci urbanizacji i rozwoju technologicznego
mają znaczenie nie tylko w badaniach archeologicznych. Umiejętność wykorzystania wiedzy
przyrodniczej i paleośrodowiskowej oraz metod wypracowanych przez te nauki w archeologii może
pomóc nam lepiej zrozumieć interakcje człowiek-środowisko na przestrzeni dziejów. Podkreślone
będzie znaczenie analiz paleobotanicznych w archeologii.
1. Cykliczność zmian glacjalno-interglacjalnych w czwartorzędowej historii Ziemi
2. Biogeografia Ziemi, strefy klimatyczno-przyrodnicze, podstawowe charakterystyki ekologiczne stref i
ich dynamika
3. Podstawy ekologii roślin
4. Badania przyrodnicze off-site i on-site: mikroszczątki i makroszczątki roślinne
5. Holocen jako aktualny interglacjał, stratygrafia holocenu
6. Ekologiczne aspekty modeli gospodarczych: łowcy-zbieracze, rolnicy, pasterze, miasta
7. Udomowienie roślin na tle stratygrafii Holocenu i zmian klimatu, historia wybranych roślin
uprawnych Starego Świata
8. Antropocen, definicje, historia badań antropocenu, miejsce archeologii w tych badaniach
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza
ma pogłębioną wiedzę o miejscu i znaczeniu archeologii w systemie nauk oraz jej specyfice
przedmiotowej i metodologicznej K_W01
potrafi kreatywnie wykorzystywać istniejące metody i techniki, przystosowując je do potrzeb
wynikających ze specyfiki badanych zagadnień K_W03
rozumie złożone zależności między osiągnięciami nauk humanistycznych, społecznych, o życiu i
ścisłych a możliwościami ich wykorzystania w archeologii K_W10
Umiejętności
jest gotów do wykorzystywania posiadanej przez siebie wiedzy i umiejętności oraz jest świadomy
konieczności konfrontowania jej z opiniami ekspertów K_K01
potrafi samodzielnie analizować i interpretować różne rodzaje artefaktów i ekofaktów, łącznie z
uwzględnieniem ich kontekstu, z zastosowaniem najnowszych osiągnięć badawczych w celu określenia
ich znaczenia i oddziaływania w procesie społeczno-kulturowym K_U06
potrafi wykrywać złożone zależności między artefaktami i ekofaktami a dawnymi procesami
kulturowymi K_U07
Kompetencje
jest gotów do wykorzystywania posiadanej przez siebie wiedzy i umiejętności oraz jest świadomy
konieczności konfrontowania jej z opiniami ekspertów K_K01
jest gotów do uznania istotnego znaczenia artefaktów, ekofaktów i źródeł pisanych jako elementów
dziedzictwa kulturowego ludzkości K_K03
jest gotów do wykorzystania posiadanej przez siebie wiedzy na temat kompleksowej natury kultury i
ma świadomość potrzeby analizy rozmaitych kategorii źródeł dla odtworzenia przeszłości człowieka
K_K05
jest gotów do propagowania problematyki etycznej związanej z rzetelnością i uczciwością naukową
oraz przyjmowania odpowiedzialności za trafność podejmowanych decyzji w trakcie pozyskiwania
źródeł archeologicznych K_K11
Kryteria oceniania
zaliczenie na ocenę, egzamin ustny: trzy pytania z zakresu materiału przedstawionego podczas zajęć,
z których na minimum dwa trzeba odpowiedzieć w celu uzyskania oceny pozytywnej
Literatura
Podstawowa zalecana literatura, wybrane rozdziały, literatura będzie również podawana pod koniec
każdego wykładu/zagadnienia:
Elias S.A, Mock C.J. (red.) 2006 (2013). Encyclopedia of Quaternary Science. Elsivier, wybrane
rozdziały
Birks H.H, 2017. Plant Macrofossil Introduction, Reference Module in Earth Systems and
Environmental Sciences, Elsevier. 10-Jan-17 doi: 10.1016/B978-0-12-409548-9.10499-3
Kornaś, J., Medwecka-Kornaś, A., 1986. Geografia roślin. Państwowe Wydawnictwo Naukowe,
Warszawa
Lityńska-Zając, M., Wasylikowa, K., 2005. Przewodnik do badań archeobotanicznych. Sorus, Poznań
Pişkin, E., Marciniak, A., Bartkowiak, M. (Eds.), 2018. Environmental Archaeology, Current Theoretical
and Methodological Approaches. Springer
Reitz S., Shackley M., 2012, Environmental Archaeology, Springer DOI 10.1007/978-1-4614-3339-2
Zohary, D., Hopf, M., Weiss, E., 2012. Domestication of plants in the Old World, 4th ed. Oxford
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: