Antropologia mediów i dzieje mediatyzacji 2700-M-DM-D2AMDM-DZI

Sylabus: antropologia mediów i dzieje mediatyzacji/ zagadnienia, pojęcia, terminy

1 Narodziny człowieka: mowa, pierwsze medium komunikacji. Problem przepływu informacji w świecie naturalnym (nośniki, magazyny, procesory). Specyfika mowy i świata oralnego; magia, mitologia, „mowa bytu”: jedność tego, co komunikatywne i performatywne. Drugie medium komunikacji: malarstwo. Społeczeństwo prehistoryczne.
2 Pojęcie cywilizacji. Źródła, warunki możliwości, cechy charakterystyczne cywilizacji. Media/mediatyzacja w początkach cywilizacji. Piśmienność i człowiek piśmienny. Pismo fonetyczne i jego przewagi nad innymi pismami. Pojęcie wiedzy. Cywilizacja a kultura. Rodzaje cywilizacji: przednowoczesne i nowoczesne. Relacje między centrum a peryferiami cywilizacji.
3 Przegląd cywilizacji historycznych i aktualnych. Relacje między cywilizacjami. Dyfuzjonizm i ekspansjonizm. „Konflikt cywilizacji”. Pojęcie „Zachodu”. Unikalność cywilizacji nowoczesnej („galaktyka Gutenberga”): globalizacja, uniwersalizm, kapitalizm. Cywilizacje historyczne: kapłańskie początki cywilizowanych systemów medialnych (kapłan/religia jako główny nadawca).
4 Świat/cywilizacja/człowiek pomiędzy wynalazkiem pisma a wynalazkiem druku. Pierwsze oświecenie: starożytne; filozofowie i sofiści; narodziny rozumu jako najwyższej instancji wiedzy/komunikacji; narodziny „nauki”; pojęcie racjonalności i wiedzy krytycznej. Świat pisma a świat niepiśmienny. Piśmienne elity i oralny lud. Antropologia piśmienności: indywidualizacja, racjonalizacja, subiektywizacja człowieka dzięki pismu. Starożytny obieg wiedzy, szkoły, biblioteki, zwoje; Biblioteka Aleksandryjska; papirus i pergamin
5 System komunikacji w świecie średniowiecznego Zachodu. Narodziny cywilizacji globalnej a wynalazek Gutenberga („Galaktyka Gutenberga”); odkrycie człowieka, świata i natury: renesans; upadek świata średniowiecznego i narodziny nowego człowieka: reformacja; wczesna nowoczesność i kapitalizm; zderzenie cywilizacji: Kolumb i Kortez
6 Narodziny nowoczesnej subiektywności z ducha czytelnictwa. Przełom Baconowsko-Kartezjański, czyli narodziny nowoczesnej nauki. Początki nowoczesnej sfery publicznej i jej mediów: gazety, czasopisma, druki. Mediatyzacja nowoczesnej nauki/wiedzy: oświecenie. Nowi nadawcy: filozofowie, naukowcy i intelektualiści na scenie świata. Idea liberalna jako źródło nowoczesnej sfery publicznej (wolność słowa i myśli; cenzura)
7 Oświecenie i jego zasady komunikacji: rozum. Encyklopedia (idea wiedzy o wszystkim dla wszystkich). Materialne podstawy sfery publicznej: Prasa, książka, ruch. Publicystyka. Powstanie narodowych sfer publicznych; państwo nowoczesne w sferze publicznej, modele relacji: liberalny, autorytarny, totalitarny.
8 Sfera publiczna jako ośrodek oświeconej komunikacji społecznej – teorie jej funkcjonowania i istoty (racjonalna, „konfliktu interesów”, „konfiktu tożsamości”). Komunikacja społeczna, sfera publiczna i media w dobie Rewolucji Francuskiej. Kształtowanie się głównych podziałów ideologicznych. Klasy społeczne na scenie publicznej. Publicyści i dziennikarze w procesach rewolucyjnych. Publikacja jako działanie polityczne: broszury, manifesty, deklaracje.
9 Krajobraz po rewolucji: romantyzm i jego nowi nadawcy: poeci, artyści; koniec autorytetu rozumu w sferze publicznej; przyspieszenie cywilizacyjne, rewolucja przemysłowa i jej wpływ na komunikację społeczną; początki kultury masowej. Romantyzacja rzeczywistości (powieść jako medium społecznej edukacji i świadomości zbiorowej). Masowa prasa i jej przesłanki: maszyna rotacyjna, kolej. Pierwsza ideologia masowa i jej mediatyzacja: marksizm i manifest komunistyczny.
10 Społeczeństwo industrialne/masowe; przełomowe wynalazki komunikacyjne wieku XIX: telegraf, fotografia, telefon, fonograf; elektryfikacja i motoryzacja; kino; pojęcie „masy” w krytyce społecznej (od Tocqueville'a, przez Durkheima, do Ortegi y Gasseta). Konflikt kategorii „sfery publicznej” i „społeczeństwa masowego”. Kapitalizm a sfera publiczna.
11 Społeczeństwo/kultura/media masowe pomiędzy dojrzałym a późnym stadium rozwoju: modernizm i jego antropologia oraz struktura komunikacyjno-medialna. Wielkie ideologie masowe: komunizm i faszyzm. Nowe masowe media: narodziny tabloidów, film i jego rola w kulturze masowej i propagandzie w krajach autorytarnych (Eisenstein, Riefenstahl), radio a władza nad masami/totalitaryzm.
12 Późne społeczeństwo masowe: społeczeństwo konsumpcyjne. Towaryzacja komunikacji i deracjonalizacja sfery publicznej w późnonowoczesnym społeczeństwie masowym. Rola telewizji. Antropologia człowieka jednowymiarowego, post-piśmiennego; koniec świata Gutenbergowskiego i przełom medialno-antropologiczny: nowy człowiek komunikacji elektronicznej. Kultura masowa jako rewitalizacja oralności, mityczności i irracjonalności.
13 Postmodernizm i najnowsze media elektroniczne: świat pomiędzy telewizją a internetem; McLuhan – teoretyk „retrybalizacji”; Baudrillard i symulakry; społeczeństwo sieci: M. Castells; rewolucja cyfrowa i jej konsekwencje; globalny umysł sieciowy. Social media i totalna mediatyzacja.