Finanse i organizacja ochrony środowiska 2400-ZEWW703-OG

1. Specyfika sektora ochrony środowiska:
- przyczyny zawodności rynku,
- efekty i koszty zewnętrzne,
- dobra publiczne,
- problem praw własności,
- globalizacja.
2-3. Korygowanie kosztów zewnętrznych:
- instrumenty prawno-administracyjne,
- instrumenty z wykorzystaniem mechanizmu rynkowego,
- tworzenie rynków pozwoleń na korzystanie ze środowiska,
- ekonomiczna wycena dóbr nierynkowych.
4-5. Użytkowanie zasobów nieodnawialnych i odnawialnych:
- klasyfikacja dóbr i zasobów środowiska,
- reguła Hotellinga,
- maksymalny trwały przychód i korekta C.W. Clarka,
- praktyka gospodarowania zasobami naturalnymi.
6. Decyzje zbiorowe i przedsięwzięcia publiczne:
- postępowanie z ryzykiem środowiskowym,
- asymetria informacji (reguła Weitzmana),
- dyskontowanie i wybór międzyokresowy,
- przedsięwzięcia ochrony środowiska.
7. Polityka ochrony środowiska:
- przedmiot, zakres i podmioty polityki,
- ekonomiczne i społeczne kryteria oceny,
- kluczowe zasady polityki,
- międzynarodowy wymiar polityki,
- metody analizy wpływu polityki na gospodarkę.
8. Regulacje prawno-administracyjne:
- regulacja nakazowa (command-and-control),
- normy emisyjne, imisyjne, technologiczne i produktowe,
- administrowanie, kontrola, monitoring.
9. Instrumenty ekonomiczne:
- podatki, opłaty emisyjne, produktowe, użytkowe i administracyjne,
- systemy depozytowe i zastawy,
- zbywalne pozwolenia na korzystanie ze środowiska,
- ekologiczna reforma podatkowa,
- subwencje,
- ubezpieczenia ekologiczne,
- opłaty karne.
10-12. Przedsiębiorstwo a ochrona środowiska:
- ocena wpływu na środowisko (EIA),
- zintegrowane pozwolenia (IPPC),
- opłaty za gospodarcze użytkowanie środowiska,
- rachunkowość środowiskowa,
- odpowiedzialność za szkody środowiskowe,
- audyt ekologiczny,
- etykietowanie i certyfikowanie (EMAS, ISO 14000),
- analiza cyklu życia (LCA),
- finansowanie przedsięwzięć ochrony środowiska,
- tworzenie rachunkowości środowiskowej,
- dobrowolne porozumienia,
- środowiskowa odpowiedzialność biznesu,
- ochrona środowiska jako strategia konkurencyjna.
13. Polska polityka ochrony środowiska:
- organizacja ochrony środowiska,
- dokument "Polityka Ekologiczna Państwa",
- polityka ochrony środowiska w Unii Europejskiej,
- finanse ochrony środowiska (przychody i wydatki),
- trwały i zrównoważony rozwój i jego mierniki,
- porozumienia międzynarodowe.
14-15. Finansowanie ochrony środowiska w Polsce:
- fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej,
- Bank Ochrony Środowiska,
- statystyka wydatków na ochronę środowiska i gospodarkę wodną
- finansowanie ochrony środowiska ze środków UE,
- budżet centralny,
- środki własne przedsiębiorstw,
- przedsięwzięcia władz lokalnych.

Rodzaj przedmiotu

ogólnouniwersyteckie

Koordynatorzy przedmiotu

Jerzy Śleszyński

Efekty kształcenia

A. Wiedza
1. Student ma pogłębioną wiedzę na temat ekonomicznych podstaw ochrony środowiska oraz ekonomicznych kryteriów oceny polityki ochrony środowiska (S2A_W01, S2A_W04).
2. Zna ogólną zasadę racjonalnego gospodarowania wymagającą maksymalizacji różnicy pomiędzy korzyściami a kosztami. W typowych okolicznościach (które potrafi zidentyfikować), zasada ta sprowadza się do porównania korzyści krańcowych z kosztami krańcowymi (S2A_W06).
3. Zna współczesne metody wyceny tych korzyści w odniesieniu do środowiska przyrodniczego, a mianowicie: zarówno metody pośrednie (takie jak metoda kosztu podróży Travel Cost Method lub cen hedonicznych Hedonic Price Method), jak i bezpośrednie (takie jak metoda wyceny warunkowej Contingent Valuation Method lub eksperymentu wyboru Choice Experiment Method).
4. Zna możliwości osiągania najbardziej pożądanego społecznie efektu za pomocą mechanizmu rynkowego. Zna jednak również okoliczności, w których rynek zawodzi (market failures) i wiąże je przede wszystkim z występowaniem efektów zewnętrznych (externalities) i dóbr publicznych (public goods). Wie, że interes publiczny wymaga interwencji w mechanizm rynkowy (S2A_W07, S2A_W08, S2A_W09).
5. Rozumie unikatowy charakter zasobów naturalnych, których podaż wynika z warunków przyrodniczych i nie może dostosowywana do popytu – tak jak w przypadku dóbr wytworzonych przez człowieka. Zna regułę Hotellinga ustalającą optymalne tempo zużywania zasobów wyczerpywalnych oraz pojęcie maksymalnego trwałego przychodu (Maximum Sustainable Yield) wykorzystywane w analizie zasobów odnawialnych (S2A_W05).
6. Zna instrumenty polityki, za pomocą których rządy próbują korygować rynek w obszarze środowiska przyrodniczego i zasobów naturalnych. Są to regulacje bezpośrednie lub rynki uprawnień oraz opłaty i inne instrumenty ekonomiczne(S2A_W02, S2A_W03).
7. Zna ekonomiczne uwarunkowania, które dla przedsiębiorstwa stwarza realizacja ochrony środowiska. W szczególności, rozumie na czym polega system opłat za gospodarcze korzystanie ze środowiska, system audytów i certyfikatów, koncepcja dobrowolnych porozumień.
8. Zna strukturę systemu i metody finansowania ochrony środowiska w Polsce. Właściwie rozumie, ocenia i interpretuje mechanizmy finansowania przedsięwzięć ochrony środowiska.
B. Umiejętności
1. Student potrafi wyrazić problemy ochrony środowiska w kategoriach ekonomicznych, a więc określić związane z nimi koszty i korzyści (S2A_U01, S2A_U03). Potrafi sformułować warunki potrzebne dla osiągnięcia ochrony środowiska w skali uzasadnionej preferencjami społecznymi (S2A_U06).
2. Potrafi dobrać metodę kwantyfikacji odpowiednią w celu identyfikacji korzyści z tytułu ochrony środowiska (S2A_U02, S2A_U04). Potrafi zidentyfikować instrumenty ingerencji w rynek właściwe dla określonego problemu (S2A_U05, S2A_U07).
3. Rozumie ograniczenia ekonomii w zakresie ustalania właściwego poziomu ochrony środowiska (S2A_U08). W szczególności rozumie, że wartość ekonomiczna nie wyczerpuje całej złożoności relacji człowieka i środowiska przyrodniczego.
C. Kompetencje społeczne
1. Student może zabierać głos w ważnych debatach – zarówno na szczeblu lokalnym jak i krajowym – dotyczących ochrony środowiska, doceniając znaczenie nauki w określaniu właściwych rozwiązań (S2A_K01). Jest świadomy różnicy pomiędzy rozwiązaniami podyktowanymi "poprawnością polityczną" a rozwiązaniami mającymi mocne oparcie w preferencjach społecznych (S2A_K04).
Jest świadomy ograniczeń w stosowaniu analizy ekonomicznej, a jednocześnie może wskazać zagadnienia, dla których prawidłowego rozwiązania potrzebna jest biegła znajomość nauki ekonomii.

Kryteria oceniania

Podstawą końcowej oceny zaliczającej jest ocena indywidualnego wystąpienia w postaci samodzielnie przygotowanego referatu

Literatura

OBOWIĄZKOWA
Ison S., Peake S., Wall S., 2002. Environmental Issues and Policies. Pearson Education, Harlow.
Śleszyński J., 2001. Ekonomiczne problemy ochrony środowiska. Aries, Warszawa.
Tietenberg T., 2001. Environmental Economics and Policy. Addison-Wesley-Longman, Boston.
UZUPEŁNIAJĄCA
Bergstrom J.C., Randall A., 2010. Resource Economics. An Economic Approach to Natural Resource and Environmental Policy. Edward Elgar, Cheltenham.
Chapman D., 2000. Environmental Economics: Theory, Application, and Policy. Addison-Wesley-Longman, Reading.
Dobrzańska B., Dobrzański G., Kiełczewski D., 2009. Ochrona środowiska przyrodniczego. PWN, Warszawa.
Fiedor B. (red.), 2002. Podstawy ekonomii środowiska i zasobów naturalnych. Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa.
Folmer H., Gabel L., Opschoor H. (red.), 1996. Ekonomia środowiska i zasobów naturalnych. Krupski i S-ka, Warszawa.
Żylicz T., 2004. Ekonomia środowiska i zasobów naturalnych. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 2400-ZEWW703-OG w USOSweb