MBiP - Moduł biomedycznych i psychologicznych podstaw rozwoju i wychowania 2300-MBiPPP-M
Cele:
1. Przekazanie podstawowej wiedzy dotyczącej:
- rozwoju: fizycznego, motorycznego, psychicznego (intelektualnego, myślenia osobowości, emocjonalnego, moralnego),
psychoseksualnego człowieka, ze szczególnym uwzględnieniem okresu przedszkolnego, wczesnoszkolnego, dorastania, dorosłości i
starzenia się,
- biologicznych uwarunkowań pamięci, uczenia się i zachowań,
- najczęstszych zaburzeń w rozwoju (w tym otyłości, zaburzeń emocjonalnych, zachowania, lekowych, nastroju, odżywiania, ADHD) i
chorób przewlekłych oraz ich wpływu na rozwój i edukację (w tym całościowe zaburzenia rozwoju i specyficzne trudności w uczeniu się),
- metod oceny rozwoju fizycznego, motorycznego, mowy; rozpoznawania potrzeb rozwojowych dzieci i młodzieży i sposobów ich
zaspokajania,
- koncepcji zdrowia i czynników je warunkujących, organizacji opieki zdrowotnej nad uczniami, profilaktyki najczęstszych problemów
zdrowotnych wychowanków, uczniów,
- zdrowotnych aspektów środowiska fizycznego i społecznego szkoły oraz organizacji procesu uczenia się/nauczania,
- ochrony i promocji zdrowia nauczycieli.
2. Pomoc studentom w nabywaniu kompetencji niezbędnych do:
− poznawania siebie, identyfikowania własnych problemów zdrowotnych oraz potrzeb rozwojowych,
− rozpoznawania prawidłowości i wspierania rozwoju podopiecznych oraz dostosowywania metod pracy pedagogicznej do ich możliwości i
potrzeb rozwojowych;
− wspierania wychowanków i uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (w tym z zaburzeniami rozwoju oraz chorobami
przewlekłymi);
− dobrego komunikowania się z innymi, tworzenia pozytywnego klimatu społecznego, pracy z grupą, zapobiegania agresji i innym
zachowaniom antyspołecznym,
− podejmowania działań na rzecz zdrowia własnego i innych,
− tworzenia w miejscu nauki i pracy środowiska sprzyjającego zdrowiu i dobremu samopoczuciu.
Treści:
Biomedyczne podstawy rozwoju i wychowania: Rozwój ontogenetyczny człowieka – sfery i etapy rozwoju. Rozwój somatyczny - aspekty
rozwoju, proces wzrastania, mechanizmy regulacji neurohormonalnej, metody oceny, tendencje przemian, najczęstsze zaburzenia i ich
wpływ na zachowania i samopoczucie. Rozwój motoryczny: w różnych okresach życia, czynniki warunkujące, sprawność i wydolność
fizyczną, metody oceny. Układ ruchu, posturogeneza, najczęstsze zaburzenia zapobieganie im; aktywność fizyczna i jej zmiany w
ontogenezie. Starzenie się – zmiany w budowie i funkcji organizmu, klimakterium u kobiet i mężczyzn, mechanizmy starzenia się,
opóźnianie i łagodzenie jego skutków, zdolność do uczenia się, koncepcja aktywnego starzenia się. Układ neurohormonalny, narządy
zmysłów a uczenie się. Zdrowie, czynniki warunkujące, prozdrowotne style życia. Zdrowie psychiczne – definicje, dobrostan psychiczny,
najczęstsze zaburzenia psychiczne, ich przyczyny, wpływ na jakość życia i zdolność do uczenia się, sposoby zapobiegania. Seksualność
człowieka, zdrowie seksualne i prokreacyjne, zachowania seksualne, zagrozenia. Używanie substancji psychoaktywnych – epidemiologia,
przyczyny, szkody zdrowotne i społeczne, uzależnienie, sposoby zapobiegania. Problemy zdrowotne uczniów, zapobieganie im.
Profilaktyczna opieka zdrowotna nad dziećmi i młodzieżą współpraca nauczyciela i pedagoga z pielęgniarka szkolną. Odrębności w
rozwoju i sytuacji szkolnej uczniów przewlekle chorych. Środowisko fizyczne szkoły - podstawowe wymagania higieniczno-sanitarne,
bezpieczeństwo, posiłki szkolne, stanowisko pracy ucznia i nauczyciela, zasady higieniczne układania planów lekcyjnych. Problemy
zdrowotne nauczycieli, zagrożenia dla zdrowia i zapobieganie im. Szkoła promująca zdrowie.
Psychologia rozwoju człowieka: Pojęcie rozwoju i zmiany rozwojowej, kryteria podziałów, modele ilościowe i jakościowe. Badania nad
rozwojem: ujęcie poznawcze, teorie uczenia się, psychoanalityczne kierunki współczesne. Periodyzacja rozwoju: stadialność rozwoju,
USOSweb: Szczegóły przedmiotu: 2300-NZ1-MBiP, w cyklu:
Strona 2 z 3 29.11.2018 06:39
tempo i rytm rozwoju. Koncepcja kryzysów w rozwoju. Przebieg rozwoju intelektualnego: koncepcja rozwoju J. Brunera, L. Wygotskiego i
J. Piageta. Przebieg rozwoju mowy, jego uwarunkowania (poznawcze, behawioralne, emocjonalne); komunikacja pisemna. Przebieg
rozwoju moralnego: koncepcja J. Piageta i L. Kohlberga. Przebieg rozwoju społecznego; koncepcja rozwoju psychospołecznego Eriksona.
Rozwój emocjonalny, style przywiązania, kształtowanie inteligencji emocjonalnej. Rozwój kontaktów społecznych: relacje w rodzinie,
pierwsze związki, zachowania prospołeczne, przyjaźnie, znaczenie grupy rówieśniczej. Rozwój zabawy i twórczości: funkcje zabaw
dziecięcych i ich rodzaje; rola zabawy w rozwoju dziecka. Rozwój osobowości: rozwój struktury JA, powstawanie i rozwój podstawowych
potrzeb, samoocena i jej wpływ na funkcjonowanie człowieka. Prawidłowości rozwojowe okresu przedszkolnego i wczesnoszkolnego,
adolescencji i wczesnej dorosłości, okresu dojrzałego i okresu starzenia się. Zaburzenia rozwoju psychospołecznego dzieci i młodzieży:
najczęstsze rodzaje (zaburzenia zachowania, emocjonalne, lekowe, nastroju, odżywiania, uczenia się, ADHD), przyczyny, sposoby
diagnozowania i wspierania dzieci z zaburzeniami, współpraca z rodzicami.
mienie. Wiedza o świecie społecznym i spostrzeganie innych ludzi: schem
Psychologia społeczna: Przedmiot i metody badań w psychologii społecznej; historia psychologii społecznej. Motywy społeczne:
przynależność społeczna; sprawczość i kontrola; poznanie i zrozuaty, skrypty, teorie; heurystyki formułowania sądów; ocenianie ludzi.
Spostrzeganie siebie: taktyki autoprezentacji – obronne i asertywne. Postawy: struktura i pomiar postaw; konsekwencje postaw; zmiana
postaw. Szczęście: reguły wartościowania zdarzeń; wyznaczniki szczęścia; maksymalizacja szczęścia; konsekwencje szczęścia. Wpływ
społeczny: przejawy wpływu społecznego; mechanizmy wywierania wpływu. Techniki manipulacji społecznych; obrona przed wpływem
innych osób. Uprzedzenia i tolerancja (schematy poznawcze a stereotypy; przyczyny uprzedzeń). Konflikt społeczny: struktura konfliktu;
procesy eskalacji konfliktu; negocjacje. Władza i posłuszeństwo wobec autorytetu. Grupa społeczna: struktura grupy; dynamika grupy;
zadaniowe funkcjonowanie grupy. Motywacja i motywowanie: facylitacja społeczna, próżniactwo społeczne. Atrakcyjność i miłość. Kobiety
i mężczyźni: stereotypy płci; przyczyny różnic płci; konflikt płci. Relacje społeczne w rodzinie, z rówieśnikami, szkoła jako system relacji
społecznych. Zachowania pro- i antyspołeczne. Agresja przyczyny, sposoby radzenia sobie.
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
WIEDZA
1. Rozumie istotę rozwoju osobniczego człowieka w ujęciu biopsychospołecznym
2. Zna przebieg rozwoju (biologicznego, psychicznego, społecznego
i psychoseksualnego), czynniki wpływające na rozwój oraz potrzeby biologiczne, psychiczne i społeczne w różnych okresach życia
3. Ma podstawową wiedzę o budowie, funkcji i rozwoju układu nerwowego oraz narządów zmysłów w kontekście procesu uczenia się
4. Zna biologiczne i psychospołeczne mechanizmy procesów poznawczych i zachowania człowieka
5. Ma podstawową wiedzę dotyczącą mechanizmów fizjologicznych i psychicznych emocji oraz reakcji stresowej
6. Wie, jakie są czynniki chroniące i ryzykowne dla zdrowia (indywidualne i środowiskowe) oraz wie, które i jak można modyfikować
7. Zna najczęstsze zaburzenia w rozwoju oraz zdrowiu dzieci i młodzieży, ich przyczyny, skutki, zasady profilaktyki i pomocy osobom z
tymi zaburzeniami
8. Zna obciążenia i najczęstsze problemy zdrowotne nauczycieli oraz zasady ochrony i promocji ich zdrowia
9. Ma podstawową wiedzę o świecie społecznym i spostrzeganiu ludzi
10. Zna rodzaje wpływów społecznych, wyjaśnia proces i techniki wpływu społecznego
11. Zna pojęcie grupy społecznej, jej struktury, dynamiki i zjawisk w niej zachodzących; opisuje relacje interpersonalne oraz zjawiska
zachodzące w małej grupie społecznej
12. Zna i charakteryzuje kategorie używane w procesie percepcji społecznej
UMIEJĘTNOŚCI
1. Umie dokonać oceny rozwoju fizycznego i motorycznego dzieci i młodzieży
2. Identyfikuje własne problemy oraz potrzeby rozwojowe i zdrowotne, planuje działania dla ich zaspokojenia
3. Umie rozpoznać podstawowe objawy zaburzeń psychospołecznego funkcjonowania oraz zaplanować sposób udzielenia pomocy
osobom z tymi zaburzeniami
4. Potrafi zdiagnozować potrzeby związane z wychowaniem i uczeniem się dziecka
z chorobą przewlekłą oraz zaplanować formy wspierania jego rozwoju i edukacji
5. Umie dokonać oceny warunków środowiska fizycznego i społecznego klasy/szkoły w kontekście zdrowia, bezpieczeństwa i
samopoczucia uczniów/nauczycieli
6. Potrafi formułować oceny i oczekiwania wobec ucznia/wychowanka, uwzględniając jego etap rozwojowy i osobnicze możliwości
7. KOMPETENCJE SPOŁECZNE
1. Rozumie, że pedagog powinien posiadać wiedzę o rozwoju, potrzebach biologicznych, psychicznych i społecznych ludzi w różnych
okresach życia i wykorzystywać ją w praktyce
2. Ma świadomość, że może mieć wpływ na samopoczucie, zdrowie oraz efekty uczenia się swoich wychowanków/uczniów
3. Wyraża gotowość do wprowadzania zmian w swoim stylu życia w kierunku prozdrowotnym i tworzenia pozytywnych wzorców dla dzieci
i młodzieży
4. Ma świadomość potrzeby rozwijania swoich umiejętności interpersonalnych, w tym: obserwacji zachowań innych osób, skutecznego
komunikowania się, empatii, udzielania wsparcia, współpracy.
Kryteria oceniania
Wykłady: zaliczenie sprawdzianu końcowego pisemnego.
Konwersatoria i lektoria: student może opuścić nie więcej niż dwa zajęcia; powinien uczestniczyć w planowaniu, wykonaniu i
zaprezentowaniu wyników projektu oraz zaliczyć dwa kolokwia (bez oceny)
Egzamin końcowy modułowy – na podstawie średniej ocen uzyskanych z zaliczeń wykładów wchodzących w skład modułu. Podstawa – efekty kształcenia zapisane w module
Praktyki zawodowe
brak
Literatura
Literatura obowiązkowa
1. Woynarowska B., Kowalewska A., Izdebski Z., Komosińska K.: Biomedyczne podstawy wychowania i kształcenia. PWN, Warszawa
2010.
2. Woynarowska B. (red.): Uczniowie z chorobami przewlekłymi. Jak wspierać ich rozwój, zdrowie i edukację. PWN, Warszawa, 2010.
3. Przetacznik Gierowska M., Tyszkowa M.: Psychologia rozwoju człowieka. Zagadnienia ogólne. Tom 1. PWN, Warszawa 2009 – całość.
4. Hawras-Napierała, J. Trempała.: Psychologia rozwoju człowieka. Rozwój funkcji psychicznych. Tom 3, PWN, Warszawa 2009, rozdziały
3,4.
5. Schaffer H.R.: Psychologia rozwojowa. Podstawowe pojęcia. Wydawnictwo UJ, Kraków 2006, rozdział 9.
6. Wojciszke B.: Psychologia społeczna. Wydawnictwo Naukowe „Scholar”, Warszawa 2012, rozdziały: 2-3; 6, 8, 10-13; 16-18; 20.
7. Hamer H.: Psychologia społeczna. Teoria i praktyka. Wydawnictwo DIFIN, Warszawa 2005, rozdziały: 3-4,8,15.
Literatura uzupełniająca
1. Lopez R.: Twój nastolatek. Zdrowie i dobre samopoczucie. PZWL, Warszawa 2004.
2. Schaffer H.R.: Psychologia rozwojowa. Podstawowe pojęcia. Wydawnictwo UJ, Kraków 2006, rozdział 1,2.
3. Schaffer H.R.: Psychologia dziecka. PWN, Warszawa 2005.
4. Trempała J. (red.). Psychologia rozwoju człowieka. PWN, Warszawa 2001, rozdziały: 1-5.
5. Mika S.: Psychologia społeczna dla nauczycieli. Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 1998.
Więcej informacji
Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: