Prawo rodzinne w ujęciu międzynarodowym oraz w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego i Naczelnego Sądu Administracyjnego 2200-1W116N
Przedmiotem wykładu jest prawo rodzinne w ujęciu międzynarodowym oraz w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego i Naczelnego Sądu Administracyjnego. Omówione zostaną wybrane transgraniczne aspekty prawa rodzinnego, w szczególności związane z przemieszczaniem się dzieci i małżonków poza granice kraju oraz uznawaniem zagranicznych orzeczeń. Szeroko przedstawione zostanie również orzecznictwo sądów najwyższej instancji oraz trybunałów (w tym międzynarodowych i unijnych) w sprawach rodzinnych.
Celem wykładu jest pogłębienie wiedzy i poszerzenie perspektywy problemowej studentów z dziedziny prawa rodzinnego. Skutki prawne nawiązania więzi rodzinnych niejednokrotnie wykraczają poza obszar prawny jednego państwa. Poważne problemy praktyczne związane są z przemieszczaniem się małżonków i dzieci w europejskiej przestrzeni prawnej. Relacje osobiste coraz częściej podlegają ocenie nie tylko sądów rodzinnych, lecz także Trybunału Konstytucyjnego, Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz sądów międzynarodowych, w tym europejskich (Europejskiego Trybunału Praw Człowieka i Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej). Coraz więcej systemów prawa obcego rozpoznaje też nieznane prawu polskiemu instytucje prawa rodzinnego.
Problematyka ta zostanie omówiona w toku poszczególnych wykładów, w trakcie których prowadzona będzie dyskusja. Nacisk położony zostanie na praktyczne aspekty stosowania prawa i aktualne orzecznictwo sądowe.
Analizie poddane zostaną w szczególności następujące zagadnienia:
1. Problematyka międzynarodowego przemieszczania się dzieci ze szczególnym uwzględnieniem spraw relokacyjnych i paszportowych.
2. Stosowanie konwencji haskiej dotyczącej cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę.
3. Jurysdykcja sądowa oraz uznawanie i wykonywanie orzeczeń w sprawach małżeńskich oraz w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej w świetle rozporządzenia Rady (WE) nr 2201/2003 z dnia 27 listopada 2003 r.
4. Uznawanie małżeństw zawartych za granicą oraz orzeczeń i decyzji w sprawie rozwiązania małżeństwa wydanych przez organy państw obcych.
5. Prawo właściwe dla rozwodu i separacji w świetle regulacji krajowych oraz rozporządzenia Rady (UE) nr 1259/2010 z dnia 20 grudnia 2010 r. Stosowanie obcego prawa rozwodowego przez polskie sądy.
6. Adopcja międzynarodowa.
7. Jurysdykcja, prawo właściwe i uznawanie orzeczeń w sprawach alimentacyjnych.
8. Obowiązek alimentacyjny po rozwiązaniu małżeństwa w ujęciu porównawczym, prawie kolizyjnym oraz w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego.
9. Prawo do zawarcia małżeństwa i założenia rodziny w świetle orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, Trybunału Konstytucyjnego, Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz zagranicznych sądów najwyższej instancji.
10. Małżeństwa osób tej samej płci oraz zarejestrowane związki partnerskie w zetknięciu z polskim obszarem prawnym – problemy praktyczne.
11. Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego w sprawach z zakresu rejestracji stanu cywilnego.
12. Oddziaływanie unijnych regulacji dotyczących swobody przemieszczenia się osób i orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej na polskie prawo rodzinne.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Uczestnik wykładu:
- będzie w stanie rozpoznać sprawę rodzinną z elementem międzynarodowym;
- uzyska wiedzę na temat regulacji międzynarodowych i unijnych dotyczących relacji rodzinnych oraz zasad ich stosowania przez polskie sądy;
- pozna zasady uznawania i wykonywania orzeczeń wydanych przez organy państw obcych;
- pozna podstawowe reguły dotyczące ustalania jurysdykcji sądowej i prawa właściwego w sprawach rodzinnych;
- zapozna się z orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego w sprawach małżeńskich i alimentacyjnych;
- zapozna się z orzecznictwem Naczelnego Sądu Administracyjnego w sprawach z zakresu rejestracji stanu cywilnego;
- będzie w stanie ocenić znaczenie orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka i Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej dla polskiego porządku prawnego.
Kryteria oceniania
Wykład zaliczany jest na ocenę. Podstawowym warunkiem zaliczenia wykładu jest spełnienie wymagań co do obecności (dopuszczalne dwie nieobecności). Ocena zostanie wystawiona na podstawie krótkiej pracy pisemnej (do 6 stron) w postaci eseju lub komentarza do orzeczenia. Pod uwagę brane będzie również przygotowanie do zajęć i aktywność w trakcie dyskusji.
Literatura
1) Orzeczenie i artykuły naukowe udostępnione studentom przez prowadzących.
2) Rekomendowana literatura (pozycje dostępne w bibliotece UW):
P. de Cruz, Family law, sex and society: a comparative study of family law, London – New York 2009;
J. Herring, R. Probert, S. Gilmore, Great debates in family law, New York 2012;
J. Pawliczak, Zarejestrowany związek partnerski a małżeństwo, Warszawa 2014;
J. Scherpe (red.), European family law, vol. I-IV, Cheltenham 2016;
E.E. Sutherland (red.), The future of child and family law: international predictions, New York 2012
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: