Wiktymologia 2200-1W068S

Wiktymologia to dziedzina, zajmująca się ofiarami przestępstw oraz badaniem ich roli w genezie przestępstwa, zwłaszcza ustaleniem czynników tworzących podatność na stanie się ofiarą przestępstwa oraz metod zapobiegania temu procesowi. Podczas zajęć elementy te będą prezentowane w perspektywie praktycznej analizy konkretnych przestępstw.
Zajęcia mają na celu uzupełnienie wykładu z kryminologii poprzez analizę przestępczości z perspektywy osoby pokrzywdzonej, dając całościowy obraz analizy społecznej, socjologicznej i kulturowej tego zjawiska. Podczas zajęć przedstawione zostaną konkretne teorie wiktymologicznej czy też ustawodawstwo polskie i międzynarodowe regulujące pozycję ofiar w procesie karnym, z uwzględnieniem chociażby takich zagadnień jak mediacje bądź ochrona świadków i pokrzywdzonych. Studenci będą mieli szanse przyjrzeć się statystykom przestępczości i nauczyć ich prawidłowej interpretacji. Poznają zagadnienie wiktymizacji i będą w stanie podać konkretne przykłady związane z każdą z jej odmian. Omówione zostaną zadania wiktymologii i różne typologie ofiar wskazujące bezpośrednio na czynniki, które mogą wpływać na bycie pokrzywdzonym konkretnym przestępstwem. Studenci zapoznają się z zagadnieniem lęku przed przestępczością i możliwościami jego minimalizowania, czy też aspektami związanymi ze stopniem ryzyka wiktymogennego. Omówione zostanie również zagadnienie konsekwencji pokrzywdzenia, zarówno w sferze teoretycznej, jak i na podstawie konkretnych przestępstw. Prezentacja takich tematów poprzedzona będzie próbą samodzielnego przeanalizowania zjawiska przez studentów. Zajęcia będą miały również wymiar praktyczny, związany z analizą przekazów medialnych i ich wpływu na poczucie bezpieczeństwa w społeczeństwie, spotkaniami z zaproszonymi gośćmi, czy też wizytą w instytucji związanej z wymiarem sprawiedliwości.
Ideą jest aby zajęcia nie były czystym wykładem, a przedmiotem angażującym uczestników, zarówno poprzez wprowadzanie elementu dyskusji na zajęciach, jak i zlecania i omawiania konkretnych prac domowych, których wykonanie będzie równoważne z zaliczeniem egzaminu końcowego. Największy nacisk będzie kładziony na zrozumienie prezentowanych zagadnień i umiejętność stosowania zdobytej wiedzy w praktyce.
Zakres tematów:
1. Zagadnienia wstępne. Wiktymologia a kryminologia – ich rola w procesie analizy przestępczości
2. Podstawowe teorie wiktymologiczne i koncepcje wiktymologii
3. Pojęcie ofiary i jej rola w przestępstwie
4. Statystyki przestępczości – pojęcie ciemnej liczby przestępstw. Nauka analizowania liczb w wiktymologii
5. Zadania wiktymologii i typologie ofiar
6. Lęk przed przestępczością – skąd pochodzi, co go potęguje i jak go minimalizować. Podstawy teoretyczne i działania praktyczne
7. Wpływ mediów na poczucie bezpieczeństwa
8. Teoria działań rutynowych w wymiarze praktycznym i analiza ryzyka wiktymogennego
9. Konsekwencje wiktymizacji i metody ich minimalizowania
10. Zapobieganie przestępczości z perspektywy osób pokrzywdzonych
11. Alternatywne metody rozwiązywania sporów jako uwzględnienie interesu osoby pokrzywdzonej w procesie karny
12. Prawo w obronie praw ofiar
13. Analiza konkretnych przykładów przestępstw z perspektywy wiktymologicznej
14. Zajęcia praktyczne (wizyta w instytucji, spotkanie z zaproszonym gościem)