Prawo wykroczeń: materialne i procesowe 2200-1W030N

Zakres tematów:
1. Pojęcie i historia prawa wykroczeń. Miejsce prawa wykroczeń w systemie prawa karnego. Źródła prawa wykroczeń. Kodeksowe i pozakodeksowe prawo wykroczeń.
2. Zasady odpowiedzialności za wykroczenia. Pojęcie i struktura wykroczenia. Czyny zabronione przepołowione.
3. Formy popełnienia wykroczenia. Jedność i wielość wykroczeń. Zbieg wykroczenia z przestępstwem.
4. Kary i środki karne. Zasady ich wymiaru.
5. Obostrzenie kary, nadzwyczajne złagodzenie kary, odstąpienie od ukarania. Warunkowe zawieszenie wykonania kary aresztu. Przedawnienie karalności i zatarcie ukarania.
6. Systematyka części szczególnej Kodeksu wykroczeń. Analiza wybranych wykroczeń przeciwko porządkowi i spokojowi publicznemu.
7. Analiza wybranych wykroczeń przeciwko bezpieczeństwu i porządkowi w komunikacji.
8. Analiza wybranych wykroczeń z pozostałych rozdziałów kodeksu wykroczeń.
9. Charakterystyka postępowania w sprawach o wykroczenia. Rodzaje i tryby postępowania. Przedmiot, cele i schemat przebiegu postępowania w sprawach o wykroczenia. Zasady procesowe obowiązujące w postępowaniu w sprawach o wykroczenia.
10. Uczestnicy postępowania. Sąd i organy uprawnione do prowadzenia czynności wyjaśniających. Strony postępowania. Oskarżyciel publiczny. Oskarżyciel posiłkowy. Obwiniony oraz pozycja prawna osoby podejrzanej o popełnienie wykroczenia oraz osoby, co do której istnieje uzasadnione podstawa do sporządzenia przeciwko niej wniosku o ukaranie. Przedstawiciele stron.
11. Postępowanie dowodowe. Zasady wprowadzania, przeprowadzania oraz utrwalania dowodów w sprawach o wykroczenia. Przesłuchanie. Oględziny. Odczytanie. Eksperyment procesowy. Obwiniony jako osobowe źródło dowodowe. Świadkowie. Opinia biegłego. Pozostałe dowody.
12. Środki przymusu. Zatrzymanie. Kary porządkowe. Tymczasowe zajęcie oraz zabezpieczenie przedmiotów zagrożonych przepadkiem. Przeszukanie i zatrzymanie rzeczy.
13. Przesłanki procesowe. Przebieg postępowania w sprawach o wykroczenia. Czynności wyjaśniające. Postępowanie przed sądem I instancji. Postępowanie odwoławcze. Nadzwyczajne środki zaskarżenia. Kasacja. Wznowienie postępowania. Postępowanie po uprawomocnieniu się orzeczenia.
14. Postępowania szczególne. Postępowanie nakazowe. Postępowanie przyspieszone. Postępowanie mandatowe – charakterystyka trybu. Przesłanki postępowania mandatowego. Organy uprawnione do nakładania grzywny mandatem karnym. Rodzaje mandatów karnych. Uchylenie prawomocnego mandatu karnego.

Tryb prowadzenia

w sali

Założenia (opisowo)

Program wykładu obejmuje kompleksową prezentację materialnoprawnych i procesowych zagadnień prawa wykroczeń. W ramach materialnoprawnego modułu wykładu najbardziej szczegółowo omówione zostaną przepisy części ogólnej Kodeksu wykroczeń, w tym: zasady odpowiedzialności za wykroczenia, podstawowe instytucje prawa wykroczeń, kary i środki karne oraz zasady ich wymierzania. Wykład obejmie także charakterystykę części szczególnej kodeksu wykroczeń, w tym analizę wybranych typów najczęściej popełnianych wykroczeń, oraz charakterystykę wybranych regulacji pozakodeksowego prawa wykroczeń. Systematyka wykładu jest zgodna ze strukturą Kodeksu wykroczeń. Podstawowym założeniem wykładu jest wskazanie słuchaczom specyfiki prawa wykroczeń, omówienie regulacji odmiennych w stosunku do prawa karnego i ich funkcjonalizacja oraz racjonalizacja. Pierwsze wykłady są poświęcone pojęciu i istocie prawa wykroczeń, źródłom prawa wykroczeń (ze szczególnym akcentem na pozakodeksowe prawo wykroczeń) oraz wzajemnym relacjom pomiędzy prawem karnym wykroczeń a prawem karnym powszechnym. Trzon wykładu stanowi sfunkcjonalizowana prezentacja instytucji i uregulowań swoistych dla materialnego prawa wykroczeń, nie występujących w ogóle w prawie karnym powszechnym. Do takich instytucji i uregulowań należą przede wszystkim: ekwiwalencja form winy; eliminacyjny i idealny zbieg czynów karalnych, środki oddziaływania wychowawczego. W ramach wykładu szczególna uwaga zostanie poświęcona czynom zabronionym przepołowionym, tj. czynom zabronionym zdefiniowanym co do zasady analogicznie w prawie wykroczeń i w prawie przestępstw, zawierającym w swoich znamionach tzw. kryterium przepoławiające (należą do nich m.in. kradzież, przywłaszczenie). Moduł procesowy wykładu jest poświęcony postępowaniu w sprawach o wykroczenia. Systematyka wykładu zasadniczo będzie oparta o strukturę Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia. Założeniem wykładu jest omówienie podstawowych instytucji postępowania w sprawach o wykroczenia. Ze względu na bardzo liczne odesłania w ustawie do Kodeksu postępowania karnego, regulacje stricte karnoprocesowe będą w trakcie zajęć jedynie zasygnalizowane, a zostaną wyeksponowane zasady, uczestnicy oraz tryby postępowania charakterystyczne dla postępowania w sprawach o wykroczenia. W sposób szczególny będzie to dotyczyło pozycji prawnej osoby, przeciwko której jest ono prowadzone, a także uprawnień Policji i funkcjonariuszy innych organów procesowych w trybie mandatowym. Z uwagi na prowadzoną dyskusję dotyczącą zasadności utrzymania obecnego modelu rozstrzygania spraw o wykroczenia, w trakcie zajęć słuchaczom zostaną również zwięźle przedstawione modele rozpoznawania spraw o czyny, będące odpowiednikami polskich wykroczeń przyjętych w wybranych państwach europejskich.

Koordynatorzy przedmiotu

Magdalena Błaszczyk
Katarzyna Girdwoyń
Piotr Kładoczny

Efekty kształcenia

Po ukończeniu przedmiotu student:

WIEDZA:
1) zna źródła prawa wykorczeń oraz postępowania w sprawach o wykroczenia; zna i rozumie powiązania prawa wykroczeń z prawem karnym oraz obu trybów postępowań
2) prawidłowo definiuje wszystkie podstawowe instytucje prawa materialnego oraz postępowania w sprawach o wykroczenia

UMIEJĘTNOŚCI:
1) prawidłowo stosuje i umie sfunkcjonalizować instytucje prawa materialnego oraz procesowego w sprawach o wykroczenia
2) argumentuje posługując się prawidłowo prawniczą terminologią

POSTAWY:
1) rozumie i ocenia zasadność istnienia określonych prawa materialnego oraz procesowego w sprawach o wykroczenia
2) jest otwarty na alternatywne interpretacje przepisów

Kryteria oceniania

Podstawoym kryterium zaliczenia jest ocena aktywności na zajęciach oraz wyniki testu. Alternatywą do testu jest przygotowanie pracy pisemnej na temat uzgodniony z prowadzącymi.

Literatura

LITERATURA PODSTAWOWA:
M. Błaszczyk, W.J. Jankowski, M. Zbrojewska, Prawo i postępowanie w sprawach o wykroczenia. Skrypt, Warszawa 2013
A. Marek, A. Marek-Ossowska, Prawo wykroczeń (materialne i procesowe), Warszawa 2019
M. Bojarski, W. Radecki, Kodeks wykroczeń. Komentarz, Warszawa 2018
P. Daniluk, Kodeks wykroczeń. Komentarz, Warszawa 2019
P. Gensikowski, Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia. Komentarz, Warszawa 2016
T. Grzegorczyk, Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia. Komentarz, Warszawa 2012
T. Grzegorczyk, W. Jankowski, M. Zbrojewska, Kodeks wykroczeń. Komentarz, Warszawa 2013
K. Dąbkiewicz, Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia. Komentarz, Warszawa 2017
A. Sakowicz (red.), Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia. Komentarz, Warszawa 2020

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:
T. Bojarski, Prawo wykroczeń. Zarys wykładu, Warszawa 2013
T. Bojarski (red.), Kodeks wykroczeń. Komentarz, Warszawa 2011
J. Lewiński, Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia. Komentarz, Warszawa 2011
A. Skowron, Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia. Komentarz, Warszawa 2010
M. Rogalski (red.), Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia. Komentarz, Warszawa 2009

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 2200-1W030N w USOSweb