Ewolucja czy manipulacja - zmiany pojęć prawnych w dobie lewicowego i prawicowego populizmu 2200-1I056-OG

1. ZAŁOŻENIA I CELE WYKŁADU

a) Celem wykładu jest ulepszenie ram teoretycznych do analizy i oceny jakości zmian w pojęciach prawnych przez stworzenie modelu oceny takich zmian.
b) Model ten zostanie porównany z rzeczywistymi zmianami pojęciowymi (dyskusje dotyczące "segregacji rasowej", "rządów prawa" i "segregacji sanitarnej", „małżeństwa” czy „płci"). Jeśli model ten okaże się skuteczny, będzie mógł służyć jako narzędzie do identyfikacji i zapobiegania "niewłaściwym" zmianom ram pojęciowych prawa, w tym zmianom promowanym przez populistów.
c) Wykład ma na celu zaproponowanie nowych ram teoretycznych do analizy i oceny zmian w pojęciach prawnych poprzez odejście od podejścia „dopasowującego”, które obecnie dominuje, przyjęcie podejścia „relacyjnego” i wzbogacenie go o najnowocześniejsze teorie, które wykorzystują teorię ewolucji do analizy zjawisk kulturowych, w tym prawa.
d) Rezultatem analiz przedstawianych w wykładzie będzie model zmiany pojęciowej i konwencjonalnej w zastosowaniu do prawa.
e) Następnie ten model teoretyczny zostanie zestawiony z rzeczywistymi przykładami zmian pojęciowych. Umożliwi to przetestowanie jego wartości wyjaśniającej.
f) Z praktycznego punktu widzenia, wiedza przedstawiana w czasie wykładu może stanowić narzędzie do obrony stabilności prawnych ram pojęciowych przed destabilizującymi próbami podejmowanymi przez populistów. Badacze populizmu zwracają uwagę na ważną rolę języka w promowaniu jego agendy. Rola ta jest widoczna w praktykach propagandowych, w próbach przedefiniowania ustalonych pojęć oraz w zmianie konwencji społecznych, w tym językowych.

2. ZAGADNIENIA
a) Analiza sposobu rozumienia pojęć prawnych i ich ewolucji w filozofii prawa i filozofii ogólnej oraz badanie sposobów, w jakie różne podejścia do pojęć prawnych wyjaśniają mechanizmy zmian pojęciowych.
b) Dwa podejścia do pojęć: „dopasowujące” i „relacyjne” oraz uzupełnienie ich innymi teoriami w celu wyjaśnienia zmian pojęciowych (w szczególności teoriami konwencji).
c) Porównanie zdolności obu modeli do wyjaśnienia problemu zmiany pojęciowej i przetestowanie hipotezy, że wzbogacony model relacyjny wypada pod tym względem lepiej.
d) Przedstawienie, w jaki sposób oba modele odnoszą się do języka populizmu.
e) Analiza rzeczywistych zmian pojęciowych: analiza treści dyskursu towarzyszącego przeszłej, uzasadnionej ("właściwej") zmianie pojęciowej, a mianowicie dyskursu "segregacji rasowej" w USA w XX wieku, którego kulminacją był wyrok w sprawie Brown v. Board of Education
f) Porównanie tego dyskursu z dyskursami towarzyszącymi dwóm trwającym zmianom koncepcyjnym: a) trwającym dyskursem na temat koncepcji "rządów prawa" w Europie, głównie między krajami Europy Środkowej (Węgry, Polska) a instytucjami Unii Europejskiej oraz b) dyskursem na temat koncepcji "segregacji sanitarnej", który jest próbą rozszerzenia koncepcji "segregacji rasowej" poprzez argumentowanie, że status szczepień nie uzasadnia odmiennego traktowania ludzi, a także dyskursów dotyczących pojęcia „małżeństwa” i „płci”.
g) Opisanie struktury dyskursów dotyczących tych trzech zmian pojęciowych i zidentyfikowanie w nich trzech rodzajów argumentacji (patrzącej wstecz, patrzącej w przyszłość, szukającej spójności).
h) Po zidentyfikowaniu relacji między trzema rodzajami argumentacji w odniesieniu do "segregacji rasowej", przedstawienie modelu tego, jak trzy wspomniane rodzaje argumentacji są zrównoważone w "właściwej" zmianie pojęciowej.
i) Zastosowanie tego modelu relacji argumentacji do dyskursów o "rządach prawa" i "segregacji sanitarnej", „małżeństwa” i „płci” oraz ustalenie, czy dyskursy te są strukturalnie podobne do dyskursu "segregacji rasowej" i czy w związku z tym posiadają cechy uzasadnionej "właściwej" zmiany pojęciowej.