Polityka zagraniczna Brazylii 2104-M-D2PZBR-SRG
1. Wprowadzenie do przedmiotu
Omówienie zakresu przedmiotowego zajęć oraz warunków zaliczenia.
Rozdanie konspektów i literatury zajęć. Omówienie wymagań i oczekiwań
2-3. Krótka historia Brazylii (do 1945 r.).
▪ Brazylia w okresie odkryć geograficznych. ▪ Brazylia kolonialna – polityka, gospodarka, społeczeństwo, kultura ▪ Rywalizacja z Francją oraz Holandią ▪ Gospodarka oraz społeczeństwo brazylijskie w okresie kolonialnym ▪ Stosunki międzynarodowe Brazylii w okresie Cesarstwa ▪ „Stara Republika” ▪ Droga ku wojnie ▪ Getulizm i Estado Novo ▪ Brazylia w czasie II wojny światowej ▪ Stosunki Brazylii ze Stanami Zjednoczonymi oraz Niemcami
4. Brazylia w okresie zimnowojennym.
▪ Lata dyktatury ▪ Ewolucja brazylijskiej polityki zagranicznej ▪ Gospodarcze, polityczne i społeczne problemy Brazylii ▪ Brazylia a rywalizacja zimnowojenna ▪ Dyplomacja rozwojowa J. Kubitschka ▪ Niezależna polityka zagraniczna J. Quadrosa, J. Goularta oraz Castelo Branco▪ ”Diplomacia da prosperidade” Costa e Silva ▪ Doktryna Bezpieczeństwa Narodowego ▪ „Odpowiedzialny pragmatyzm” E. Geisela ▪ Polityka otwarcia J. Batista Figuereido oraz J. Sarneya
5-6. Ewolucja brazylijskiej polityki zagranicznej po zimnej wojnie
▪ Główne zasady brazylijskiej polityki zagranicznej w okresie rządów F. Collor de Mello oraz I. Franco ▪ Autonomia i integracja F. H. Cardoso ▪ Dyplomacja handlowa I. Luli da Silva oraz D. Rousseff ▪ Ewolucja polityki bezpieczeństwa po zimnej wojnie ▪ Multilateralizm ▪ Strategie rozwoju ekonomicznego Brazylii ▪ Brazylijski model przywództwa – teoria i praktyka ▪ ”Soft” czy „hard” power? Brazylijska polityka kulturalna
7. Brazylijska szkoła geopolityczna
▪ Najważniejsze cechy brazylijskiej szkoły geopolitycznej ▪ Doktryna bezpieczeństwa narodowego i rozwoju ▪ Koncepcja państwa organicznego E. Backhausera ▪ „Magiczny trójkąt” oraz „Brazylia Longitudinal” Mario Travassoa ▪ Koncepcja „Poncti Dolentes” L. Rodriguesa ▪ Geopolityczne koncepcje G. do Couto e Silva: „brazylijski archipelag”, koncepcja „półokręgów światowych”, idea „uczciwej wymiany” w relacjach z USA ▪ C. de Meira Mattos ▪ „Geopolityczna kantonizacja” Basenu La Platy T. de Castro ▪ Motywy potęgi w brazylijskiej tożsamości narodowej
8-9. Relacje Brazylia – Ameryka Północna
▪ Ewolucja polityki Brazylii wobec USA: paradygmat Rio Branco? ▪ „Niepisane partnerstwo” brazylijsko-amerykańskie: historia i współczesność ▪ Wybrane dziedziny współpracy: walka z narkobiznesem, walka z terroryzmem, bezpieczeństwo energetyczne, stosunki gospodarcze, prawa człowieka, prawa własności intelektualnej, kwestie dyskryminacji rasowej, współpraca w dziedzinie ochrony środowiska ▪ Relacje brazylijsko-meksykańskie: główne dziedziny współpracy ▪ Stosunki polityczno-gospodarcze Brazylii z Kanadą
10. Stosunki Brazylii z państwami Ameryki Południowej i Karaibów
▪ Współpraca polityczna i gospodarcza Brazylii z państwami południowoamerykańskimi ▪ Rola i znaczenie Mercosul w polityce zagranicznej Brazylii ▪ Brazylijska polityka energetyczna – znaczenie dla gospodarki ▪ Działalność Brazylii w Organizacji Państw Amerykańskich ▪ Współpraca antynarkotykowa ▪ Brazylijskie koncepcje bezpieczeństwa ▪ Analiza wybranych stosunków dwustronnych: z Argentyną, Wenezuelą etc.
11. Relacje Brazylii z Azją i Afryką. Główne dziedziny współpracy
▪ Polityka Brazylii wobec Azji ▪ Stosunki dwustronne z Japonią, Chinami, Indiami etc. ▪ Brazylia a świat arabski ▪ Znaczenie Afryki w brazylijskiej polityce zagranicznej ▪ Współpraca państw portugalskojęzycznych
12. Stosunki brazylijsko – europejskie. Próba oceny
▪ Relacje Mercosul – Unia Europejska ▪ Stosunki Brazylii z państwami UE: Portugalią, Hiszpanią etc. ▪ Brazylia a Polska: ocena relacji dwustronnych
13. Globalne aspiracje mocarstwowe Brazylii. Koncepcja współpracy Państw Południa (South-South Cooperation)
▪ Wielostronne płaszczyzny współpracy Państw Południa: od BRIC do BRICS, BASIC, IBSA, G-20 ▪ Miejsce Brazylii wśród innych gospodarek wschodzących ▪ Aspiracje międzynarodowe Brazylii ▪ Brazylia w organizacjach międzynarodowych (ONZ, relacje z MFW/BŚ)
14. Analiza wybranych case studies
Tematy do wyboru z dziedziny: sport, kultura, społeczeństwo, kuchnia, telenowele, literatura, architektura, demografia, przestępczość, biopaliwa, ochrona środowiska naturalnego, prawa człowieka w Brazylii etc.
Rodzaj przedmiotu
fakultatywne
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza:
- student posiada podstawową wiedzę w zakresie historii politycznej Brazylii;
- student opanował informacje dotyczące głównych kierunków i determinantów rozwoju brazylijskiej polityki zagranicznej;
Umiejętności:
- student potrafi zidentyfikować najważniejsze czynniki kształtujące pozycję międzynarodową Brazylii, zarówno w perspektywie historycznej, jak i współcześnie;
- student jest w stanie samodzielnie ocenić stan stosunków dwustronnych i aktywności wielostronnej Brazylii;
- student może analizować samodzielnie informacje dotyczące brazylijskiej polityki zagranicznej i prawidłowo umiejscawiać je w szerszym kontekście stosunków regionalnych i globalnych
Kompetencje społeczne:
- student jest przygotowany do wykonywania zadań profesjonalnych wymagających wiedzy w zakresie polityki zagranicznej Brazylii;
- student potrafi pracować w grupie ale także samodzielnie wykorzystać zdobyte umiejętności w zakresie oceny polityk zagranicznych państw latynoamerykańskich
Kryteria oceniania
Ocena ciągła (bieżące przygotowanie do zajęć i aktywność); kontrola obecności; końcowe zaliczenie pisemne
Literatura
Wybrana literatura:
Dembicz Andrzej, Kula Marcin, Relacje Polska-Brazylia. Historia i współczesność, Warszawa 1996
Dobrzycki Wiesław, Stosunki międzynarodowe w Ameryce Łacińskiej. Historia i współczesność, Warszawa 2000
Dobrzycki Wiesław, System międzyamerykański, Warszawa 2002
Freyre Gilberto, Panowie i niewolnicy, Warszawa 1985
Gawrycki Marcin F. (red.), Ameryka Łacińska we współczesnym świecie, Warszawa 2006
Gawrycki Marcin F. (red.), Brazylia jako mocarstwo wschodzące, Warszawa 2013
Gawrycki Marcin F., (red.), Procesy integracyjne w Ameryce Łacińskiej, Warszawa 2007
Gawrycki Marcin F., Brazylia – mocarstwo na glinianych nogach?, w: M.F. Gawrycki, E. Haliżak, R. Kuźniar i inni (red.), Tendencje i procesy rozwojowe współczesnych stosunków międzynarodowych. Księga jubileuszowa z okazji 40-lecia Instytutu Stosunków Międzynarodowych UW, Warszawa 2016
Gawrycki Marcin F., Geopolityka w myśli i praktyce politycznej Ameryki Łacińskiej, Warszawa 2007 (rozdz. 3)
Gawrycki Marcin F., Regionalne koncepcje bezpieczeństwa w Ameryce Łacińskiej, „Żurawia Papers”, Warszawa 2005, zeszyt 6
Gwiazda Adam, Trudne reformy popularnego prezydenta Brazylii, „Międzynarodowy Przegląd Polityczny”, Warszawa 2010, nr 25
Kaczmarek A (red.), Emigracja polska w Brazylii. 100 lat osadnictwa, Warszawa 1971
Krasicki Marek, Brazylia 1930: Dr Vargas i „Nowe Państwo”, w: Łepkowski Tadeusz (red.), Zamachy stany, przewroty, rewolucje. Ameryka Łacińska w XX w., Warszawa 1983
Kula Marcin, Brazylijski żetulizm jako ustrój autorytarny, „Dzieje Najnowsze” 1975, nr 1
Kula Marcin, Historia Brazylii, Wrocław 1987
Łepkowski Tadeusz (red.), Dzieje Ameryki Łacińskiej, t.I-III, Warszawa 1977
Malinowski Mariusz, Brazylia: Republika. Dzieje Brazylii w latach 1889-2010, Warszawa 2013
Malinowski Mariusz, W poszukiwaniu brazylijskości. Główne nurty brazylijskiej myśli społecznej w XX wieku, Warszawa 2011
Marczewska-Rytko Maria, Populizm: zagadnienia teorii i praktyki politycznej w Ameryce Łacińskiej, Lublin 1992
Menkes Marcin, Znojek Bartłomiej, Brazylia a „wojna walutowa”, Biuletyn PISM nr 7 (756), 26 stycznia 2011
Nowacka Ewa, Brazylia. Rozwój współpracy z państwami Azji i Pacyfiku, [w:] Gawrycki Marcin F. (red.) Ameryka Łacińska w regionie Azji i Pacyfiku, Toruń 2007
Oberda Monkiewicz Anita, Brazylia jako lider regionu, „Ameryka Łacińska. Kwartalnik Analityczno-Informatyczny”, 2014, nr 2 (84)
Petelczyc Janina, Cichy Marek (red.), Brazylia, kraj przyszłości?, Warszawa 2016
Spyra Jarosław, Brazylijska polityka zagraniczna w okresie „Nowej Republiki”, „Sprawy Międzynarodowe” 1990, nr 12, s. 63-76.
Spyra Jarosław, Polityka zagraniczna Brazylii w latach 1930-1954, Warszawa 1995
Spyra Jarosław, Polityka zagraniczna Brazylii, [w:] Gawrycki Marcin F. (red.), Polityka zagraniczna państw Ameryki Łacińskiej, Warszawa 2006
Szlajfer Henryk, Brazylia 1964: „Rewolucja marcowa”, w: Łepkowski Tadeusz (red.), Zamachy stany, przewroty, rewolucje. Ameryka Łacińska w XX w., Warszawa 1983
Wojtyczek Krzysztof (wstęp), Konstytucja Federacyjnej Republiki Brazylii, Wydawnictwo Sejmowe 2004.
Wybór artykułów dotyczących prezydentury I. Luli da Silvy (w języku angielskim): „Revista Brasileira de Política Internacional”, 2010, nr 53 (special issue), Źródło: http://www.scielo.br
Zaborski Stefan, Złoto, cukier, kawa. Dzieje Brazylii, Warszawa 1973
Znojek Bartłomiej, Od BRIC do BRICS. Rozwój współpracy gospodarek wschodzących, Biuletyn PISM nr 43 (792), 27 kwietnia 2011; Rozwój współpracy w Mercosur. Perspektywa brazylijska, Biuletyn PISM nr 75 (824), 22 lipca 2011 oraz Stanowisko Brazylii na Konferencję Klimatyczną NZ w Kopenhadze, Biuletyn PISM nr 71 (603), 8 grudnia 2009
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: