Socjologia polityki 2102-M-Z1SOPO-OB00

Zakres tematyczny przedmiotu obejmuje następujące zagadnienia:

1. Władza i jej legitymizacja. Typy definicji władzy. Władza - wpływ - autorytet - przemoc. Koncepcja władzy (Macht) i panowania (Herrschaft) Maxa Webera. Sposoby definiowania władzy. Funkcje i atrybuty władzy politycznej. System polityczny. Analiza systemowa procesów i mechanizmów polityki. Przesłanki legitymizacji politycznej. Trzy typy panowania M Webera. Ograniczenia Weberowskiej koncepcji legitymizacji. Wymiary legitymizacji władzy wg D. Beethama. Poziomy legitymizacji D. Eastona. Alternatywne źródła stabilności władzy. Legitymizacja władzy w demokratycznych i autorytarnych systemach politycznych.

2. Teorie elit. Elity a demokracja. Elitaryzm a demokracja. Koncepcje V. Pareto, G. Moski, R. Michelsa. Cyrkulacja elit. Ograniczenia klasycznych teorii elit. Rola elit w nowoczesnych demokracjach. Funkcjonalne i konfliktowe teorie elit. Instytucjonalizm C. W. Millsa. Porozumienie elit, jako warunek demokratycznej konsolidacji. Polskie elity polityczne III RP.

3. Grupy interesu i ich rola w systemach demokratycznych. Geneza grup interesu - przegląd teorii. Klasyfikacje grup interesu. Modele polityki grup interesu. Formy kooperacji z instytucjami publicznymi. Rola grup nacisku w systemie demokratycznym. Lobbing w systemach politycznych i strukturach międzynarodowych.

4-5. Demokracja i jej społeczne korzenie. Procesy demokratyzacji na świecie. Różne typy demokracji. Demokracja jako zaufanie - kapitał społeczny. Poliarchia demokratyczna. Proceduralna koncepcja demokracji. Konsocjonalizm i demokracja konsensualna. Modele demokratyzacji. „Trzecia fala" demokratyzacji i jej przyczyny.

6. Systemy monocentryczne. Totalitaryzm i autorytaryzm. System społeczny a system polityczny. Totalitaryzm i autorytaryzm – podobieństwa i różnice. Psychospołeczne determinanty powstawania systemów niedemokratycznych. Funkcjonowanie władzy politycznej w reżimach niedemokratycznych. Psychologiczne podstawy autorytaryzmu. Typ osobowości społecznej a system niedemokratyczny (osobowość autorytarna).

7. Rewolucje. Geneza oraz charakter procesów rewolucyjnych. Społeczne korzenie rewolucji. Rewolucje w wymiarze procesualnym. Podmioty rewolucji, dynamika procesów rewolucyjnych.

8. Kultura polityczna. Komponenty kultury politycznej. Procesy rozwoju i integracji kultur politycznych. Typy kultur politycznych. Socjalizacja i świadomość polityczna. Funkcje, formy, treści socjalizacji. Cechy kultury politycznej społeczeństwa polskiego. Kultura polityczna w okresie transformacji systemowej.

9. Komunikowanie polityczne – formy, atrybuty, narzędzia. Atrybuty, kanały i narzędzia komunikacji politycznej. Komunikacja polityczna w systemach demokratycznych i niedemokratycznych. Mediatyzacja sfery politycznej.

10. Opinia publiczna: geneza i funkcje w społeczeństwie demokratycznym. Opinia publiczna, jako podmiot polityki. Geneza opinii publicznej. Definicje zjawiska. Funkcje opinii publicznej. Problemy metodologiczne w badaniach opinii publicznej. Rola opinii publicznej w społeczeństwie demokratycznym.

11. Partycypacja polityczna Czy partycypacja jest zawsze dobrowolna? Partycypacja konwencjonalna i niekonwencjonalna. Partycypacja legalna i nielegalna. Partycypacja nieformalna i sformalizowana. Partycypacja legitymowana i nielegitymowana. Formy i modele partycypacji politycznej. Protesty społeczne a partycypacja polityczna. Próg legitymizacji oraz próg społecznej dopuszczalności różnych form partycypacji niekonwencjonalnej.

12. Zachowania wyborcze. Psychospołeczne uwarunkowania procesu wyborczego. Geneza partycypacji wyborczej. Stabilność i lojalność zachowań wyborczych. Frekwencja wyborcza w Polsce okresu transformacji ustrojowej: wskaźniki, determinanty, trendy.

13. Przywództwo polityczne. Dyskusje wokół pojęcia przywództwa. Typologie przywództwa politycznego. Badania nad przywództwem politycznym.

14. Biurokracja państwowa i polityka. Typ idealny biurokracji M. Webera. Biurokratyczne dysfunkcje. Biurokratyczne aparaty państwowe a instytucje demokratyczne i grupy nacisku.

Zakres tematyczny przedmiotu obejmuje następujące zagadnienia:

1. Władza i jej legitymizacja. Typy definicji władzy. Władza - wpływ - autorytet - przemoc. Koncepcja władzy (Macht) i panowania (Herrschaft) Maxa Webera. Sposoby definiowania władzy. Funkcje i atrybuty władzy politycznej. System polityczny. Analiza systemowa procesów i mechanizmów polityki. Przesłanki legitymizacji politycznej. Trzy typy panowania M Webera. Ograniczenia Weberowskiej koncepcji legitymizacji. Wymiary legitymizacji władzy wg D. Beethama. Poziomy legitymizacji D. Eastona. Alternatywne źródła stabilności władzy. Legitymizacja władzy w demokratycznych i autorytarnych systemach politycznych.

2. Teorie elit. Elity a demokracja. Elitaryzm a demokracja. Koncepcje V. Pareto, G. Moski, R. Michelsa. Cyrkulacja elit. Ograniczenia klasycznych teorii elit. Rola elit w nowoczesnych demokracjach. Funkcjonalne i konfliktowe teorie elit. Instytucjonalizm C. W. Millsa. Porozumienie elit, jako warunek demokratycznej konsolidacji. Polskie elity polityczne III RP.

3. Grupy interesu i ich rola w systemach demokratycznych. Geneza grup interesu - przegląd teorii. Klasyfikacje grup interesu. Modele polityki grup interesu. Formy kooperacji z instytucjami publicznymi. Rola grup nacisku w systemie demokratycznym. Lobbing w systemach politycznych i strukturach międzynarodowych.

4-5. Demokracja i jej społeczne korzenie. Procesy demokratyzacji na świecie. Różne typy demokracji. Demokracja jako zaufanie - kapitał społeczny. Poliarchia demokratyczna. Proceduralna koncepcja demokracji. Konsocjonalizm i demokracja konsensualna. Modele demokratyzacji. „Trzecia fala" demokratyzacji i jej przyczyny.

6. Systemy monocentryczne. Totalitaryzm i autorytaryzm. System społeczny a system polityczny. Totalitaryzm i autorytaryzm – podobieństwa i różnice. Psychospołeczne determinanty powstawania systemów niedemokratycznych. Funkcjonowanie władzy politycznej w reżimach niedemokratycznych. Psychologiczne podstawy autorytaryzmu. Typ osobowości społecznej a system niedemokratyczny (osobowość autorytarna).

7. Rewolucje. Geneza oraz charakter procesów rewolucyjnych. Społeczne korzenie rewolucji. Rewolucje w wymiarze procesualnym. Podmioty rewolucji, dynamika procesów rewolucyjnych.

8. Kultura polityczna. Komponenty kultury politycznej. Procesy rozwoju i integracji kultur politycznych. Typy kultur politycznych. Socjalizacja i świadomość polityczna. Funkcje, formy, treści socjalizacji. Cechy kultury politycznej społeczeństwa polskiego. Kultura polityczna w okresie transformacji systemowej.

9. Komunikowanie polityczne – formy, atrybuty, narzędzia. Atrybuty, kanały i narzędzia komunikacji politycznej. Komunikacja polityczna w systemach demokratycznych i niedemokratycznych. Mediatyzacja sfery politycznej.

10. Opinia publiczna: geneza i funkcje w społeczeństwie demokratycznym. Opinia publiczna, jako podmiot polityki. Geneza opinii publicznej. Definicje zjawiska. Funkcje opinii publicznej. Problemy metodologiczne w badaniach opinii publicznej. Rola opinii publicznej w społeczeństwie demokratycznym.

11. Partycypacja polityczna Czy partycypacja jest zawsze dobrowolna? Partycypacja konwencjonalna i niekonwencjonalna. Partycypacja legalna i nielegalna. Partycypacja nieformalna i sformalizowana. Partycypacja legitymowana i nielegitymowana. Formy i modele partycypacji politycznej. Protesty społeczne a partycypacja polityczna. Próg legitymizacji oraz próg społecznej dopuszczalności różnych form partycypacji niekonwencjonalnej.

12. Zachowania wyborcze. Psychospołeczne uwarunkowania procesu wyborczego. Geneza partycypacji wyborczej. Stabilność i lojalność zachowań wyborczych. Frekwencja wyborcza w Polsce okresu transformacji ustrojowej: wskaźniki, determinanty, trendy.

13. Przywództwo polityczne. Dyskusje wokół pojęcia przywództwa. Typologie przywództwa politycznego. Badania nad przywództwem politycznym.

14. Biurokracja państwowa i polityka. Typ idealny biurokracji M. Webera. Biurokratyczne dysfunkcje. Biurokratyczne aparaty państwowe a instytucje demokratyczne i grupy nacisku.

1. Władza i jej legitymizacja.

Literatura podstawowa:
• S. Lukes, Władza w ujęciu radykalnym. WTS-1
• M. Weber, Trzy czyste typy prawomocnego panowania. ETS, SP [lub w:] W. Weber, Typy panowania. SL
• D. Beetham, Legitymizacja władzy, EDW. WiS-1
Literatura dodatkowa:
• P. Bachrach, M. S. Baratz, Władza, władza prawomocna, wpływ i siła. WiP, SP, str. 261-265
• A. Czajkowski, Władza polityczna. Analiza pojęcia, [w:] Studia z teorii polityki. T.1, pod. red., A. W. Jabłońskiego i L. Sobkowiaka. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. Wrocław 1996
• K. Pałecki, Wprowadzenie do normatywnej teorii władzy politycznej, [w:] Wprowadzenie do Nauki o państwie i polityce, p. red., B. Szmulika, M. Żmigrodzkiego, Lublin 2007, str. 183-225
• D. Easton, Analiza systemów politycznych. ETS, SP
• A. Antoszewski, System polityczny jako kategoria analizy politycznej, [w:] Studia z teorii polityki. p. red. A. W. Jabłońskiego i L. Sobkowiaka. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. Wrocław 1996 r.
• S. Lukes, Władza i panowanie. SL
• M. Foucault, Trzy typy władzy. WTS-1
• P. Bourdieu, Przemoc symboliczna. SL
• J. MacGregor Burns, Władza przywódcza. WiS-1: paragraf: „Dwie cechy władzy"
• G. Almond, G. Powell: System polityczny, jego otoczenie, wejścia i wyjścia. WiP.
• W. Sokół, Legitymizacja polityczna, [w:] Wprowadzenie do Nauki o państwie i polityce, p. red., B. Szmulika, M. Żmigrodzkiego, Lublin 2007, str. 219-236.
• W. Sokół, Stabilizacja, legitymacja i legitymizacja ładu społecznego- problemy teoretyczne i aksjologiczne, [w:] Społeczeństwo, państwo, władza, pod red., M. Chmaja, M. Żmigrodzkiego, Lublin 1995.
• L. Sobkowiak, Legitymizacja polityczna, [w:] Studia z teorii polityki. T. 2. p. red. W. Jabłońskiego i L. Sobkowiaka. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. Wrocław 1997

2. Teorie elit. Elity a demokracja.

Literatura podstawowa:
• K. von Beyme, Współczesne teorie polityczne, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2005, r. VIII „Teoria elit” str. 271-293
• T. B. Bottomore, Elita: pojęcie i ideologia, WiP, SP
• M. Burton, R. Gunther, J. Higley, Elity a rozwój demokracji, EDW str. 27-44.
Literatura dodatkowa:
• E. Halevy-Etzioni, O autonomii elit, WiS-2
• V. Pareto, Krążenie elit, SP
• J. Blondel, F.Müller-Rommel: Elity polityczne, (w:) J.D. Russell, H.-D. Klingemann: Zachowania polityczne, t. 2, Oxford-Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010, s. 415-434.
• W. Wesołowski, Teoria polityczna warstwy rządzącej G. Mosci, SP
• C.W. Mills, Elita władzy, Warszawa 1961, r. „Elita władzy"
• W. Sokół, M. Żmigrodzki, Elity polityczne, [w:] Wprowadzenie do Nauki o państwie i polityce, p. red. B. Szmulika, M. Żmigrodzkiego, Lublin 2007, str.55-475.

3. Grupy interesu i ich rola w systemach demokratycznych.

Literatura podstawowa;
• P. Sabatier, Przynależność do grup interesów a ich organizacja: przegląd teorii, WiS
• R. Herbut, Interes polityczny – proces instytucjonalizacji polityki grup interesu oraz jej modele, [w:] Wprowadzenie do Nauki o państwie i polityce, p. red. B. Szmulika, M. Żmigrodzkiego, Lublin 2007, str. 379-392.
Literatura dodatkowa:
• G. Almond, G. B. Powell, Grupy interesu, SP, WiP
• B. Klandermans, Kolektywne działanie polityczne, [w:] D. O. Sears, L. Huddy, R. Jervis (red.) Psychologia polityczna, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008.
• E. Wnuk-Lipiński, Socjologia życia publicznego, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2005, str. 211-232
• A. McFarland, Grupy interesów i proces kształtowania polityki: źródła przeciwwagi sił w Ameryce, WiS
• R. Dowse, J. Hoghes, Pluralistyczny model polityki, WiP, SP.

4-5. Demokracja i jej społeczne korzenie. Procesy demokratyzacji na świecie.

Literatura podstawowa:
• S. P. Huntington, Trzecia fala demokratyzacji, EDW
• P. C. Schmitter, T.L. Karl, Czym jest demokracja... i czym nie jest. WiS
• D. Held: Modele demokracji, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagielońskiego, Kraków 2010, przekład: Wojciech Nowicki
• A. Antoszewski: Współczesne teorie demokracji, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2016, s. 146-220.

Literatura dodatkowa:
• F.A. von Hayek, Rządy większości, (w:) Socjologia Polityki. Wybór tekstów pomocniczych do konwersatorium, Autorzy wyboru: B. Gołębiowski, J. Szczupaczyński. Instytut Nauk Politycznych. Warszawa 1993.
• R. Dahl, Poliarchia, WiP (lub książka R. Dahla).
• R. Putnam, Społeczny kapitał a sukces instytucji, SL
• A. Antoszewski, Modele demokracji przedstawicielskiej, [w:] Demokracje zachodnioeuropejskie. Analiza porównawcza, pod red., A. Andrzejewskiego i R. Herbuta, Wrocław 1997, str. 15-39.
• S. M. Lipset, Homo politicus. Społeczne podstawy polityki. PWN Warszawa 1995, Cz. I., r. 2, 3; cz. VI. r. 14
• P. Sztompka, Zaufanie, nieufność i dwa paradoksy demokracji. SL
• A. Lijphard, Demokracja w społeczeństwach sfragmentaryzowanych. WiS, EDW
• R. Dahl, Opozycja polityczna w zachodnich demokracjach. WiP
• D. Rouschemeyer, E. H. Stephens, J. D. Stephens, Kapitalizm i demokracja w krajach rozwiniętych. WiS

6. Systemy monocentryczne. Totalitaryzm i autorytaryzm.

Literatura podstawowa:
• J. Linz, Totalitaryzm i autorytaryzm, WiS-1
• B. Szmulik, M. Żmigrodzki, Autorytaryzm i totalitaryzm, [w:] Wprowadzenie do nauki o państwie i polityce, B. Szmulik, M. Żmigrodzki (red.) Lublin 2007.
Literatura dodatkowa:
• C. J. Friedrich, Z. Brzeziński, Dyktatury totalitarne, WiP, SP
• T. W. Adorno, Osobowość autorytarna, Warszawa 2010.
• J. Linz, Kryzys, katastrofa i powrót do równowagi, WiS-2
• A. Walicki, Totalitaryzm i posttotalitaryzm. Próba definicji, [w:] Społeczeństwa przemian, Z. Sadowski (red.), Warszawa 1991.
• J. Linz, Reżim autorytarny, WiP
• E. Fromm, Ucieczka od wolności, Warszawa 1976, PWN
• S. M. Lipset, Homo politicus. Społeczne podstawy polityki, PWN, Warszawa 1995, Cz. I., r. 4, 5

7. Rewolucje.

Literatura podstawowa:
• Ch. Tilly, Rewolucja i rebelia. WiS
• T. Skocpol, Francja, Rosja i Chiny: strukturalna analiza rewolucji społecznych. WiS
Literatura dodatkowa:
• J. Davies, Przyczynek do teorii rewolucji. WTS-2
• T. Skocpol, Państwo jako struktura o janusowym obliczu. WTS
• T. R. Gurr, Relatywna deprywacja a impuls przemocy. SL
• E. A. Tiryakian, Od Durkheima do Managui: rewolucje jako odrodzenie religijne. SL.

8. Kultura polityczna.

Literatura podstawowa:
• G. A Almond, G. B. Powell, Kultura polityczna. WiS2
• K.B. Janowski, Kultura polityczna, (w:) B. Szmulik, M. Źmigrodzki (red.), Wprowadzenie do nauki o państwie i prawie, Lublin 2010
Literatura dodatkowa:
• J. Garlicki, A. Noga-Bogomilski. Kultura polityczna w społeczeństwie demokratycznym. Warszawa 2004. r. 1.3, 1.4, r. 2.1-2.5 (r. 6)
• J. Garlicki, Tradycje i dynamika kultury politycznej społeczeństwa polskiego, [w:] Dylematy polskiej transformacji, p. red., J. Błuszkowskiego, Warszawa 2008, str. 197-218
• J. Garlicki, Kultura polityczna polskich Internautów, [w:] Kultura polityczna Internautów w Polsce, pod red. J. Garlickiego, "Studia Politologiczne", vol. 21, Warszawa 2011, s. 13 – 50
• J. Garlicki, Dynamika kultury politycznej i partycypacji politycznej Internautów w Polsce, [w:] Elity polityczne a Internauci. Studium kultury politycznej w okresie wyborów, pod red. J. Garlickiego i D. Midera, "Studia Politologiczne", vol. 26, Warszawa 2012, s. 15 – 40
• L. Sobkowiak, Świadomość i socjalizacja polityczna, A. W. Jabłoński, L. Sobkowiak, Studia z teorii polityki, t.1. Wrocław 1999
• A. W. Jabłoński, Kultura polityczna i jej przemiany. [w:] Studia z teorii polityki t. 2, pod red. A. W. Jabłońskiego i L. Sobkowiaka. Wrocław 1998
• M. Urban, Socjalizacja polityczna w okresie polskiej transformacji ustrojowej, [w:] Studia Politologiczne vol. 11, Społeczne uwarunkowania procesu transformacji systemowej w Polsce, pod red., J. Garlickiego, Warszawa 2007, str. 135-146
• E. Wnuk-Lipiński, Socjologia życia publicznego. Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2005, r. 7
• J. Garlicki, Kultura polityczna młodzieży studenckiej, Warszawa 1991, r. 1 i r. ostatni
• G. A. Almond, Socjalizacja i rekrutacja polityczna, SP, str. 313-318
• D. Fuchs, Paradygmat kultury politycznej, (w:) J.D. Russell, H.-D. Klingemann: Zachowania polityczne, t. 1, Oxford-Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010

9. Komunikowanie polityczne – formy, atrybuty, narzędzia.

Literatura podstawowa:
• L. Sobkowiak, Komunikacja polityczna, [w:] Studia z teorii polityki. T. 1. pod red. A. W. Jabłońskiego i L. Sobkowiaka. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. Wrocław 1996
• G. C. Woodward: Cztery odmiany korupcji dyskursu politycznego. WiS-2.
• T. Godlewski, Sondaże polityczne jako forma komunikowania z wyborcą, „Studia Politologiczne” 2012, Vol. 12.
• J. Garlicki, D. Mider, Wykorzystanie internetu w komunikowaniu politycznym elit z wyborcami, „Studia Politologiczne” 2012, Vol. 12.
Literatura dodatkowa:
• B. Dobek-Ostrowska, Teoria komunikowania publicznego i politycznego, Wrocław 2001, rozdział 4
• K. Danton, G. C. Woodward, Jak zdefiniować komunikację polityczną. WiS-2
• H.A. Semetko: Komunikacja polityczna, (w:) J.D. Russell, H.-D. Klingemann: Zachowania polityczne, t. 1, Oxford-Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010, s. 157-179.

10. Opinia publiczna: geneza i funkcje w społeczeństwie demokratycznym.

Literatura podstawowa:
• A. W. Jabłoński, Opinia publiczna, [w:] B. Szmulik, M, Żmigrodzki, Wprowadzenie do nauki o państwie i polityce, Lublin 2007;
• J. Zaller, Definicje opinii publicznej, [w:] Władza i społeczeństwo. T. 2, J. Szczupaczyński (wybór i opracowanie), Warszawa 1998;

Literatura dodatkowa:
• K. R. Popper, Opinia publiczna a zasady liberalne. SP
• R. Staniszewski, Opinia publiczna – teoretyczny sens i zakres pojęcia, [w:] Komunikowanie polityczne. Wybrane zagadnienia, pod red. E. M. Marciniak, "Studia Politologiczne", vol. 25, Warszawa 2012, s. 108 – 124
• E. Młyniec, Opinia publiczna, [w:] A. W. Jabłoński, L. Sobkowiak, Studia z teorii polityki, t.1. Wrocław 1999;
• M. Czyżewski, Opinia publiczna czy opublikowane nastroje? O niektórych warunkach społeczeństwa obywatelskiego, Przegląd Socjologiczny, t. XLV, 1996;
• A. Sułek, Socjologia a badania opinii publicznej, [w:] Przegląd Socjologiczny, t. XLV, 1996;
• A. Sułek, Funkcje badań opinii publicznej w ustroju demokratycznym. Przypadek Rzeczpospolitej Polskiej, [w:] A. Sułek, Sondaż polski, Warszawa 2001;

11. Partycypacja polityczna

Literatura podstawowa:
• J.D. Russell, H.-D. Klingemann: Obywatele a zachowania polityczne, (w:) J.D. Russell, H.-D. Klingemann: Zachowania polityczne, t. 1, Oxford-Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010, s. 33-62.
• B. Klandermans: Kolektywne działanie polityczne, (w:) D.O. Sears, L. Huddy, R. Jervis: Psychologia polityczna, Wydawnictwo UJN, Kraków 2008.
Literatura dodatkowa:
• J. Garlicki, Demokracja i integracja europejska. Studium osobistych i politycznych orientacji dwóch pokoleń Polaków, Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2005, str. 113 – 118 i 144-188
• B. Misztal, Zagadnienia społecznego uczestnictwa i współdziałania, Ossolineum, Wrocław 1977, str. 179-203.
• J. Lubecki, L. Szczegóła, O źródłach apatii politycznej w transformującym się społeczeństwie, [w:] Studia politologiczne vol. 11: Społeczne uwarunkowania transformacji systemowej w Polsce, J. Garlicki (red.,) Warszawa 2007.

12. Zachowania wyborcze.

Literatura podstawowa:
• J. Raciborski, Zachowania wyborcze Polaków, [w:] M. Marody (red.) Wymiary życia społecznego. Polska na przełomie XX i XXI wieku, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2002, str. 225-231
• M. Cześnik, Uczestnictwo wyborcze, stosunek do demokracji, legitymizacja władzy. Przypadek Polski, [w:] Populizm a demokracja, pod Red. R. Markowskiego, ISP PAN, Warszawa 2004, str. 123-141
• B. Berelson. P.F. Lazarsfeld, W.N. McPhee, Psychologia decyzji wyborczych, Władza i społeczeństwo, Wybór i opracowanie: J. Szczupaczyński; Wydawnictwo Naukowe Scholar; Warszawa 1995.
Literatura dodatkowa:
• B. I. Page, Elekcje i społeczne wybory, EDW
• R. A. Teixeira: Znikający wyborca w Ameryce, WiS-2
• A. Blais: Frekwencja wyborcza, (w:) J.D. Russell, H.-D. Klingemann: Zachowania polityczne, t. 2, Oxford-Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010, s. 237-256.

13. Przywództwo polityczne.

Literatura podstawowa:
• J. McGregory Burns, Władza przywódcza. WiS-1
• A. Antoszewski, Przywództwo polityczne, [w:] Wprowadzenie do Nauki o państwie i polityce, p. red., B. Szmulika, M. Żmigrodzkiego, Lublin 2007,

14. Biurokracja państwowa i polityka.

Literatura podstawowa:
* Ch. Tilly: Formowanie się państw narodowych w Europie Zachodniej. WiS-2
* P. Blau: Pojęcie biurokracji. WiP, SP.
* G.B. Peters: Polityka i biurokracja państwowa. WiS-1

Literatura dodatkowa:
* D. Beetham: M Weber o biurokracji. „Warsztat" 1983/3 4-5
* A. Kamiński: Władza i racjonalność. Warszawa 1976; s. 227-256 (lub: S.N.Eisenstadt: Biurokracja, biurokratyzacja i odbiurokratyzowanie. ETS, SP)

Skróty polecanej literatury:

WiP - Władza i Polityka. Wybór tekstów ze współczesnej politologii zachodniej, pod red. M. Ankwicza Warszawa 1988.
ETS - Elementy teorii socjologicznej, pod red A. Derczyńskiego, A. Jasińskiej-Kani, J. Szackiego; Warszawa 1975.
SP - Socjologia Polityki. Wybór tekstów pomocniczych do konwersatorium, Autorzy wyboru: B. Gołębiowski, J. Szczupaczyński. Instytut Nauk Politycznych. Warszawa 1993.
EDW - Elity, demokracja, wybory, Wybór i opracowanie: J. Szczupaczyński; Agencja Scholar; Warszawa 1993.
WIS-1 - Władza i społeczeństwo, Wybór i opracowanie: J. Szczupaczyński; Wydawnictwo
Naukowe Scholar; Warszawa 1995.
WIS-2 - Władza i społeczeństwo, T. 2. Wybór i opracowanie: J. Szczupaczyński; Wydawnictwo Naukowe Scholar; Warszawa 1998.
SS-P - „Studia Socjologiczno-Polityczne".
SS - „Studia Socjologiczne".
SL - Socjologia (lektury), p. red. P. Sztompki i M. Kuci, Wyd. ZNAK, Kraków 2006.
WTS-1 - Współczesne teorie socjologiczne, t. 1, wybór i opracowanie A. Jasińska-Kania, Lech M. Nijakowski, J. Szacki, M. Ziółkowski Wydawnictwo Naukowe Scholar; Warszawa 2006.
WTS-2 - Współczesne teorie socjologiczne, t. 2, Wybór i opracowanie A. Jasińska-Kania, Lech M. Nijakowski, J. Szacki, M. Ziółkowski Wydawnictwo Naukowe Scholar; Warszawa 2006.

1. Władza i jej legitymizacja.

Literatura podstawowa:
• S. Lukes, Władza w ujęciu radykalnym. WTS-1
• M. Weber, Trzy czyste typy prawomocnego panowania. ETS, SP [lub w:] W. Weber, Typy panowania. SL
• D. Beetham, Legitymizacja władzy, EDW. WiS-1
Literatura dodatkowa:
• P. Bachrach, M. S. Baratz, Władza, władza prawomocna, wpływ i siła. WiP, SP, str. 261-265
• A. Czajkowski, Władza polityczna. Analiza pojęcia, [w:] Studia z teorii polityki. T.1, pod. red., A. W. Jabłońskiego i L. Sobkowiaka. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. Wrocław 1996
• K. Pałecki, Wprowadzenie do normatywnej teorii władzy politycznej, [w:] Wprowadzenie do Nauki o państwie i polityce, p. red., B. Szmulika, M. Żmigrodzkiego, Lublin 2007, str. 183-225
• D. Easton, Analiza systemów politycznych. ETS, SP
• A. Antoszewski, System polityczny jako kategoria analizy politycznej, [w:] Studia z teorii polityki. p. red. A. W. Jabłońskiego i L. Sobkowiaka. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. Wrocław 1996 r.
• S. Lukes, Władza i panowanie. SL
• M. Foucault, Trzy typy władzy. WTS-1
• P. Bourdieu, Przemoc symboliczna. SL
• J. MacGregor Burns, Władza przywódcza. WiS-1: paragraf: „Dwie cechy władzy"
• G. Almond, G. Powell: System polityczny, jego otoczenie, wejścia i wyjścia. WiP.
• W. Sokół, Legitymizacja polityczna, [w:] Wprowadzenie do Nauki o państwie i polityce, p. red., B. Szmulika, M. Żmigrodzkiego, Lublin 2007, str. 219-236.
• W. Sokół, Stabilizacja, legitymacja i legitymizacja ładu społecznego- problemy teoretyczne i aksjologiczne, [w:] Społeczeństwo, państwo, władza, pod red., M. Chmaja, M. Żmigrodzkiego, Lublin 1995.
• L. Sobkowiak, Legitymizacja polityczna, [w:] Studia z teorii polityki. T. 2. p. red. W. Jabłońskiego i L. Sobkowiaka. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. Wrocław 1997

2. Teorie elit. Elity a demokracja.

Literatura podstawowa:
• K. von Beyme, Współczesne teorie polityczne, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2005, r. VIII „Teoria elit” str. 271-293
• T. B. Bottomore, Elita: pojęcie i ideologia, WiP, SP
• M. Burton, R. Gunther, J. Higley, Elity a rozwój demokracji, EDW str. 27-44.
Literatura dodatkowa:
• E. Halevy-Etzioni, O autonomii elit, WiS-2
• V. Pareto, Krążenie elit, SP
• J. Blondel, F.Müller-Rommel: Elity polityczne, (w:) J.D. Russell, H.-D. Klingemann: Zachowania polityczne, t. 2, Oxford-Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010, s. 415-434.
• W. Wesołowski, Teoria polityczna warstwy rządzącej G. Mosci, SP
• C.W. Mills, Elita władzy, Warszawa 1961, r. „Elita władzy"
• W. Sokół, M. Żmigrodzki, Elity polityczne, [w:] Wprowadzenie do Nauki o państwie i polityce, p. red. B. Szmulika, M. Żmigrodzkiego, Lublin 2007, str.55-475.

3. Grupy interesu i ich rola w systemach demokratycznych.

Literatura podstawowa;
• P. Sabatier, Przynależność do grup interesów a ich organizacja: przegląd teorii, WiS
• R. Herbut, Interes polityczny – proces instytucjonalizacji polityki grup interesu oraz jej modele, [w:] Wprowadzenie do Nauki o państwie i polityce, p. red. B. Szmulika, M. Żmigrodzkiego, Lublin 2007, str. 379-392.
Literatura dodatkowa:
• G. Almond, G. B. Powell, Grupy interesu, SP, WiP
• B. Klandermans, Kolektywne działanie polityczne, [w:] D. O. Sears, L. Huddy, R. Jervis (red.) Psychologia polityczna, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008.
• E. Wnuk-Lipiński, Socjologia życia publicznego, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2005, str. 211-232
• A. McFarland, Grupy interesów i proces kształtowania polityki: źródła przeciwwagi sił w Ameryce, WiS
• R. Dowse, J. Hoghes, Pluralistyczny model polityki, WiP, SP.

4-5. Demokracja i jej społeczne korzenie. Procesy demokratyzacji na świecie.

Literatura podstawowa:
• S. P. Huntington, Trzecia fala demokratyzacji, EDW
• P. C. Schmitter, T.L. Karl, Czym jest demokracja... i czym nie jest. WiS
• D. Held: Modele demokracji, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagielońskiego, Kraków 2010, przekład: Wojciech Nowicki
• A. Antoszewski: Współczesne teorie demokracji, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2016, s. 146-220.

Literatura dodatkowa:
• F.A. von Hayek, Rządy większości, (w:) Socjologia Polityki. Wybór tekstów pomocniczych do konwersatorium, Autorzy wyboru: B. Gołębiowski, J. Szczupaczyński. Instytut Nauk Politycznych. Warszawa 1993.
• R. Dahl, Poliarchia, WiP (lub książka R. Dahla).
• R. Putnam, Społeczny kapitał a sukces instytucji, SL
• A. Antoszewski, Modele demokracji przedstawicielskiej, [w:] Demokracje zachodnioeuropejskie. Analiza porównawcza, pod red., A. Andrzejewskiego i R. Herbuta, Wrocław 1997, str. 15-39.
• S. M. Lipset, Homo politicus. Społeczne podstawy polityki. PWN Warszawa 1995, Cz. I., r. 2, 3; cz. VI. r. 14
• P. Sztompka, Zaufanie, nieufność i dwa paradoksy demokracji. SL
• A. Lijphard, Demokracja w społeczeństwach sfragmentaryzowanych. WiS, EDW
• R. Dahl, Opozycja polityczna w zachodnich demokracjach. WiP
• D. Rouschemeyer, E. H. Stephens, J. D. Stephens, Kapitalizm i demokracja w krajach rozwiniętych. WiS

6. Systemy monocentryczne. Totalitaryzm i autorytaryzm.

Literatura podstawowa:
• J. Linz, Totalitaryzm i autorytaryzm, WiS-1
• B. Szmulik, M. Żmigrodzki, Autorytaryzm i totalitaryzm, [w:] Wprowadzenie do nauki o państwie i polityce, B. Szmulik, M. Żmigrodzki (red.) Lublin 2007.
Literatura dodatkowa:
• C. J. Friedrich, Z. Brzeziński, Dyktatury totalitarne, WiP, SP
• T. W. Adorno, Osobowość autorytarna, Warszawa 2010.
• J. Linz, Kryzys, katastrofa i powrót do równowagi, WiS-2
• A. Walicki, Totalitaryzm i posttotalitaryzm. Próba definicji, [w:] Społeczeństwa przemian, Z. Sadowski (red.), Warszawa 1991.
• J. Linz, Reżim autorytarny, WiP
• E. Fromm, Ucieczka od wolności, Warszawa 1976, PWN
• S. M. Lipset, Homo politicus. Społeczne podstawy polityki, PWN, Warszawa 1995, Cz. I., r. 4, 5

7. Rewolucje.

Literatura podstawowa:
• Ch. Tilly, Rewolucja i rebelia. WiS
• T. Skocpol, Francja, Rosja i Chiny: strukturalna analiza rewolucji społecznych. WiS
Literatura dodatkowa:
• J. Davies, Przyczynek do teorii rewolucji. WTS-2
• T. Skocpol, Państwo jako struktura o janusowym obliczu. WTS
• T. R. Gurr, Relatywna deprywacja a impuls przemocy. SL
• E. A. Tiryakian, Od Durkheima do Managui: rewolucje jako odrodzenie religijne. SL.

8. Kultura polityczna.

Literatura podstawowa:
• G. A Almond, G. B. Powell, Kultura polityczna. WiS2
• K.B. Janowski, Kultura polityczna, (w:) B. Szmulik, M. Źmigrodzki (red.), Wprowadzenie do nauki o państwie i prawie, Lublin 2010
Literatura dodatkowa:
• J. Garlicki, A. Noga-Bogomilski. Kultura polityczna w społeczeństwie demokratycznym. Warszawa 2004. r. 1.3, 1.4, r. 2.1-2.5 (r. 6)
• J. Garlicki, Tradycje i dynamika kultury politycznej społeczeństwa polskiego, [w:] Dylematy polskiej transformacji, p. red., J. Błuszkowskiego, Warszawa 2008, str. 197-218
• J. Garlicki, Kultura polityczna polskich Internautów, [w:] Kultura polityczna Internautów w Polsce, pod red. J. Garlickiego, "Studia Politologiczne", vol. 21, Warszawa 2011, s. 13 – 50
• J. Garlicki, Dynamika kultury politycznej i partycypacji politycznej Internautów w Polsce, [w:] Elity polityczne a Internauci. Studium kultury politycznej w okresie wyborów, pod red. J. Garlickiego i D. Midera, "Studia Politologiczne", vol. 26, Warszawa 2012, s. 15 – 40
• L. Sobkowiak, Świadomość i socjalizacja polityczna, A. W. Jabłoński, L. Sobkowiak, Studia z teorii polityki, t.1. Wrocław 1999
• A. W. Jabłoński, Kultura polityczna i jej przemiany. [w:] Studia z teorii polityki t. 2, pod red. A. W. Jabłońskiego i L. Sobkowiaka. Wrocław 1998
• M. Urban, Socjalizacja polityczna w okresie polskiej transformacji ustrojowej, [w:] Studia Politologiczne vol. 11, Społeczne uwarunkowania procesu transformacji systemowej w Polsce, pod red., J. Garlickiego, Warszawa 2007, str. 135-146
• E. Wnuk-Lipiński, Socjologia życia publicznego. Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2005, r. 7
• J. Garlicki, Kultura polityczna młodzieży studenckiej, Warszawa 1991, r. 1 i r. ostatni
• G. A. Almond, Socjalizacja i rekrutacja polityczna, SP, str. 313-318
• D. Fuchs, Paradygmat kultury politycznej, (w:) J.D. Russell, H.-D. Klingemann: Zachowania polityczne, t. 1, Oxford-Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010

9. Komunikowanie polityczne – formy, atrybuty, narzędzia.

Literatura podstawowa:
• L. Sobkowiak, Komunikacja polityczna, [w:] Studia z teorii polityki. T. 1. pod red. A. W. Jabłońskiego i L. Sobkowiaka. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. Wrocław 1996
• G. C. Woodward: Cztery odmiany korupcji dyskursu politycznego. WiS-2.
• T. Godlewski, Sondaże polityczne jako forma komunikowania z wyborcą, „Studia Politologiczne” 2012, Vol. 12.
• J. Garlicki, D. Mider, Wykorzystanie internetu w komunikowaniu politycznym elit z wyborcami, „Studia Politologiczne” 2012, Vol. 12.
Literatura dodatkowa:
• B. Dobek-Ostrowska, Teoria komunikowania publicznego i politycznego, Wrocław 2001, rozdział 4
• K. Danton, G. C. Woodward, Jak zdefiniować komunikację polityczną. WiS-2
• H.A. Semetko: Komunikacja polityczna, (w:) J.D. Russell, H.-D. Klingemann: Zachowania polityczne, t. 1, Oxford-Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010, s. 157-179.

10. Opinia publiczna: geneza i funkcje w społeczeństwie demokratycznym.

Literatura podstawowa:
• A. W. Jabłoński, Opinia publiczna, [w:] B. Szmulik, M, Żmigrodzki, Wprowadzenie do nauki o państwie i polityce, Lublin 2007;
• J. Zaller, Definicje opinii publicznej, [w:] Władza i społeczeństwo. T. 2, J. Szczupaczyński (wybór i opracowanie), Warszawa 1998;

Literatura dodatkowa:
• K. R. Popper, Opinia publiczna a zasady liberalne. SP
• R. Staniszewski, Opinia publiczna – teoretyczny sens i zakres pojęcia, [w:] Komunikowanie polityczne. Wybrane zagadnienia, pod red. E. M. Marciniak, "Studia Politologiczne", vol. 25, Warszawa 2012, s. 108 – 124
• E. Młyniec, Opinia publiczna, [w:] A. W. Jabłoński, L. Sobkowiak, Studia z teorii polityki, t.1. Wrocław 1999;
• M. Czyżewski, Opinia publiczna czy opublikowane nastroje? O niektórych warunkach społeczeństwa obywatelskiego, Przegląd Socjologiczny, t. XLV, 1996;
• A. Sułek, Socjologia a badania opinii publicznej, [w:] Przegląd Socjologiczny, t. XLV, 1996;
• A. Sułek, Funkcje badań opinii publicznej w ustroju demokratycznym. Przypadek Rzeczpospolitej Polskiej, [w:] A. Sułek, Sondaż polski, Warszawa 2001;

11. Partycypacja polityczna

Literatura podstawowa:
• J.D. Russell, H.-D. Klingemann: Obywatele a zachowania polityczne, (w:) J.D. Russell, H.-D. Klingemann: Zachowania polityczne, t. 1, Oxford-Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010, s. 33-62.
• B. Klandermans: Kolektywne działanie polityczne, (w:) D.O. Sears, L. Huddy, R. Jervis: Psychologia polityczna, Wydawnictwo UJN, Kraków 2008.
Literatura dodatkowa:
• J. Garlicki, Demokracja i integracja europejska. Studium osobistych i politycznych orientacji dwóch pokoleń Polaków, Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2005, str. 113 – 118 i 144-188
• B. Misztal, Zagadnienia społecznego uczestnictwa i współdziałania, Ossolineum, Wrocław 1977, str. 179-203.
• J. Lubecki, L. Szczegóła, O źródłach apatii politycznej w transformującym się społeczeństwie, [w:] Studia politologiczne vol. 11: Społeczne uwarunkowania transformacji systemowej w Polsce, J. Garlicki (red.,) Warszawa 2007.

12. Zachowania wyborcze.

Literatura podstawowa:
• J. Raciborski, Zachowania wyborcze Polaków, [w:] M. Marody (red.) Wymiary życia społecznego. Polska na przełomie XX i XXI wieku, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2002, str. 225-231
• M. Cześnik, Uczestnictwo wyborcze, stosunek do demokracji, legitymizacja władzy. Przypadek Polski, [w:] Populizm a demokracja, pod Red. R. Markowskiego, ISP PAN, Warszawa 2004, str. 123-141
• B. Berelson. P.F. Lazarsfeld, W.N. McPhee, Psychologia decyzji wyborczych, Władza i społeczeństwo, Wybór i opracowanie: J. Szczupaczyński; Wydawnictwo Naukowe Scholar; Warszawa 1995.
Literatura dodatkowa:
• B. I. Page, Elekcje i społeczne wybory, EDW
• R. A. Teixeira: Znikający wyborca w Ameryce, WiS-2
• A. Blais: Frekwencja wyborcza, (w:) J.D. Russell, H.-D. Klingemann: Zachowania polityczne, t. 2, Oxford-Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010, s. 237-256.

13. Przywództwo polityczne.

Literatura podstawowa:
• J. McGregory Burns, Władza przywódcza. WiS-1
• A. Antoszewski, Przywództwo polityczne, [w:] Wprowadzenie do Nauki o państwie i polityce, p. red., B. Szmulika, M. Żmigrodzkiego, Lublin 2007,

14. Biurokracja państwowa i polityka.

Literatura podstawowa:
* Ch. Tilly: Formowanie się państw narodowych w Europie Zachodniej. WiS-2
* P. Blau: Pojęcie biurokracji. WiP, SP.
* G.B. Peters: Polityka i biurokracja państwowa. WiS-1

Literatura dodatkowa:
* D. Beetham: M Weber o biurokracji. „Warsztat" 1983/3 4-5
* A. Kamiński: Władza i racjonalność. Warszawa 1976; s. 227-256 (lub: S.N.Eisenstadt: Biurokracja, biurokratyzacja i odbiurokratyzowanie. ETS, SP)

Skróty polecanej literatury:

WiP - Władza i Polityka. Wybór tekstów ze współczesnej politologii zachodniej, pod red. M. Ankwicza Warszawa 1988.
ETS - Elementy teorii socjologicznej, pod red A. Derczyńskiego, A. Jasińskiej-Kani, J. Szackiego; Warszawa 1975.
SP - Socjologia Polityki. Wybór tekstów pomocniczych do konwersatorium, Autorzy wyboru: B. Gołębiowski, J. Szczupaczyński. Instytut Nauk Politycznych. Warszawa 1993.
EDW - Elity, demokracja, wybory, Wybór i opracowanie: J. Szczupaczyński; Agencja Scholar; Warszawa 1993.
WIS-1 - Władza i społeczeństwo, Wybór i opracowanie: J. Szczupaczyński; Wydawnictwo
Naukowe Scholar; Warszawa 1995.
WIS-2 - Władza i społeczeństwo, T. 2. Wybór i opracowanie: J. Szczupaczyński; Wydawnictwo Naukowe Scholar; Warszawa 1998.
SS-P - „Studia Socjologiczno-Polityczne".
SS - „Studia Socjologiczne".
SL - Socjologia (lektury), p. red. P. Sztompki i M. Kuci, Wyd. ZNAK, Kraków 2006.
WTS-1 - Współczesne teorie socjologiczne, t. 1, wybór i opracowanie A. Jasińska-Kania, Lech M. Nijakowski, J. Szacki, M. Ziółkowski Wydawnictwo Naukowe Scholar; Warszawa 2006.
WTS-2 - Współczesne teorie socjologiczne, t. 2, Wybór i opracowanie A. Jasińska-Kania, Lech M. Nijakowski, J. Szacki, M. Ziółkowski Wydawnictwo Naukowe Scholar; Warszawa 2006.