Prawo europejskie 2102-M-Z1PREU

Zagadnienia wstępne

1. Struktura prawna Unii Europejskiej.
2. Międzyrządowość i ponadnarodowość w Unii Europejskiej.
3. Podmiotowość prawna Unii Europejskiej.
4. Członkostwo we Wspólnotach Europejskich i Unii Europejskiej.
5. Wartości i prawa podstawowe w Unii Europejskiej (art. 2 TUE, art. 6 TUE, KPP).
6. Uprawnienia wynikające z obywatelstwa Unii Europejskiej (art. 18-25 TFUE).
7. Kompetencje wyłączne, dzielone i inne Unii Europejskiej (art. 2-6 TFUE).

Źródła prawa

8. Prawo pierwotne pisane.
9. Prawo pierwotne niepisane.
10. Wewnętrzne prawo pochodne.
11. Zewnętrzne prawo pochodne
12. Cechy rozporządzenia (adresat, obowiązywanie, stopnie legislacji).
13. Cechy dyrektywy (adresat, obowiązywanie, stopnie legislacji).
14. Cechy decyzji (adresat, obowiązywanie, stopnie legislacji).
15. Cechy zalecenia i opinii (adresat, obowiązywanie, stopnie legislacji).
16. Publikacja i notyfikacja aktów prawa pochodnego (art. 297 TFUE).
17. Hierarchia aktów prawa pochodnego (art. 289-291 TFUE).

Podstawowe procedury decyzyjne

18. Przystąpienie do Unii Europejskiej (art. 49 TUE).
19. Wystąpienie z Unii Europejskiej (art. 50 TUE).
20. Zawieszenie państwa członkowskiego w niektórych prawach (art. 7 TUE).
21. Zasada pomocniczości.
22. Zasada przyznania.
23. Zasada proporcjonalności.
24. Procedury zmiany traktatów (art. 48 TUE).
25. Zwykła procedura ustawodawcza (art. 294 TFUE) i specjalna procedura ustawodawcza.

Ochrona prawa

26. Fazy postępowania przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
27. Możliwość odwołania się od orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości.
28. Możliwość odwołania się od orzeczeń Sądu i sądów wyspecjalizowanych.
29. Legitymacja w postępowaniach przez Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
30. Skarga o naruszenie traktatu (art. 258-259 TFUE)
31. Skarga na nieważność (art. 263 TFUE).
32. Skarga na zaniechanie (art. 265 TFUE).
33. Skarga odszkodowawcza (art. 268 TFUE).
34. Orzeczenie prejudycjalne (art. 267 TFUE).

Prawo Unii Europejskiej a prawo krajowe

35. Zasada pierwszeństwa prawa Unii Europejskiej.
36. Orzeczenie w sprawie van Gend.
37. Orzeczenie w sprawie Costa.
38. Orzeczenie w sprawie Internationale Handelsgesellschaft.
39. Orzecznictwo konstytucyjne RFN: sprawy Solange, Maastricht, Lizbona.
40. Konstytucja RP a członkostwo w Unii Europejskiej (art. 90-91 Konstytucji).

W cyklu 2023Z:

W ramach przedmiotu omawiane są następujące zagadnienia: struktura sytemu kontroli przestrzegania prawa unijnego - podmioty odpowiedzialne za przestrzeganie prawa UE, podmioty dysponujące narzędziami kontroli; unijny wymiar sprawiedliwości – aspekt instytucjonalno-proceduralny - podział jurysdykcji między sądy unijne; postępowanie przed sądami unijnymi – etapy procedury, role procesowe, wymogi formalne pism procesowych, reprezentacja stron, język postępowania, elementy wyroku; unijny system skargowy - skarga na naruszenie zobowiązań traktatowych, skarga o unieważnienie, na zaniechanie, odszkodowawcza, pytania prejudycjalne; prawne możliwości działania jednostek w postępowaniach przed sądami unijnymi; sądowe mechanizmy kontroli państw w zakresie przestrzegania prawa unijnego na poziomie krajowym.

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowe

Założenia (opisowo)

Celem przedmiotu jest zaznajomienie studenta z zagadnieniami wstępnymi z zakresu prawa UE, typologią źródeł prawa UE, podstawowymi procedurami decyzyjnymi w UE, systemem ochrony prawa UE oraz relacją prawa UE do systemów prawnych państw członkowskich.

Koordynatorzy przedmiotu

Piotr Tosiek

Efekty kształcenia

WIEDZA
K_W03 – Student zna i rozumie formy uczestnictwa w życiu społecznym dotyczące prawa UE, w tym sądowych i pozasądowych procedur ochrony prawa na gruncie prawa europejskiego.
K_W05 – Student zna strukturę prawa UE oraz zasady sądowych i pozasądowych instytucji ochrony prawa na poziomie unijnym oraz rozumie zachodzące w nich zmiany.
K_W06 – Student zna i rozumie zasady funkcjonowania organizacji i instytucji politycznych czerpiąc przykłady z funkcjonowania systemu prawa UE oraz orzecznictwa sądów unijnych dotyczących stosowania prawa europejskiego.

UMIEJĘTNOŚCI
K_U07 – Student potrafi gromadzić, hierarchizować, przetwarzać i analizować informacje prawne oraz korzystać z procedur skargowych, służących ochronie praw jednostki przed nadużyciami ze strony państwa i instytucji unijnych, zawartych w prawie europejskim.

KOMPETENCJE
K_K02 – Student jest gotów do wyznaczania priorytetów służących realizacji określonego przez siebie i innych zadania odnoszącego się do prawa UE oraz docenia rolę prawa UE w upodmiotowieniu i jest gotów do wykorzystywania wiedzy z zakresu prawa europejskiego do realizacji celów zawodowych.
K_K03 – Student jest gotów do reprezentowania interesów grup społecznych oraz aktywizowaniu jednostek w sferze ochrony ich praw - w zakresie prawa UE

Kryteria oceniania

Egzamin ustny – 3 pytania.

Praktyki zawodowe

Nie dotyczy

Literatura

1) Prawo instytucjonalne Unii Europejskiej, red. M.M. Kenig-Witkowska, Warszawa 2017.

2) J. Barcz, M. Górka, A. Wyrozumska, Instytucje i prawo Unii Europejskiej. Podręcznik dla kierunków prawa, zarządzania i administracji, Warszawa 2017.

3) Teksty:
a) Traktatu o Unii Europejskiej (TUE),
https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:02016M/TXT-20200301&from=PL
b) Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),
https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:02016E/TXT-20200301&from=PL
c) Karty Praw Podstawowych (KPP),
https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:12016P/TXT&from=EN

Publikacje dostępne w Internecie:
1) K.D. Borchardt, ABC prawa Unii Europejskiej, Bruksela 2017,
http://publications.europa.eu/resource/cellar/5d4f8cde-de25-11e7-a506-01aa75ed71a1.0011.01/DOC_1

2) M. Cesarz, Porządek prawny Unii Europejskiej, [w:] Procesy integracyjne i dezintegracyjne w Europie, red. A. Pacześniak, M. Klimowicz, Wrocław 2014,
http://www.repozytorium.uni.wroc.pl/Content/60497/07_Maciej_Cesarz.pdf

3) P. Tosiek, Polityka europejska Niemiec w XXI wieku w świetle liberalnej teorii międzyrządowej, Warszawa 2013,
https://www.academia.edu/37469274/Germany_s_European_Policy_in_the_21st_Century_in_the_Light_of_Liberal_Intergovernmentalism

4) P. Tosiek, Prawne gwarancje pozycji państwa członkowskiego w systemie decyzyjnym Unii Europejskiej, [w:] Unia Europejska po Traktacie z Lizbony. Pierwsze doświadczenia i nowe wyzwania, red. P. Tosiek, Lublin 2012, s. 27-51,
https://www.academia.edu/41845010/Prawne_gwarancje_pozycji_pa%C5%84stwa_cz%C5%82onkowskiego_w_systemie_decyzyjnym_Unii_Europejskiej

5) P. Tosiek, Traktat z Lizbony w świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego RP w sprawach europejskich, [w:] Unia Europejska po Traktacie z Lizbony. Pierwsze doświadczenia i nowe wyzwania, red. P. Tosiek, Lublin 2012, s. 99-127,
https://www.academia.edu/41845007/Traktat_z_Lizbony_w_%C5%9Bwietle_orzecznictwa_Trybuna%C5%82u_Konstytucyjnego_RP_w_sprawach_europejskich

W cyklu 2023Z:

Literatura wymagana:
J. Barcz (red.), Źródła prawa Unii Europejskiej, Warszawa 2010
J. Barcz (red.), Zasady ustrojowe Unii Europejskiej, Warszawa 2010
A. Wyrozumska, System ochrony prawnej w Unii Europejskiej, Warszawa 2010
K. Popowicz, Rozwój podstaw prawnych Unii Europejskiej, Warszawa 2009A. Kuś (red.), Prawo Unii Europejskiej z uwzględnieniem Traktatu z Lizbony, Lublin 2010
M. Cini (red. nauk.), Unia Europejska - organizacja i funkcjonowanie, Warszawa 2007
M. Kenig-Witkowska (red.), A. Łazowski, R. Ostrihansky, Prawo instytucjonalne Unii Europejskiej, 4. wydanie, Warszawa 2008
P. Craig, G. de Búrca, EU Law. Text, cases and materials, New York 2008
Traktat o Unii Europejskiej, wersja skonsolidowana, Dz. Urz. UE C 83 z 30.3.2010, http://eur-lex.europa.eu/JOHtml.do?uri=OJ:C:2010:083:SOM:PL:HTML
Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, wersja skonsolidowana, Dz. Urz. UE C 83 z 30.3.2010, http://eur-lex.europa.eu/JOHtml.do?uri=OJ:C:2010:083:SOM:PL:HTML

Literatura zalecana:
S. Dudzik (red.), Konstytucja dla Europy. Przyszły fundament Unii Europejskiej, Zakamycze 2005
M. Zdanowicz (red.), Wybór orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich, Białystok 2007
A. Kalisz, Wykładnia i stosowanie prawa wspólnotowego, Warszawa 2007, rozdz. VI
M. Perkowski, Wymiar sprawiedliwości w Unii Europejskiej, Warszawa 2003
J. Barcz, Przewodnik po Traktacie z Lizbony. Traktaty stanowiące Unię Europejską. Stan obecny oraz teksty skonsolidowane w brzmieniu Traktatu z Lizbony, Warszawa 2008
D. Chalmers, G. Davies, G. Monti, European Union Law: Cases and Materials, New York 2010
J. Barcz, Unia Europejska nas rozstajach. Dynamika i główne kierunki reformy ustrojowej, Warszawa 2008

Uwagi

W cyklu 2024Z:

Brak.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 2102-M-Z1PREU w USOSweb