Politologia organizacji 2102-M-D2POOR

1. Zajęcia wprowadzające. Politologia a badanie świata organizacji
Świat organizacji *Politologia organizacji a inne dziedziny naukowej analizy organizacji* Politologia organizacji a teoria polityki i teoria organizacji a teoria organizacji *Po co politologia organizacji? * Interpretacje organizacji a badanie makro, mezo i mikrostruktur życia społecznego *Problemy badawcze politologii organizacji *Metody politologii organizacji *Praktyczne funkcje politologii organizacji *Nurt socjopolityczny w badaniach organizacji a politologia organizacji *Politologia organizacji a nauki o administracji i zarządzanie humanistyczne *Organizacyjny wymiar polityki *Metafora polityki jako procesu organizacji życia społecznego *Polityczny wymiar organizacji *Organizacja jako system polityczny
2. Historyczne ujęcia organizacji oraz polityki i władzy w organizacjach. Systemy zarzadzania jako mechanizmy kontroli społecznej. Ideologiczne i polityczne funkcje teorii organizacji i modeli zarządzania
*Socjologiczne a prakseologiczne ujęcie organizacji *Organizacja jako rzecz, atrybut, czynność *Cechy współczesnych organizacji i kierunki ich ewolucji, *Szkoły i kierunki badań nad organizacjami: szkoła klasyczna, „human relations”, podejście systemowe, koncepcje gry organizacyjnej i podejście socjopolityczne, koncepcja równowagi organizacyjnej, „nowa fala”, szkoła badań operacyjnych, teorie decyzji, szkoła ewolucyjna, szkoła empiryczna, szkoła neoklasyczna, podejście psychosocjologiczne, podejście sytuacyjne, szkoła instytucjonalna, satyryczne koncepcje organizacji *New Public Management *Zarządzanie humanistyczne *Nurt krytyczny w naukach o organizacji i zarządzaniu *Systemy zarzadzania jako mechanizmy kontroli społecznej i reprodukcji panowania *Fordyzm i postfordyzm *Ideologiczne i polityczne uwarunkowani i funkcje koncepcji organizacji i zarządzania
3. Organizacja jako system polityczny. Polityczne metafory organizacji
*Paradygmaty w naukach o organizacji *Metafory organizacji w ujęciu G. Morgana i jej rozwinięcia:* maszyny /mechanicystyczna/, *organizmu, *systemowa, * kultury,* rynku,* teatru,* świątyni, *sieci, *kolażu,* metafory podkreślające polityczny charakter organizacji: *systemu politycznego, *samoorganizacji /mózgu/, *psychicznego więzienia,* dialektyczna,* dominacji, ucisku i wyzysku *Metafory organizacji w interpretacji A. Tofflera /organizacja pulsująca, organizacja o dwu twarzach, organizacja szachownica, organizacja komisarzy, organizacja biuro-feudalna, organizacja kretowisko, zespół samostartujący, elast-firma, * Inne koncepcje metafor organizacji, *Metoda metafor w badaniach organizacji *Postmodernizm w naukach o organizacji i zarządzaniu, *Metafory i modele a kluczowe paradygmaty w badaniach organizacji, wzajemne związki
4. Koncepcje władzy organizacyjnej a teorie i koncepcje władzy
*Władza, wpływ i autorytet w organizacji, *Osie sporów w kwestii pojmowania władzy i władzy organizacyjnej, *Główne ujęcia władzy organizacyjnej *Władza jako kwalifikowana postać wpływu *Władza jako relacja jako funkcja *Władza jako funkcja a władza jako służba *Nurt główny i poboczny w interpretowaniu władzy *Koncepcje behawioralne i normatywne a rozumienia wspólnotowe, atrybutowe, funkcjonalno – strukturalne teorie władzy i ich zastosowanie do analizy władzy organizacyjnej *Koncepcja władzy S. Lukesa i władza w organizacjach *Kontraktowy wymiar władzy w organizacjach*Władza strukturalna i procesualna *Władza jako dyscyplina *Wiedza jako władza *Biowładza *Władza symboliczna i ukryte oblicza władzy w organizacjach *Władza kognitywna – ramy i metafory*Władza deliberatywna i dyskursywna a partycypacja w sprawowaniu władzy w organizacjach *Performatywna koncepcja władzy w organizacjach *Władza jako podejmowanie decyzji *Modele procesów decyzyjnych: monoracjonalny, ograniczonej racjonalności, polityczny i anarchiczny
5. Podstawy władzy w organizacjach. Oligarchizacja i totalizacja organizacji
*Podstawy władzy organizacyjnej: przesłanki, źródła i legitymizacja władzy w organizacji *Władza a własność w organizacji *Nadzór korporacyjny i jego modele *Wzory walki o władzę w organizacji *Funkcje władzy w organizacji, *Władza organizacyjna a interes, *Władza jako środek polityki w organizacjach *Hegemonia i panowanie w organizacjach a władza *Koszty władzy organizacyjnej, *Biurokracja i biurokratyzm w organizacjach *Oligarchizacja organizacji *Instytucje totalne *Procesy totalizacji w organizacjach a totalizacja systemów politycznych *Model organizacji totalnej a koncepcje totalitaryzmu
6. Przywództwo organizacyjne a polityczne
*Przywództwo w organizacji jako postać władzy *Zarządzanie a przywództwo* Menedżer jako polityk, polityczne role menedżera *Uzależnienie od władzy *Teorie przywództwa, *Style przewodzenia *Przywództwo polityczne a przywództwo organizacyjne *Etyka menedżerska a etyka polityczna *Sprawowanie władzy jako zawód a jako powołane *Technokratyczne ujęcia władzy menedżerskiej
7. Relacje organizacji z otoczeniem jako problem interesów, kontroli i władzy. Elektorat organizacji
*Organizacja jako grupa społeczna a jako system społeczny *Modele otoczenia organizacji *Otoczenie wewnętrzne, otoczenie bliższe i dalsze, koncepcja elektoratu organizacji, sieć międzyorganizacyjna, autopoieisis *Teoria sytuacyjna, teoria zależności od zasobów, ekologia populacji, teoria instytucjonalna, teoria ustanowienia i społecznej konstrukcji rzeczywistości *Zwrotność relacji między organizacją a środowiskiem *Dążenie organizacji do uniezależnienia się od otoczenia *Kontrola środowiska nad organizacją *Kryteria efektywności organizacyjnej, wielokryterialny model Bielskiego *Polityczne wymiary efektywności organizacyjnej*Pojęcie funkcji i jego znaczenie *Funkcjonalizm w badaniach organizacji* Organizacje a artykulacja interesów *Typologie funkcji organizacji *Polityczne funkcje organizacji w systemach społecznych *Funkcje a cele i zadania * Hierarchia celów a wiązka celów , cele a środki, cele a warunki *Teleologiczna interpretacja organizacji a model przetrwania organizacji * Ewolucja mechanizmów władzy i kontroli w modelach cykl życia i rozwoju organizacji.
8. Polityka organizacji. Strategie organizacyjne
*Polityka organizacji i jej wymiary *Modele polityki organizacji * Przetrwanie organizacji *Podstawowe koncepcje strategii organizacyjnych: szkoła planistyczna, szkoła ewolucyjna, szkoła pozycyjna, szkoła zasobów, umiejętności i uczenia się *Polityczne modele procesu strategicznego *Pojmowanie strategii *Rodzaje strategii organizacyjnych i ich typologie: strategie rozwoju, strategie wzrostu, strategie konkurencji, strategie funkcjonalne, strategie na poziomie organizacji /przedsiębiorstwa/, strategie na poziomie strategicznej jednostki operacyjnej *Analiza strategiczna: mapy interesów, SWOT, problemów krytycznych, procesowa, rdzennych kompetencji i zasobów strategicznych, segmentacja strategiczna i analiza portfelowa – macierz BCG, analiza PEST, benchmarking, model pięciu sił konkurencji i łańcuch wartości Portera *Zarządzanie strategiczne jako proces polityczny: proces, etapy, cele, organizacja, misja firmy, uwarunkowania *Planowanie i kontrola strategiczna jako także mechanizm gry politycznej w organizacjach *Wdrażanie strategii *Polityka a technologia organizacji *Technologia a struktura społeczna *Społeczna konstrukcja technologii
9. Polityczny wymiar i autodynamika struktur organizacyjnych. Struktura a polityka w organizacji
*Pojęcie struktury, *Struktura jawna, ukryta, głęboko ukryta *Porządek zwinięty i rozwinięty *Struktura realna a zaprojektowana *Struktura społeczna organizacji *Parametry struktury społecznej organizacji *Schematy analizy struktur: gradacyjny, konfliktowy, funkcjonalny, dialektyczny, * Formalizacja a instytucjonalizacja struktur, *Czynniki określające strukturę, *Struktura a integracja i dezintegracja organizacji, *Typologie struktur organizacyjnych: struktury płaskie i smukłe, rozpiętość kierowania, struktury liniowe, funkcjonalne, sztabowe, macierzowe, struktury sieciowe, wirtualne, holograficzne, hybrydowe; struktury typu U, typu H, typu M; struktury statyczne i dynamiczne, struktury zorientowane hierarchicznie i struktury zorientowane heterarchicznie *kompleksowy model struktur H.Mintzberga *Autodynamizm i dynamiczne modele struktur organizacyjnych, teoria strukturalizacji *Projektowanie i zmiana struktur organizacyjnych *Struktura a komunikacja w organizacji *Fizyczna struktura organizacji: definicje, podejście behawioralne i symboliczne, struktura fizyczna a powstawanie tożsamości organizacji
Literatura podstawowa:
10. Polityczny wymiar porządku nieformalnego w organizacji. Patologie organizacji i etyka oraz społeczna odpowiedzialność organizacji
*Struktura formalna i nieformalna w organizacji, *Rola i znaczenie małych grup w organizacji, *Porządek organizacyjny a nieformalne układy i mechanizmy funkcjonowania organizacji, *Celowość i kryteria rozróżnień, *Stosunki społeczne w organizacji *Struktura nieformalna organizacji a autodynamika struktur wg Mintzberga, *Porządek nieformalny a komunikacja w organizacji *Sieci komunikacyjne a władza organizacyjna*Patologie organizacji *Kryteria patologii: etyczne, teleologiczne i funkcjonalno-systemowe. *Wskaźniki i przykłady patologii *Funkcjonalizacja patologii i jej znaczenie*Etyczne problemy organizacji *Społeczna odpowiedzialność organizacji, jej uwarunkowania i ograniczenia *Polityczna odpowiedzialność organizacji i ich rola w systemie politycznym *Organizacyjna polityka jako patologia *Polityczne patologie funkcjonowania organizacji
11. Kulturowe uwarunkowania zjawisk politycznych w organizacjach
*Organizacja jako zjawisko kulturowe, *Kultury i subkultury organizacyjne, *Modele, funkcje i uwarunkowania kultury organizacyjne, model Scheina *Wymiary kultury organizacyjnej *Poziomy kultury organizacyjnej *Zarządzanie poprzez kulturę *Zmiana kultury organizacji *Typologie kultur organizacyjnych *Teorie kultury organizacyjnej: symboliczno-interpretatywna, modernistyczna i postmodernistyczna *Organizacje w warunkach kulturowej różnorodności *Kultury organizacyjne a kultury narodowe *Podstawowe modele kulturowe organizacji w kapitalizmie – siedem kultur kapitalizmu *Kultura organizacji jako narzędzie zniewolenia i reprodukcji stosunków dominacji *Kultura organizacyjna a kultura polityczna *Kultura a tożsamość organizacji *Kultura a kontrola w organizacjach, kultura jako kontrola, kontrola poprzez kulturę *Ideologie organizacyjne *Kontrola za pomocą ideologii a ideologia kontroli *Metafora organizacji jako kultury *Kulturowe uwarunkowania władzy i polityki w organizacjach
12. Sprzeczności i konflikty interesów w organizacji. Polityczny charakter zmiany organizacyjnej i uczenia się organizacji
*Metafora organizacji jako transformacji i przepływu /dialektyczna/, *Sprzeczność a konflikt, *Źródła konfliktów w organizacji, *Konflikty a interesy i role, *Konflikty a adaptacja, *Modele konfliktu *Typologie konfliktów,*Rozwiązywanie a ustanawianie konfliktów *Kierowanie poprzez konflikt, *Strategie i metody rozwiązywania konfliktów *Negocjacyjny aspekt rozwiązywania problemów organizacyjnych *Taktyki negocjacyjne *Koncepcje i modele zmiany organizacyjnej *Wymiary diagnozy otoczenia, potencjału organizacyjnego i sił sprawczych zmiany organizacyjnej, *Zmian a interesy *Problem hegemona i agentów, sił motorycznych zmiany*Typowe scenariusze zmiany, *Typowe reakcje na zmiany i opór wobec zmiany; sposoby jego przezwyciężania, mapa zaangażowania i analiza pola sił,*Legitymizowanie zmian *Zmiana a przemoc symboliczna *Ideologie towarzyszące zmianom *Realizacja zmiany, *Przywództwo a zmiana