Techniki manipulacji politycznej
2102-L-Z4TMPO-MP
I. POJĘCIE MANIPULACJI.
ZAKRES ZJAWISKA, POZIOMY JEGO WYSTĘPOWANIA
1. Odmiany i poziomy występowania manipulacji
2. Istota manipulacji
3. Kryteria i dylematy oceny moralnej manipulacji
4. Dialektyka emocji, wyrachowania i empatii
5. Makiawelizm. Manipulatorski styl działania
6. Funkcje i skala manipulacji w działaniu politycznym
II. METODY I TECHNIKI MANIPULACYJNEJ AKREDYTACJI
7. Specyfika i warunki powodzenia akredytacji manipulacyjnej
8. Hołdownicze (ingracjacyjne) taktyki i formy akredytacji
9. Repertuar hołdownictwa i akredytacji „ponętnej”
10. Pretensjonalne formy akredytacji
11. Agresywne (uzurpacyjno-represywne) formy akredytacji
III. DEMAGOGIA
12. Mechanizm i przejawy demagogii
13. Demagogia „uwodzicielska” i agresywna
IV. METODY I NARZĘDZIA MANIPULACYJNEJ DYSKREDYTACJI
14. Specyfika, funkcje i zakres dyskredytacji manipulacyjnej
15. Punkty zaczepienia, preteksty i płaszczyzny tendencyjnej dyskredytacji
16. Frontalne i zawoalowane formy dyskredytacji
|
W cyklu 2023L:
Główne treści programowe podzielone są na sekcje tematyczne obejmujące główne wątki.
1 Istota i atrybuty manipulacji
Cechy charakterystyczne zjawiska manipulacji (wyróżniki i korelaty) oraz wskaźniki a cechy istotne (atrybuty). Definicje manipulacji.
Wyróżniki manipulacji jako metody sterowania społecznego wymieniane najczęściej w definicjach obiegowych. Typy i formy manipulacji: poznawcza, emocjonalna, taktyczna. Manipulacja językowa. Powody atrakcyjności politycznej manipulacji. Skutki stosowania technik manipulacyjnych.
2. Psychologiczne mechanizmy manipulacji
Psychologia manipulacji: mechanizmy, warunki stosowania, ograniczenia.
Emocje jako nieodłączny składnik funkcjonowania jednostek, wpływający na procesy poznawcze i motywacyjne, na ocenę sytuacji, planowanie działań, kalkulacje szans i ryzyka.
Schematy poznawcze, uwikłania, uwarunkowania społeczne procesów poznawczych i decyzyjnych. Automatyzm w służbie manipulacji. Myślenie schematyczne, tendencyjne. Wywoływanie i edukacja dysonansu poznawczego. Warunki stosowalności sugestii manipulacyjnych. Procesy grupowe, presja grupy jako element manipulacji. Manipulacje poczuciem kontroli nad sytuacją. Wykorzystywanie poczucia winy. Procesy „prania mózgu”. 3. Osobowościowa baza zachowań manipulatorskich.
Makiaweliczny typ osobowości. Cechy osobowości makiawelicznej. N. Machiavelli i jego polityk odczytywany współcześnie. Rola cynizmu w działaniach manipulacyjnych. Osobowość autorytarna jako baza zachowań manipulatorskich.
4. Wymiary działań manipulacyjnych, poziomy manipulacji.
Cele działań manipulacyjnych: doraźne, taktyczne, strategiczne. Manipulacja jako taktyka „dojścia do głosu”. Manipulacja jako walka „o rząd dusz”. Wymiary przejmowania kontroli przez manipulatora: manipulacja sytuacją, manipulacja przeciwnikiem, manipulacja odbiorcami (ofiarą, publicznością), manipulacja relacją: odbiorcy-rywal. Od manipulacji „prostackiej” do manipulacji „koronkowej”. Nagonka polityczna jako przykład manipulacji „koronkowej”.
5. Manipulacje informacyjno-medialne. Zniekształcenia obrazu rzeczywistości.
Medializacja polityki i jej skutki dla taktyk wpływu politycznego. Manipulacja wizerunkiem polityka jako efekt medializacji. Propagandowe taktyki i chwyty manipulacyjne. Manipulacje zakresem reprezentacji. Manipulacja sondażami. Marketingowe deformacje działań politycznych. Paradoksy kampanii permanentnej. Mechanizm skandalizacji jako taktyka manipulatorska. Tabloidyzacja polityki.
6. Manipulacyjne techniki zdobycia rozgłosu, pozyskania uwagi, przychylności, zaufania
Pojęcie akredytacji. Etapy budowy manipulatorskiej akredytacji. Manipulatorskie podejście do kreacji wizerunki. Manipulacja autorytetem: manipulatorska budowa autorytetu, manipulatorskie wykorzystywanie swojego i cudzego autorytetu .
7. Manipulacja emocjami w polityce. Specyfika emocji jako narzędzia manipulowania. Emocje pozytywnego i negatywne w manipulacji. Rola emocji negatywnych jako czynnika integracji zwolenników. Użyteczność emocji w praktyce działań propagandowych
8. Wróg i wrogość, syndrom oblężonej twierdzy jako narzędzia manipulacji w polityce.
9. Pojęcie wroga, typy wroga i wrogi. Geneza wroga w stosunkach politycznych. Osobowościowa baza wrogości. Mechanizmy wrogości – psychosocjologia wroga. Wrogość jako narzędzie sprawcze w polityce. Rola i funkcje wroga w systemach demokratycznych i niedemokratycznych. Wrogość na narzędzie totalnej dyskredytacji. Syndrom „oblężonej twierdzy” i jego wykorzystywanie w polityce.
|
Koordynatorzy przedmiotu
Rodzaj przedmiotu
obowiązkowe
Tryb prowadzenia
w sali
Efekty kształcenia
WIEDZA
Dostrzega wpływ technik manipulacji na życie społeczne oraz charakter relacji międzyludzkich. Zna historię rozwoju technik manipulacyjnych (K_W02).
Rozumie wpływ manipulacji na warunki i formy uczestnictwa w życiu społecznym. Rozpoznaje zachowania manipulacyjne na różnych poziomach życia społecznego.(K_W03).
Rozumie isotę zjawiska manipulacji ora zjego związek ze sprawowaniem władzy (K_W04).
Rozpoznaje obecność manipulacji we wspołecznej demokracji. Zna problematykę manipulacji w europejskiej myśli politycznej. Dostrzega obecność działań o charakterze manipulacyjnym w polskiej kulturze politycznej (K_W05).
UMIEJĘTNOŚCI
Potrafi identyfikować przyczyny i przebieg działań o charakterze manipulacyjnym (K_U02).
Potrafi wykorzystywać wiedzę teoretyczną z zakresu nauk o polityce, w tym z zakresu psychologii polityki i socjotechniki, celu analizowania i interpretowania zachowań manipulacyjnych (K_U03).
Potrafi samodzielnie zdobywać wiedzę na temat przypadków manipulacji, w tym mnaipulacji medialnych, z wykorzystaniem różnych źródeł informacji oraz nowoczesnych technologii (K_U08).
Potrafi prezentować własne interpretacje działań uchodzących za manipulacyjne oraz konfrontować własne oceny z poglądami innych studentów i różnych autorów. (K_U09).
Potrafi romadzić, hierarchizować i przetwarzać informacje dotyczące problematyki manipulacji politycznej z wykorzystaniem odpowiedniej literatury (K_U10).
KOMPETENCJE
jest gotowy do pracy indywidualnej i grupowej w zakresie realizacji projektów badawczych związanych z problematyką manipulacji (K_K02).
Kryteria oceniania
Efekty kształcenia są weryfikowane w formie testu.
Praktyki zawodowe
Literatura
Lektury podstawowe:
M. Karwat, Sztuka manipulacji politycznej, Toruń 1998 (lub następne wydania).
M. Karwat, O demagogii, Warszawa 2006.
M. Karwat, O złośliwej dyskredytacji. Manipulowanie wizerunkiem przeciwnika, Warszawa 2007
M. Karwat, Akredytacja w życiu społecznym i politycznym, Warszawa 2009.
Oraz literatura dla każdych zajęć zgodnie z sylabusem.
|
W cyklu 2023L:
1. CIALDINI Robert, Wywieranie wpływu na ludzi: teoria i praktyka, Gdańsk 2000.
2. DOLIŃSKI Dariusz. Psychologia wpływu społecznego. OSSOLINEUM, Wrocław 2000; rozdz. 4. Przeżywane emocje a podatność na wpływ społeczny.
3. GRZYWA Anna. Manipulacja. Mechanizmy psychologiczne, Kraśnik 1997, Roz. Metody manipulacji.
4. hasła: autorytet , manipulacja, przemoc, przymus, sugestia, wpływ polityczny.[w:] Leksykon pojęć politycznych, M. Karwat, J. Ziółkowski (red.), Warszawa 2013
5. JARYMOWICZ Maria. Makiawelizm – osobowość ludzi nastawionych na manipulowanie innymi; [w:] Janusz REYKOWSKI (red.) Osobowość a społeczne zachowanie się ludzi. Warszawa 1980.
6. KARWAT Mirosław, Manipulacja: rewizja stereotypów, Warszawa 2023.
7. KARWAT Mirosław. Akredytacja w życiu społecznym i politycznym. Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa 2009.
8. KARWAT Mirosław. O perfidii. Warszawa 2001
9. KARWAT Mirosław. O złośliwej dyskredytacji. Manipulowanie wizerunkiem przeciwnika. PWN, Warszawa 2006,
10. KARWAT Mirosław. Sztuka manipulacji politycznej. Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 1998
11. LEARY Mark, Wywieranie wrażenia na innych, Gdańsk 2002.
12. PAWEŁCZYK Piotr. Socjotechniczne aspekty gry politycznej. Poznań 1999, rozdział i P. 3. Manipulacja – stały element gry politycznej.
13. WINN Denise, Manipulowanie umysłem. Pranie mózgu, warunkowanie, indoktrynacja, Warszawa 2003.
14. WITKOWSKI Tomasz, Psychomanipulacje, Wrocław 2000.
15. WOJTASIK Waldemar. Manipulacje wyborcze. Studio NOA, 2022.
16. ZIÓŁKOWKI Jacek, Besieged fortress syndrome as an element in building the emotions of populism, Society Register, 4-6/2022, https://pressto.amu.edu.pl/index.php/sr/article/download/36397/31137
17. ZIÓŁKOWKI Jacek, Socjotechniczne strategie monopolizacji władzy, Studia Politologiczne 55/2020.
18. ZIÓŁKOWSKI Jacek, Paradoksy syndromu oblężonej twierdzy w reżimach niedemokratycznych [w:] Paradoksy Polityki (2), J. Ziółkowski (red.), Warszawa 2013.
19. ZIÓŁKOWSKI Jacek, Socjotechniczny status manipulacji [w:] Manipulacja w mediach. Media o manipulacji, pod. Red., T. Gackowskiego, Warszawa 2011.
20. ZIÓŁKOWSKI Jacek, Socjotechnika autorytetu politycznego, Warszawa 2007.
21. ZIÓŁKOWSKI Jacek, Syndrom oblężonej twierdzy, Warszawa 2019.
22. ZIÓŁKOWSKI Jacek, Wrogość w stosunkach politycznych, Modelowa analiza funkcjonalna, Warszawa 2013.
|
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i
terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: