Społeczeństwo polskie. Historia i współczesność 2102-L-D2SPPO
Celem kursu jest przekazanie studentom, na bazie odpowiednio dobranej literatury, wiedzy, umożliwiającej orientację poznawczą w najważniejszych obszarach życia społecznego mieszkańców Polski. Obszar badawczy stanowi przede wszystkim tło historyczne z najobszerniejszym uwzględnieniem okresu dwudziestolecia międzywojennego, a także badania dotyczące struktury i kondycji społeczeństwa współczesnego ze szczególnym uwzględnieniem zmian jakie nastąpiły w Polsce po 1989 roku. Student po zakończeniu kursu powinien rozumieć uwarunkowania obiektywne i procesy społeczne zachodzące w Polsce. Szczegółowe cele kształcenia obejmują:
zapamiętanie przez uczestników kursu podstawowych danych statystycznych i pojęć w celu sprawnego stosowania ich w opisie i analizie rzeczywistości społecznej w Polsce
zdobycie wiedzy o cechach głównych problemów społecznych badanych w ujęciu historycznym i współczesnym
wyrabianie umiejętności krytycznej interpretacji omawianych na konwersatorium tekstów naukowych, ze szczególnym uwzględnieniem umiejętności polemizowania z tezami poszczególnych autorów
wyrobienie podstawowych kompetencji w zakresie interpretacji wyników badań społecznych,
przyswojenie niezbędnej wiedzy o omawianych problemach społeczeństwa polskiego,
wyrobienie umiejętności prognozowania kierunków zmian w poszczególnych segmentach życia społecznego i przewidywania potencjalnych szans lub zagrożeń rozwojowych dla Polski w kolejnych latach.
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Tryb prowadzenia
W cyklu 2023L: lektura monograficzna w sali | Ogólnie: lektura monograficzna w sali | W cyklu 2024L: w sali lektura monograficzna |
Efekty kształcenia
WIEDZA
K_W02 – Student zna i rozumie rolę człowieka w życiu społecznym w perspektywie historycznej oraz współczesnej, a także jego interakcje z najbliższym otoczeniem oraz struktury (miejskie i wiejskie), w ramach których odbywają się te interakcje.
K_W05 – Student posiada wiedzę z perspektywy historycznej i współczesnej o rozwoju społeczeństwa obywatelskiego i kształtowaniu kultury politycznej w Polsce.
UMIEJĘTNOŚCI
K_U02 – Student potrafi badać oraz wyjaśniać rolę struktur społecznych, ekonomicznych i kulturowych w Polsce.
K_U04 – Student posiada umiejętność wskazywania oraz wyjaśniania zasad funkcjonowania społeczeństwa obywatelskiego oraz mechanizmów kształtowania kultury politycznej w Polsce.
K_U06 – Student umie wskazywać i dostrzega relacje między polityką a procesami społeczno-kulturowymi i ekonomicznymi zachodzącymi w polskim społeczeństwie.
K_U08 – Student potrafi samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać swoje profesjonalne umiejętności, korzystając z różnych źródeł w języku polskim i nowoczesnych technologii.
K_U11 – Student umie przygotować wystąpienia ustne poświęcone tematyce społeczeństwa polskiego z wykorzystaniem podstawowych ujęć teoretycznych oraz różnorodnych źródeł.
KOMPETENCJE
K_K01 – Student jest gotów do aktywnego uczestniczenia w życiu publicznym, w szczególności w zespołach realizujących cele społeczne, oraz jest przygotowany do uczestnictwa w budowaniu zinstytucjonalizowanych form aktywności obywatelskiej.
Kryteria oceniania
Ocena końcowa z przedmiotu jest wypadkową: dwóch kolokwiów cząstkowych w formie testów (15-20 min), obserwacji i ewaluacji intensywności a także jakości aktywności studenta podczas zajęć na zajęciach oraz jego obecności.
Metody oceny pracy studenta - Liczba punktów/udział w ocenie końcowej
1/ ocena ciągła (bieżące przygotowanie do zajęć i aktywność): 40%
2/ śródsemestralne pisemne testy kontrolne: 60%
3/ śródsemestralne ustne kolokwia - brak
4/ końcowe zaliczenie pisemne - brak
5/ końcowe zaliczenie ustne - brak
6/ egzamin pisemny - brak
7/ egzamin ustny - brak
8/ kontrola obecności: dopuszczalne maksimum 2 nieobecności
9/ praca semestralna/roczna - brak
10/ projekt - brak
11/ portfolio - brak
12/ inne - brak
Załącznik:
Wskaźniki końcowej oceny studenta dla przedmiotu
Ocena - Algorytm oceny końcowej
2 - poniżej 50%
3*** - powyżej 50%, ale nie więcej niż 60%
3,5 - powyżej 60% ale nie więcej niż 70%
4 - powyżej 70% ale nie więcej niż 80%
4,5 - powyżej 80% ale nie więcej niż 90%
5 - powyżej 90%
*** Student opanował wszystkie efekty kształcenia ujęte w sylabusie.
Praktyki zawodowe
-
Literatura
Obowiązkowa (do wyboru przez prowadzącego zajęcia):
I. Ihnatowicz, A. Mączak, B. Zientara, J. Żarnowski, Społeczeństwo polskie od X do XX wieku, Warszawa 1999, s. 593-713
H. Słabek, O społecznej historii Polski 1945-1989, Warszawa 2009, s. 63-72; 535-570.
H. Słabek, O społecznej historii Polski 1945-1989, Warszawa 2009, s.31-41; 309-531.
J. Garlicki, A. Noga-Bogomilski, Kultura polityczna w społeczeństwie demokratycznym, Warszawa 2004
Ł. Zamęcki, Kontrowersje wokół pojęcia kultury politycznej, „Społeczeństwo i Polityka” nr 1/ 2004, s. 11-21
T. Filipiak, Typologie kultury politycznej, „Społeczeństwo i Polityka” nr 1/ 2004, s. 22-32
P. Załęski, Kultura polityczna społeczeństwa polskiego XIX wieku, „Społeczeństwo i Polityka” nr 1/ 2004, s. 33-46
D. Przastek, Kultura polityczna społeczeństwa polskiego w XX wieku, „Społeczeństwo i Polityka” nr 1/ 2004, s. 47-65
D. Przastek, Polska w XX wieku – droga do społeczeństwa obywatelskiego, „Społeczeństwo i Polityka” nr 1(2)/ 2005, s. 77-93
A. Siciński, O idei społeczeństwa obywatelskiego, „Wiedza i Życie” nr 6/1996
Obyczaje w Polsce. Od średniowiecza do czasów współczesnych, pr. zb. pod red. A. Chwalby, Warszawa 2006, s. 222-424.
H. Słabek, O społecznej historii Polski 1945-1989, Warszawa 2009, s. 115-184-208.
H. Słabek, Wieś i rolnictwo, [w:] F. Ryszka (red.), Polska Ludowa 1944-1950. Przemiany społeczne, Wrocław 1974, s. 222-253
A. Błachowski, Etnografia, Lublin, Toruń 2003
B. Ogrodowska, Polskie obrzędy i zwyczaje, Warszawa 1994
J. Kłoczowski, L. Mullerowa, J. Skarbek, Zarys dziejów Kościoła katolickiego w Polsce, Kraków 1986, s. 307-339; 340-360; 362-373; 374-413.
R. Bender, Kościół katolicki w Polsce odrodzonej wobec problemów narodowych i społecznych /1918 – 1939/, [w:] Życie polityczne w Polsce 1918 – 1939, Wrocław 1985, s. 309 – 341
A. Micewski, Kościół – Państwo 1945 – 1989, Warszawa 1994
J. Żaryn, Dzieje kościoła katolickiego w Polsce (1944-89), Warszawa 2003
Z. Landau, J. Tomaszewski, Zarys historii gospodarczej Polski 1918 – 1939, Warszawa 1986 i następne
Z. Landau, Gospodarka Polski Ludowej, Warszawa 1994
Z. Landau, J. Kaliński, Gospodarka Polski w XX wieku, Warszawa 1998
A. Hutnikiewicz, Literatura i teatr; B. Jaczewski, Nauka; A. Wojciechowski, Próby integracji polskiej kultury plastycznej, [w:] J. Tomicki (red.), Polska Odrodzona …, s. s. 463-506; 507-554; 597-635.
H. Słabek, O społecznej historii Polski 1945-1989, Warszawa 2009, s. 571-591.
K. Braun, Kieszonkowa historia teatru polskiego, Lublin 2003
D. Przastek, Polityczność teatru polskiego w latach 1944-1981, „Rocznik Nauk Politycznych” 2005, nr 8, s. 463-484
D. Przastek, Środowisko teatru w okresie stanu wojennego, Warszawa 2005
J. Garlicki, Społeczne determinanty zmian w postrzeganiu demokracji w trakcie procesu transformacji systemu w Polsce, [w:] Społeczne uwarunkowania procesu transformacji systemowej w Polsce, „Studia Politologiczne” vol. 11, Warszawa 2007, s. 11-41.
[artykuł dostępny w Internecie:
http://oapuw.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=188:jan-garlicki-qspoeczne-determinanty-zmian-w-postrzeganiu-demokracji-w-trakcie-procesu-transformacji-systemu-w-polsceq-studia-politologiczne-vol-11&catid=148:spoeczestwo-obywatelskie&Itemid=54 ]
A. Giza-Poleszczuk, M. Marody, A. Rychard, Strategie i system. Polacy w obliczu zmiany społecznej, Warszawa 2000, część I: Od mikrostrategii do makrosystemu: założenia teoretyczne i problem badawczy, s. 13-43
M. Marody, Trzy Polski – instytucjonalny kontekst strategii dostosowawczych, [w:] Wymiary życia społecznego. Polska na przełomie XX i XXI wieku, (red.) M. Marody, Warszawa 2009, s. 271-289.
Diagnoza społeczna 2015. Warunki i jakość życia Polaków, (red.) J. Czapiński, T. Panek, Rada Monitoringu Społecznego, Warszawa 2015. [Raport dostępny w Internecie: http://www.diagnoza.com/pliki/raporty/Diagnoza_raport_2015.pdf]
Diagnoza społeczna 2013. Warunki i jakość życia Polaków, (red.) J. Czapiński, T. Panek, Rada Monitoringu Społecznego, Warszawa 2013.
B. Fedyszak – Radziejowska, Czy kapitał społeczny bez społecznego zaufania jest możliwy? Przykłady polskich gmin wiejskich. Rok publikacji: 2005, [artykuł dostępny w Internecie: http://atlas.ekonomiaspoleczna.pl/files/ekonomiaspoleczna.pl/public/Biblioteka/2005.4.pdf
S. Raabe, Transformacja i społeczeństwo obywatelskie w Polsce, Raporty Fundacji Konrada Adenauera w Polsce, 2008, nr 9,
[Raport dostępny w Internecie: http://www.kas.de/wf/doc/kas_15103-1522-8-30.pdf?081119041446]
J. Bartkowski, Tradycja zaborów a współczesne zachowania społeczne w Polsce [w:] Oblicza lokalności. Tradycja i współczesność, (red.) J Kurczewska, Warszawa 2006, 267-302
B. Jałowiecki, M. Szczepański, G. Gorzelak, Rozwój lokalny i regionalny w perspektywie socjologicznej, Tychy 2007, wyd. II, rozdział 13: Kwestia regionalna w Europie środkowo-wschodniej (13.1 Regionalizm w Polsce), s. 254- 287
K. Zagórski, Dochody, ubóstwo, zamożność i nierówności w przestrzeni społeczno-geograficznej, [w:] Zróżnicowania warunków życia. Polskie rodziny i społeczności lokalne, (red.) K. Zagórski, G. Gorzelak, B. Jałowiecki, Warszawa 2009, s. 11-51
K. Szafraniec, Raport Młodzi 2011, Warszawa 2011, rozdział 10: Młodzi i spójność społeczna, s. 338-386 [Raport dostępny w Internecie na stronie Zespołu Doradców Strategicznych
w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów: http://zds.kprm.gov.pl/sites/default/files/mlodzi_2011_10.pdf]
Bunt się nie kalkuluje - rozmowa z prof. UAM Witoldem Wrześniem, „Przegląd” nr 10 (11.03.2012), [artykuł dostępny w Internecie: http://www.przeglad-tygodnik.pl/pl/artykul/bunt-sie-nie-kalkuluje-rozmowa-prof-uam-witoldem-wrzesniem]
B. Jałowiecki, M.S. Szczepański, Miasto i przestrzeń w perspektywie socjologicznej, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2006, Rozdział V. Polskie metropolie - przestrzeń i społeczeństwo, podrozdziały: 2. Hierarchia polskich metropolii , s. 277-285, 4. Kształtowanie się metropolitalnego społeczeństwa, s. 296-311.
B. Jałowiecki, Fragmentacja i prywatyzacja przestrzeni, [w:] Gettoizacja polskiej przestrzeni miejskiej, (red.) B. Jałowiecki, W. Łukowski, Warszawa 2007, s.11-28
J. Wilkin, Polska wieś i rolnictwo w obliczu wielkiej zmiany, [w:] Wymiary życia społecznego. Polska na przełomie XX i XXI wieku, (red.) M. Marody, Warszawa 2009, s. 161-179.
M. Halamska, Odchodząca klasa, „ACADEMIA”, Magazyn Polskiej Akademii Nauk, nr 1 [17] 2009, [Raport dostępny w Internecie:http://www.portalwiedzy.pan.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=222:academia-nr-1-17-2009&catid=90:archiwum-academii&Itemid=104]
uzupełniająca:
R. Wapiński, Pokolenia Drugiej Rzeczypospolitej, Wrocław 1991
J. Żarnowski, Polska 1918-1939. Praca-technika-społeczeństwo, Warszawa 1992
J. Żarnowski, Społeczeństwo II Rzeczypospolitej, Warszawa 1973
J. Żarnowski, Społeczeństwo i klasy, [w:] Polska Odrodzona 1818 – 1939. Państwo – społeczeństwo – kultura, red. J. Tomicki, Warszawa 1982, s. 244-307
D. Nałęcz, Kultura Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa 1991
Z problemów integracji i unifikacji II Rzeczypospolitej, red. J. Chlebowczyk, Katowice 1980
M. Fik, Kultura polska po Jałcie. Kronika 1944 – 1981, Warszawa 1991
D. Przastek, Społeczeństwo polskie w dobie transformacji, „Społeczeństwo i Polityka” nr 2(3)/ 2005, s. 49-62
K, Kersten, Kształtowanie się stosunków ludnościowych,[w:] F. Ryszka (red.), Polska Ludowa 1944-1950. Przemiany społeczne, Wrocław 1974, s. 74-86; 144-150; 168-176.
J. Topolski (red.), Dzieje Polski, Warszawa 1978 (i inne wyd.), s. 882-885.
Kultura polityczna społeczeństwa polskiego, Kraków 1979
Dzieje kultury politycznej w Polsce, red. J.A. Gierowski, Warszawa 1977
Ani książę, ani kupiec: obywatel. Idea społeczeństwa obywatelskiego w myśli współczesnej, Kraków 1997, teksty: J. Szacki, Wstęp. Powrót idei społeczeństwa obywatelskiego (s. 5-62); N. Bobio, Społeczeństwo obywatelskie (s. 63-83).
Społeczeństwo obywatelskie, red. nauk. M. Witkowska, A. Wierzbicki, Warszawa 2005
B. Poboży, Idea społeczeństwa obywatelskiego, „Społeczeństwo i Polityka” nr 1(2)/ 2005, s. 13-26
W. Osiatyński, Wzlot i upadek społeczeństwa obywatelskiego w Polsce, „Wiedza i Życie” nr 10/1996
W. Osiatyński, Odrodzenie społeczeństwa obywatelskiego, „Wiedza i Życie” nr 9/1996
H. Słabek, O społecznej historii Polski 1945-1989, Warszawa 2009, s. 209-305.
H. Jędruszczak, Miasta i przemysłu w okresie odbudowy; [w:] F. Ryszka (red.), Polska Ludowa 1944-1950. Przemiany społeczne, Wrocław 1974, s. 352-407
E. Piskorz-Branekova, Polskie stroje ludowe, Warszawa 1993
A. Stawarz, Dziedzictwo kultury ludowej Mazowsza a współczesne oblicze regionu (s. 235-243); T. Ambrożewicz, O świętowaniu na Mazowszu (s. 265-283); M. Orlewicz, Tradycja i wspólczesność w zwyczajach rodzinnych na Mazowszu (s. 285-296); A. Milewska-Młynik, Tradycyjna sztuka ludowa na Mazowszu (s. 313-326) [w:] Dziedzictwo kulturowe Mazowsza. Archeologia-architektura-etnologia, Warszawa 2001
Zwyczaje wiosenne ludu polskiego (s. 67-80); Ze studiów nad obrzędami weselnymi ludu polskiego. Część I: Forma dramatyczna obrzędowości weselnej (s. 81-216); Kilka uwag i wiadomości o etnografii województwa wileńskiego (s. 217-346), [w:] Cezaria Baudouin de Courtenay-Ehrenkreutz-Jędrzejewiczowa, Łańcuch tradycji, teksty wybrane, Warszawa 2005
Historia katolicyzmu społecznego w Polsce 1832 – 1939, Warszawa 1981, /Ks. J. Majka, Katolickie organizacje młodzieżowe; Cz. Strzeszewski, Katolickie organizacje inteligencji; Ks. W. Zdaniewicz SAC, Akcja Katolicka; Cz. Strzeszewski, Chrześcijańskie stronnictwa polityczne; Ks. R. Hermanowicz, Cz. Strzeszewski, Chrześcijański ruch zawodowy i inne organizacje robotnicze/
J. Żaryn, Kościół w PRL, Warszawa 2004
A. Micewski, Współrządzić czy nie kłamać? PAX i Znak w Polsce 1945 – 1976, Paryż 1978
A. Micewski, Kardynał Wyszyński prymas i mąż stanu, Paryż 1982
A. Dudek, Państwo i Kościół w Polsce 1945 – 1970, Kraków 1995
M.M. Drozdowski, Gospodarka Drugiej Rzeczypospolitej, [w:] J. Tomicki (red.), Polska Odrodzona …, s. 498-462
Z. Landau, J. Tomaszewski, Gospodarka Polski międzywojennej 1918 – 1939, t. II, Od Grabskiego do Piłsudskiego. Okres kryzysu poinflacyjnego i ożywienia koniunktury 1924 – 1929, Warszawa 1971
H. Słabek, O społecznej historii Polski 1945-1989, Warszawa 2009, s. 41-47; 73-104
J. Kaliński, Z. Landau (red.), Gospodarka Polski Ludowej 1944 – 1955, Warszawa 1978
J. Gliszczyński, Gospodarka Polski Ludowej, Warszawa 1980
J. Kaliński, Gospodarka Polski w latach 1944 – 1989, przemiany strukturalne, Warszawa 1995
J. Kaliński (red.), Historia gospodarcza Polski (1939-1989), Warszawa 1998
J. Kaliński, Bitwa o handel 1947 – 1948, Warszawa 1970
J. Kaliński, Plan odbudowy gospodarczej 1947 – 1949, Warszawa (różne wydania)
Cz. Łuczak, Polska i Polacy w drugiej wojnie światowej, (z serii: J. Topolski (red.), Polska. Dzieje narodu, państwa i kultury, t. V), Poznań 1993, s. 438-506; 517-523; 620-660
T. Szarota, Upowszechnianie kultury, [w:] F. Ryszka (red.), Polska Ludowa 1944-1950. Przemiany społeczne, Wrocław 1974, s. 408-460
J. Topolski (red.), Dzieje Polski, Warszawa 1978 (i inne wyd.), s. 748-759; 885-893
A. Hausbrandt, Teatr w społeczeństwie, Warszawa 1983
K. Braun, Teatr polski 1939-1989. Obszary wolności-obszary zniewolenia, Warszawa 1994
A. Jawłowska, Więcej niż teatr, Warszawa 1988
T. Nyczek, Pełnym głosem. Teatr studencki w Polsce 1970 – 1975, Kraków 1980
M. Fik, Trzydzieści pięć sezonów: teatry dramatyczne w Polsce w latach 1944 – 1979, Warszawa 1981
J. Płażewski, Historia filmu, Wrocław 1985 i następne wydania
R. Wichrowski, Historia filmu w pigułce, Bydgoszcz 1997
Film polski. Twórcy i mity, red. K. Sobotka, Łódź 1987
S. Janicki, Film polski od A do Z, Warszawa 1977
S. Janicki, Film polski wczoraj i dziś, Warszawa 1982
S. Janicki, W starym polskim kinie, Warszawa 1985
M. Haltof, Kino polskie, Gdańsk 2004
J.F. Lewandowski, 100 filmów polskich, Katowice 1997
Historia filmu polskiego, T.1-3
Cz. Dondziłło, Młode kino polskie lat siedemdziesiątych, Warszawa 1985
W. Chołodowski, Kraina niedojrzałości, Warszawa 1983
D. Debert, Kino moralnego niepokoju. Wokół wybranych problemów poetyki i etyki, Poznań 2003
J. Żakowski, Cztery fronty wolności. Czy wolność staje się dla nas ciężarem?, „Polityka”, 2006, 2584
S. Kozłowski, Transformacja w Polsce jako innowacja pozytywna i negatywna, [w:] Dylematy polskiej transformacji, (red.) J. Błuszkowski, Warszawa 2007, s. 32-44
A. Sadowski, Wielokulturowe społeczeństwa regionalne (jako pożądany kierunek przeobrażeń społeczności lokalnych i regionalnych w Polsce), [w:] Społeczności lokalne. Teraźniejszość i przyszłość, (red.) B. Jałowiecki, W. Łukowski, Warszawa 2006, s. 129-144
J. P. Gieorgica, Polskie migracje w świetle procesów globalnych, Wrocław 2018
E. Firlit, Więziotwórcza rola parafii we współczesnych społecznościach lokalnych, w: Społeczności lokalne: konteksty przemian i innowacje, (red.) T. Herudziński, P. Swacha, Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2018
P. Załęski, Wspólnota wiejska wobec rzeczywistości społeczno-politycznej. Perspektywa antropologiczno-psychopolityczna, Warszawa 2010
W cyklu 2023L:
Obowiązkowa (do wyboru przez prowadzącego zajęcia): I. Ihnatowicz, A. Mączak, B. Zientara, J. Żarnowski, Społeczeństwo polskie od X do XX wieku, Warszawa 1999, s. 593-713 |
W cyklu 2024L:
Obowiązkowa (do wyboru przez prowadzącego zajęcia): I. Ihnatowicz, A. Mączak, B. Zientara, J. Żarnowski, Społeczeństwo polskie od X do XX wieku, Warszawa 1999, s. 593-713 |
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: