Klęski żywiołowe i awarie techniczne 2102-BW-M-Z4KLAW
Przedmiot realizowany jest w formie warsztatowej i wymaga od studentów zaangażowania w realizację krótkich tematów problemowych dyskutowanych na forum. Składa się z kilku bloków tematycznych dotyczących katastrof naturalnych i awarii technicznych. Praktyczny aspekt przedmiotu stanowi prezentacja funkcjonowania systemów reagowania na katastrofy z perspektywy uczestnika tych procesów. Studenci mają możliwość zapoznania się z funkcjonowaniem służb, instytucji krajowych i międzynarodowych zaangażowanych w działania w fazie tuż po wystąpieniu klęsk żywiołowych lub awarii technicznych, dzięki czemu poznają dokładniej proces likwidacji skutków i tworzenia się doraźnych struktur zarządzania kryzysowego.
Szczegółowy plan przedmiotu obejmuje niżej wymienione zagadnienia:
K1. Zajęcia organizacyjne. Plan przedmiotu i organizacja zajęć. Wprowadzenie. Definicje katastrof i kryteria podziału. Skutki społeczne i ekonomiczne katastrof.
K2. Charakterystyka katastrof - w głębinach Ziemi. Trzęsienia ziemi, wulkany, tsunami. Współzależność katastrof mających źródło we wnętrzu Ziemi.
K3. Trzęsienia ziemi. Koordynacja pomocy ratowniczej i humanitarnej na przykładzie działań ratowniczych grupy USAR Poland na Haiti i w Nepalu.
K4. Charakterystyka katastrof. Na powierzchni ziemi. Osuwiska i lawiny. Huragany i tornada. Zagrożenia z powietrza. Zagrożenia kosmiczne.
K5. Charakterystyka katastrof. Zmiany klimatyczne i ich skutki na przykładzie Pożarów lasów i klęsk suszy.
K6. Mechanizm koordynacji działań na wypadek katastrof. Współpraca donora i biorcy pomocy ratowniczej na przykładzie pożarów lasów w Szwecji.
K7. Charakterystyka katastrof. Powodzie. Współpraca organów administracji państwowej i służb na przykładzie powodzi w Polsce w 2010 roku.
K8. Źródła informacji o katastrofach. Zarządzanie informacją jako kluczowy element skuteczności działań ratowniczych i humanitarnych po wystąpieniu katastrofy.
K9. Systemy pomocy międzynarodowej ONZ, NATO. UE w sytuacjach kryzysów spowodowanych katastrofami lub awariami przemysłowymi. Unijny mechanizm ochrony ludności – wkład Polski.
K10. Organizacja Narodów Zjednoczonych i jego agendy. Mechanizm reagowania na katastrofy.
K11. Awarie techniczne. Zapobieganie awariom. Przepisy UE. Regulacje prawne – geneza na przykładzie awarii w Seveso.
K12. Poważne awarie techniczne. Doświadczenia własne z akcji ratowniczej po wybuchu magazynów z saletrą amonową w porcie w Libanie w 2020 roku.
K13. Poważne awarie techniczne. Przykłady awarii przemysłowych na świecie.
K14. Poważne awarie techniczne. Prezentacje dodatkowe studentów.
K15. Zaliczenie przedmiotu. Test.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza: K_W03; K_W04; K_W08
Student rozumie:
1. Rolę człowieka jako kluczowy element stale wpływający swoim działaniem na postępujące zmiany klimatyczne, które prowadzą do powstawania klęsk żywiołowych;
2. Rolę człowieka w tworzeniu mechanizmów reagowania na wypadek wystąpienia katastrof;
3. Zasady rządzące strukturami i instytucjami odpowiedzialnymi za zarządzanie w sytuacjach klęsk żywiołowych i awarii technicznych;
4. Relacje między właściwymi strukturami w skali międzynarodowej odpowiedzialnymi za bezpieczeństwo obywateli dotkniętych skutkami katastrof;
Umiejętności: K_U04
Studenci nabywają umiejętność krytycznego myślenia o katastrofach jako realnym zagrożeniu, na które człowiek wpływa w znacznym stopniu. Wykorzystują zdobytą wiedzę w rozwiązywaniu i wdrażaniu konkretnych zadań problemowych, które prezentowane są na forum i stanowią zachętę do dyskusji;
Kompetencje społeczne: K_K04
Studenci są przygotowani do wdrożenia działań umożliwiających ograniczenie skutków katastrof i przygotowani do efektywnego funkcjonowania na rynku pracy w instytucjach związanych z zarządzaniem kryzysowym;
Kryteria oceniania
Obecność na co najmniej 12 z 15 zajęć (dopuszczalne max. 3 nieobecności). Na zakończenie zajęć studenci zdają test pisemny zaliczeniowy, uzupełniony ewentualnie zaliczeniem ustnym. Studenci mają możliwość wykonania dodatkowej pracy pisemnej na temat dotyczący sposobów ograniczenia wpływu człowieka na zmiany klimatyczne i ich skutki lub przygotowania krótkiej prezentacji na temat wybranej katastrofy naturalnej, opcjonalnie awarii przemysłowej.
Literatura
Wybrana literatura przedmiotu:
Sławomir Kobojek, Katastrofy naturalne, wyd. SBM, 2013
H. Ciążela i inni, Wobec zagrożenia globalnym kryzysem ekologicznym (…), Wyd. Akademii Pedagogiki Specjalnej
Encyklopedia popularna PWN, Warszawa 1993
E. Nowak, M. Nowak, Zarys teorii bezpieczeństwa narodowego, Wyd. Difin, warszawa 2011, s. 127-128.
Romuald Grodzki, Vademecum zagrożeń, wyd. Bellona
N. Wójtowicz, Negatywne skutki regulacji Dolnej Wisły, Notatki Płockie, 1996, nr 2(167), s. 44-45
Ustawa o stanie klęski żywiołowej – Dz. U. z 2014 poz. 333 ze zm.
Ustawa o zarządzaniu kryzysowym – Dz. U. 2013 poz. 1166 ze zm.
Ustawa o PSP – Dz. U. 2013 poz. 1340 ze zm.
Ustawa o pomocy rozwojowej – Dz.U. 2011 nr 234 poz. 1386 ze zm.
Ustawa Prawo wodne – Dz. U. 2012 poz. 145, ze zm.
Decyzja Rady Europejskiej ustanawiająca wspólnotowy mechanizm ochrony ludności – Decyzja 2001/792/EC, Decyzja No 1313/2013/EU
Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych nr 44/236 z dnia 22 grudnia 1989 ogłaszająca lata dziewięćdziesiąte XX wieku Międzynarodową Dekadą Redukcji Katastrof Naturalnych IDNDR (International Decade for Natural Disaster Reduction).
Decyzja Rady Europejskiej ustanawiająca wspólnotowy mechanizm ochrony ludności – Decyzja 2001/792/EC, Decyzja No 1313/2013/EU wraz z późniejszymi zmianami
Konwencja Europejskiej Komisji Gospodarczej w sprawie transgranicznych skutków awarii przemysłowych – Dz. U. z 2004r, Nr 129, poz. 1352
Humanitarian Action Plan for Haiti 2014
„Sphere Project” – minimalne standardy dot. realizacji pomocy humanitarnej,
INSARAG Guidelines – wytyczne ds. grup poszukiwawczo- ratowniczych
Materiały Krajowego Centrum Koordynacji Ratownictwa i Ochrony Ludności Komendy Głównej PSP
Materiały źródłowe ze stron internetowych DG ECHO, EADRCC NATO, UN OCHA, FEMA, USGS, UNISDR, WHO, WMO, NASA etc.
Materiały własne, prezentacje po akcjach w Haiti, Nepalu, Bośni, Rosji, Szwecji, Libanu,
Raporty Health Safety Excutive (UK) dotyczące awarii przemysłowych
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: