Ustrój polityczny RP 2100-BW-L-Z2UPRP
Przedmiot poświęcony jest następującej problematyce:
1. Podstawowe pojęcia związane z funkcjonowaniem systemu politycznego współczesnej Polski: 1) Pojęcie systemu politycznego, ustroju politycznego, systemu rządów.2) Pojęcie, rodzaje i funkcje konstytucji. 3) Prawo konstytucyjne i jego źródła. 4) Konstytucja RP a standardy współczesnego konstytucjonalizmu.
2. Proces przygotowania i uchwalenia Konstytucji III RP.
3. Wartości i zasady konstytucyjne (ustrojowe) w RP: 1) Pojęcie wartości i zasad ustrojowych. 2) Rzeczpospolita jako dobro wspólne. 3) RP demokratycznym państwem prawnym: zasady konstytucjonalizmu, legalizmu, suwerenności narodu, pluralizmu politycznego, podziału władz. 4) Godność, wolność i równość jako podstawy katalogu praw i wolności człowieka i obywatela.
4. System źródeł prawa w Konstytucji RP i jego kontrola: 1) Pojęcie systemu źródeł prawa, 2) Źródła prawa powszechnie obowiązującego: umowa międzynarodowa, ustawa, rozporządzenie, 3) Prawo krajowe a prawo wspólnotowe, 4) Trybunał Konstytucyjny: geneza, funkcje i kompetencje, skutki orzeczeń.
5. Prawo wyborcze: wybory do Sejmu, Senatu i prezydenckie oraz do Parlamentu Europejskiego: 1) Ustrojowo – polityczna rola wyborów parlamentarnych i prezydenckich w III Rzeczypospolitej. 2) Organizacja wyborów. 3) Zgłaszanie kandydatów. 4) Ustalanie wyników głosowania. 5) Ważność wyborów. 6) Kampania wyborcza. 7) Finansowanie wyborów.
6. Sejm i Senat: 1) Struktura i tryb funkcjonowania parlamentu. 2) Status prawny posła i senatora. 3) Funkcje Sejmu i Senatu. 4) Organizacja wewnętrzna Sejmu i Senatu. 5) Tryb ustawodawczy. 6) Zgromadzenie Narodowe.
7. Prezydent Rzeczypospolitej: 1) Geneza przywrócenia instytucji Prezydenta RP. 2) Ustrojowa pozycja Prezydenta RP. 3) Kompetencje Prezydenta RP. 4) Odpowiedzialność konstytucyjna głowy państwa.
8. Rada Ministrów: 1) Ustrojowa pozycja Rady Ministrów i Prezesa Rady Ministrów. 2) Sposób powoływania Rady Ministrów. 3) Struktura rządu. 4) Tryb działania Rady Ministrów. 5) Kompetencje Rady Ministrów. 6) Administracja rządowa.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
EK1. Zna i rozumie prawidłowości ewolucji ustrojowej Polski (K_W01)
EK2. Zna pojęcie i treść standardów konstytucyjnych funkcjonujących w Polsce i innych państwach demokratycznych (K_W06)
EK3. Zna tryb przyjęcia i zmiany konstytucji, jej systematykę (budowę i treść) i znaczenie w ustroju politycznym RP (K_W06)
EK4. Zna podstawowe wartości i zasady ustrojowe RP (K_W06)
EK5. Zna zasady wyboru i powoływania naczelnych organów władzy państwowej RP (K_W06)
EK6. Rozpoznaje katalog funkcji i kompetencji naczelnych organów władzy państwowej RP oraz prawidłowości w zakresie ich relacji wzajemnych (K_W06)
UMIEJĘTNOŚCI
EK7. Potrafi wyjaśnić rolę i znaczenie konstytucji jako zbioru podstawowych praw dla państwa, również w ujęciu członkostwa Polski w Unii Europejskiej (K_U01)
EK8. Umie scharakteryzować funkcje i kompetencje naczelnych organów władzy państwowej RP w kontekście panującego systemu rządów (K_U01)
KOMPETENCJE
EK9. Potrafi wykorzystać procedury i instrumenty prawno-ustrojowe do osiągania celów właściwych dla funkcjonowania w społeczeństwie obywatelskim w warunkach państwa demokratycznego i prawnego (np. organizować komitet ludowej inicjatywy ustawodawczej) (K_K05)
Kryteria oceniania
Weryfikacja efektów kształcenia odbywa się w oparciu o egzamin pisemny (testowo-opisowy) oraz bieżące przygotowanie studentów do uczestnictwa na ćwiczeniach. Elementem zaliczenia jest również uczestnictwo na ćwiczeniach (dopuszczalne dwie nieobecności w semestrze) oraz zaliczenie kolokwium.
Praktyki zawodowe
Nie są wymagane.
Literatura
L. Garlicki, Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, Warszawa 2016 i nast. wyd.
A. Pułło, Wokół pojęcia ustroju politycznego, [w:] M. Kudej (red.), W kręgu zagadnień konstytucyjnych, Katowice 1999
T. Mołdawa, Konstytucja RP a standardy współczesnego konstytucjonalizmu w perspektywie minionej dekady, [w:] W. Jakubowski, T. Słomka (red.), Porządek konstytucyjny w Polsce, Warszawa-Pułtusk 2008.
K. Complak, Normy pierwszego rozdziału Konstytucji RP, Wrocław 2007 (cz. II – rozdz. I, II, IV, V, VII, cz. II – rozdz. VI, VII)
J. Kuciński, W.J. Wołpiuk, Zasady ustroju politycznego państwa w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 roku, Warszawa 2012
P. Sarnecki, System źródeł prawa w Konstytucji RP, Warszawa 2002
P. Winczorek, Konstytucja RP a prawo wspólnotowe, „Państwo i Prawo” 2004, z.11
J. Podkowik, Zasada nadrzędności Konstytucji a wspólnotowy porządek prawny, [w:] K. Górka, T. Litwin (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Próba oceny i podsumowania z perspektywy dziesięciolecia stosowania, Kraków 2008.
S. Gebethner, Prawo i system wyborczy w świetle realizacji postanowień konstytucji, [w:] Z. Jarosz (red.), Parlament. Model konstytucyjny a praktyka ustrojowa, Warszawa 2006
M. Chmaj, W. Skrzydło, System wyborczy w Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2011, rozdz. 2, 3, 4, 5, 6, 7
P. Sarnecki, Funkcje i struktura Sejmu według nowej Konstytucji, "Państwo i Prawo", z.11-12/1997
Z. Jarosz, Model konstytucyjny władzy ustawodawczej a praktyka ustrojowa – parlament, [w:] K. Działocha (red.), Podstawowe problemy stosowania Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Raport wstępny, Warszawa 2004.
G. Kuca, Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej w systemie podzielonych władz (zarys problemu), [w:] T. Mołdawa, J. Szymanek (red.), Instytucja prezydenta. Zagadnienia teorii i praktyki na tle doświadczeń polskich oraz wybranych państw obcych, Warszawa 2010
A. Chorążewska, Prezydent jako czynnik równowagi. Arbitraż prezydencki, „Przegląd Sejmowy” 2005, nr 6
T. Słomka, Ustrojowe cechy polskiej kohabitacji, „Rocznik Nauk Politycznych” 2008, nr 11
L. Garlicki, Rada Ministrów: powoływanie – kontrola – odpowiedzialność, [w:] A. Bałaban (red.), Rada Ministrów. Organizacja i funkcjonowanie, Kraków 2002
B. Banaszak, Egzekutywa w Polsce – stan obecny i uwagi de lege fundamentali ferenda, „Przegląd Sejmowy” 2006, nr 3.
W. Skrzydło (red.), Sądy i trybunały w konstytucji i praktyce, Warszawa 2005 (rozdz. 1, 2, 3, 4).
T. Mołdawa, Konstytucje polskie 1918-1998, Warszawa 1999 i nast. wyd.
W. Jakubowski, T. Słomka, Konstytucyjne organy władzy RP w latach 1989-2011 na tle polskich tradycji ustrojowych XIX i XX wieku, Warszawa 2012.
Źródła: Konstytucja RP z 2 kwietnia 1997 r., podstawowe ustawy ustrojowe, regulaminy parlamentarne, wybrane orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: