Badania w zakresie bezpieczeństwa 2100-BW-L-D1BAWB
Przedmiot obejmuje:
1. Charakterystykę specyfiki studiów bezpieczeństwa – interdyscyplinowa przestrzeń badawcza, perspektywy teoretyczne i paradygmaty, wiedza ogólna i konkretno-historyczna, diagnozy i prognozy;
2. Etapy procesu badawczego w naukach społecznych i nauce o bezpieczeństwie:
- sformułowanie i uzasadnienie problemu badawczego i jego założeń teoretycznych, sformułowanie hipotezy badawczej i zakresu badań, zdefiniowanie kluczowych pojęć (zmiennych), ustalenie wskaźników i ich operacjonalizacja, dobór metod i technik badawczych;
3. Główne procedury i dyrektywy badawcze:
- wyjaśnianie i uzasadnianie wyjaśnień, rola praw w wyjaśnianiu, wybór czynników wyjaśniających;
-uzasadnianie teoretyczne i empiryczne hipotez badawczych;
-eksperyment w naukach o bezpieczeństwie, podstawowe schematy eksperymentalne i quasi-eksperymentalne, kanony Milla, analizy porównawcze;
-wartościowanie i pomiar;
4. Metody analizy danych pierwotnych, zastosowania syntetycznych miar w analizach bezpieczeństwa, wtórna analiza danych:
- indeksy i raporty (spisy ludności, HDI, Better Life Index OECD, Wordwilde Governance Indicators)
-pomiar potęgi, model Sułka, rankingi, ratingi, matryca strategiczna;
5. Planowanie strategiczne w dziedzinie bezpieczeństwa:
-analiza strategiczna
-analiza geopolityczna: między geografią a historią;
-elementy metodologii prognozowania (metoda scenariuszowa, ekstrapolacja trendów, formułowanie opcji strategicznych);
--prognozowanie tendencji rozwojowych (np. zagrożeń epidemicznych, związanych z inżynierią genetyczną, AI, prognozy demograficzne, dynamiki postępu technicznego, kryzysów gospodarczych);
6.Przykłady metodyki analiz globalnego, regionalnego i lokalnego środowiska bezpieczeństwa dla Polski:
-proliferacja broni jądrowej, terroryzm międzynarodowy, kryzys klimatyczny i katastrofy żywiołowe, rywalizacja o węglowodory i minerały, masowe migracje, napięcia między mocarstwami (NATO-BRICS), wzrost populacji światowej, luka rozwojowa między centrum a globalnym Południem, kulturowe zderzenia cywilizacji, konflikty lokalne i wojny miedzy państwami, pandemie i choroby zakaźne, cyberzagrożenia;
Rodzaj przedmiotu
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza:
- opanowanie strategii badania wybranego zjawiska lub procesu warunkującego bezpośrednio lub pośrednio bezpieczeństwo jednostki, państwa i ładu społecznego w Polsce, Europie i na poziomie globalnym (K_W03)
-poznanie procedur, metod i technik badawczych koniecznych w analizie problemów bezpieczeństwa, a także umiejętność ich stosowania do analizy wybranego, konkretnego zjawiska czy procesu społecznego (K_W09)
-rozumienie syntetycznych mierników różnych zjawisk i procesów społecznych, zwłaszcza pomiaru potęgi, rankingów i ratingów, specjalistycznych raportów i danych pierwotnych; (K_W03)
-wiedza o metodach planowania strategicznego w dziedzinie bezpieczeństwa (analiza strategiczna, geopolityczna, metody prognozowania trendów) (K_W03)
Umiejętności:
-student umie skonstruować modelowe wyjaśnienie zjawiska bądź procesu społecznego, wpływającego na bezpieczeństwo, jednostki, państwa i otoczenia międzynarodowego (K_U01, _U07)
- student potrafi konstruować całościowy (blokowy) schemat powiązań miedzy zjawiskami przyrodniczymi, gospodarczymi, politycznymi i kulturowymi w skali własnego kraju i w skali cywilizacji ogólnoludzkiej; (K_U01, K_U07)
Kompetencje:
-student jest gotowy łączyć w analizie procesów, determinujących bezpieczeństwo, różnorodne dane, by łączyć świadomość działających ludzi ze strukturalnymi warunkami, które ją współokreślają. Prowadzi do tego celu łączenie myślenia relacyjno-strukturalnego, procesualno-dynamicznego i antropoaktywistycznego. Dzięki temu student nabywa umiejętność myślenia dialektycznego, a więc myślenia w kategoriach koniecznych związków między zjawiskami i procesami przeciwstawnymi i sprzecznymi. W sumie, chodzi o umiejętność uwzględniania w analizach bezpieczeństwa różnych czynników wyjaśniających, które tworzą interdyscyplinową przestrzeń badawczą, czyli umiejętność myślenia całościowego i dialektycznego. (K_K01, K_K05)
-jest gotowy korzystania z archiwum badań społecznych (raportów, indeksów, sprawozdań, spisów powszechnych) (K_K01, K_K05)
Kryteria oceniania
praca semestralna poświęcona opracowaniu planu badania wybranego zjawiska (procesu) z zakresu środowiska bezpieczeństwa dla Polski. Praca jest sprawdzianem opanowania podstaw metodyki badań nad bezpieczeństwem. Student potrafi zastosować poznane metody, procedury, techniki we własnej praktyce badawczej..
Literatura
Studia bezpieczeństwa, P.D. Williams (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2012.
Metody badawcze w naukach społecznych, Ch. Frankfort-Nachamias, D.Nachamias, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 2001.
Metody, techniki, narzędzia nauk o bezpieczeństwie, A. Dawidczyk, J. Jurczak, P. Łuka, Difin, Warszawa 2019.
Metody i techniki badań stosunków międzynarodowych, M. Sułek, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa 2004.
Bezpieczeństwo globalne w XXI wieku. Środowisko bezpieczeństwa Polski, M. Świstak (red), Wydawnictwo Naukowe ArchaeGraph, Łódź-Kielce 2021.
Teorie i metody w naukach politycznych, D. Marsh, G. Stoker (red), Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2006.
J. Topolski, Jak się pisze i rozumie historię. Tajemnice narracji historycznej, Oficyna Wydawnicza Rytm, Warszawa 1996.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: