Sąsiedztwa i wspólnoty lokalne 1900-SM-2-6MS
Część A:
Zajęcia prezentują najważniejsze zagadnienia dotyczące sąsiedztw
i wspólnot lokalnych. Składają się z sześciu obszarów tematycznych:
zrównoważone relacje międzygeneracyjne (OT1), miasta przyjazne
ludziom i starzeniu się (OT2), zróżnicowanie etniczne w zbiorowościach
miejskich (OT3), tworzenie sieci współpracy sąsiedzkiej (OT4), planowanie
działań sąsiedzkich (OT5) oraz realizacja działań sąsiedzkich (OT6). W
pierwszej części semestru szczególna uwaga zostanie poświęcona
obszarom 1-3, w drugiej – obszarom 4-6.
Tematy poruszane w ramach obszarów 1-3 będą związane z
problematyką różnorodności w kontekście relacji międzygeneracyjnych, z
odwołaniem do ujęć inteligencji generacyjnej, napięć w tym obszarze i
użyteczności narzędzia społecznego jakim jest dialog międzypokoleniowy.
Omówione zostaną również praktyki w zakresie projektowania
uniwersalnego i tzw. mieszkalnictwa alternatywnego na przykładzie
cohousingów międzypokoleniowych i naturalnie powstające społeczności
emerytów [NORCs]. Pierwszą część zajęć zamknie międzynarodowa
perspektywa relacji międzyetnicznych, z przeglądem problemów i napięć w
metropoliach etnicznie zróżnicowanych, trudności doświadczanych przez
społeczności sięgające idei inkluzyjności.
Tematy poruszane w ramach obszarów 4-6 związane będą z
zarysowaniem kontekstu dla sieci współpracy, ich definicji, modelów i form działania, uwarunkowań prawnych, a następnie pokazania przykładów
inicjatyw dobrej współpracy. Zostanie omówiona rola
animatora/koordynatora sieci współpracy oraz formy tworzenia takich sieci.
W ramach obszaru 5 omówiony zostanie cały proces planowania działań
sąsiedzkich od diagnozy potrzeb, zasobów i potencjałów poprzez
mapowanie i analizę interesariuszy, narzędzia planowania, kartę projektu,
po komunikację i PR działań sąsiedzkich, w tym omówienie ról nadawców i
odbiorców komunikatów, języka, treści, narzędzi i kanałów komunikacji
oraz pozyskiwanie partnerów do współpracy. Druga część zajęć zakończy
się omówieniem realizacji działań sąsiedzkich, w tym takich zagadnień,
jak: prowadzenie spotkań sieci, formułowanie mierzalnych celów i podział
zadań, motywowanie uczestników sieci do współpracy, cykl życia projektu,
narzędzia praktyczne do planowania działań, analiza ryzyka, monitoring i
ewaluacja działań.
Część B:
Ta część dzieli się na 5 modułów tematycznych:
Celem pierwszego modułu jest przedstawienie antropologicznej
perspektywy w badaniach miejskich oraz sposobów jej wykorzystania do
analizy zjawisk miejskich. W tej części zajęć antropologia miasta posłuży
jako rama do rozważenia takich zagadnień jak przestrzeń, praktyki, relacje
społeczne, tożsamości lokalne, pamięć miejska.
Moduł drugi nakierowany jest na antropologiczną praktykę badawczą.
Przedmiotem dyskusji będą wybrane przykłady antropologicznych badań
miasta, w których pojawiają się wątki związane ze wspólnotami miejskimi:
ich założenia, metody oraz rezultaty.
Przedmiotem modułu trzeciego są architektoniczne wizje i projekty
przestrzeni miejskich. Odczytanie ich z antropologicznej perspektywy ma
na celu analizę wpisanych w nie projektów człowieka, wspólnot i ich relacji
oraz ich realizacji w miejskich przestrzeniach.
Przedmiotem modułu czwartego są polityki miejskie dotyczące wspólnot
mieszkańców i lokalnej integracji. W trakcie zajęć analizowane będą teksty
opisujące sposoby zarządzania miastami oraz wybrane raporty z badań i
diagnoz, dokumenty i broszury dotyczące tematu dotyczące Warszawy.
Ostatni moduł poświęcony będzie analizie wybranych przez grupę
zagadnień związanych ze wspólnotami miejskimi. Podczas analizy
wykorzystane zostaną rozpoznania i narzędzia wypracowane podczas
wcześniejszych zajęć.
Wśród proponowanych tematów znajdują się: animacja wspólnot
lokalnych, rewitalizacja – od prawa do wykonania, reprywatyzacja, wspólnoty sąsiedzkie, wspólnoty protestu, ruchy miejskie, miejski aktywizm, wspólnoty
podmiejskie, przestrzenie utracone i opuszczone.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
zdalnie
Koordynatorzy przedmiotu
Kryteria oceniania
Część A:
Ocena końcowa składać będzie się z: obecności (10%) i aktywności na
zajęciach (40%), prezentacji (20%) oraz egzaminu pisemnego (30%)
Część B:
Na ocenę końcową składają się: obecność i aktywność na zajęciach
(60%), praca zaliczeniowa (40%).
Literatura
Część A:
TA 1:
S. Biggs, A. Lowenstein, 2011, Generational Intelligence. A critical
Approach to Age Relations, Routledge, NY, s. 127-150
M. Rosochacka-Gmitrzak, 2014, Intergenerational dialogue as an ageing
Europe toolkit for meeting its challenge [w] Sociology and Healthcare -
SGEM Conference Proceedings, tom II, Albena Bulgaria, s.455-462
TA 2:
M. Rosochacka-Gmitrzak, 2011, Niezła bajka: coś z komuny i kibucu, czyli
o domach niespokojnej starości i cohousingu– doświadczenia zagraniczne.
“Trzeci Sektor” 25, s. 50-55
M. Rosochacka-Gmitrzak, 2013, Starzenie się w miejscu zamieszkania –
w stronę szerszego rozumienia koncepcji [w] W. Wilimska (red.),
(Nie)czekając na starość. Wyzwania dla polityki społecznej w obliczu
demograficznych przemian. Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej
w Krakowie, Kraków, s. 117-124
R. Hambleton, 2015, Leading the inclusive city: Place-based innovation for
a bounded planet, Policy Press, Bristol, s. 237-256, 257-280, 309-328
TA 3:
Eckhardt F., Eade J. (red.), 2011, The Ethnically Diverse City, BWV –
Berliner Wissenschafts-Verlag, Berlin, s. 9-18, 85-114, 193-212, 559-578
TA 4:
B. Skrzypczak, Organizator kultury jako animator społeczny, punkt: Kim
jest i jaką rzeczywiście rolę pełni lub może spełniać animator?, (w:)
Godlewski Grzegorz i in. (red.), Animacja kultury. Doświadczenie
I przyszłość, Instytut Kultury Polskiej UW, Warszawa 2002, ss. 345-348.
B. Skrzypczak, Profil animatora społecznego, w: Henzler P., Skrzypczak B.
(red.), Kim jest animator społeczny, Warszawa 2006.
F. Gerrits, P. Vlaar, Profil kompetencji. Organizator społeczności lokalnych
http://www.osl.org.pl/wp-
content/uploads/2012/04/Profil_Kompetencji_preview_stronami.pdf
M. Green, H. Moore, J. O’Brien, Rozwój społeczności w oparciu o zasoby
Model ABCD w praktyce http://www.osl.org.pl/wp-
content/uploads/2014/03/ABCD_w_praktyce.pdf
TA 5:
M. Dudkiewicz, Metodologiczny kontekst badań aktywizujących,
w: Animacja Życia Publicznego. Analizy i Rekomendacje, Zeszyty Centrum
Badań społeczności i Polityk Lokalnych nr
5/2011 http://www.badaniawdzialaniu.pl/publikacje/animacja-zycia-
publicznego/
B. Lewenstein, Zasoby lokalne: zarys koncepcji, (w:) P. Gliński,
B. Lewenstein, A. Siciński, Samoorganizacja społeczeństwa polskiego:
III sektor i wspólnoty lokalne w jednoczącej się Europie, Wydawnictwo IFiS
PAN, Warszawa 2004, ss. 281-301.
J. Grad, U. Kaczmarek, Organizacja i upowszechnianie kultury w Polsce.
Zmiany modelu, Poznań 1999, Schemat ze strony 122 (pod tytułem:
Proponowany schemat programowania imprezy).
A. Barr, S. Hashagen Jak osiągnąć lepszy rozwój społeczności Podręcznik
do planowania i ewaluacji MODEL ABCD http://www.osl.org.pl/wp-
content/uploads/2013/11/ABCD_Leap_www.pdf
A. Barr, J. Dailly Podręcznik do nauki ewaluacji i planowania w rozwoju
społeczności LEAP http://www.osl.org.pl/wp-
content/uploads/2013/11/ABCD_Leap_www.pdf
TA 6:
Skrypt ABC tworzenia projektu praktyczny przewodnik – materiał
opracowany przez Zespół Centrum PISOP
http://ekonomiaspoleczna.pisop.pl/wp-content/uploads/2018/03/skrypt-abc-
tworzenia-projektu-nowy-3.pdf
G. Makowski, F. Pazderski, Inspirator obywatelski– przewodnik po
metodach nieformalnej edukacji obywatelskiej w bibliotekach publicznych
I nie tylko…, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2011
http://www.isp.org.pl/publikacje,1,461.html
J. Gralczyk, B. Skrzypczak, Domy kultury jako Centra Aktywności Lokalnej,
Kwartalnik Trzeci Sektor nr 19, zima 2009.
Model domu sąsiedzkiego wypracowany w ramach projektu „CEAL – nowe
spojrzenie na ekonomię społeczną z perspektywy brytyjskich doświadczeń
http://www.cal.org.pl/wp-content/uploads/2012/04/GFIS_MODEL_-Dom-
S%C4%85siedzki.pdf
Sąsiedzi nie gryzą, czyli 20 lokalnych inicjatyw w Warszawie i nie tylko
http://bibliotekawolontariatu.pl/wp-content/uploads/publikacja.pdf
Ewaluacja projektów miękkich KOMPENDIUM, Stowarzyszenie Centrum
Promocji i Rozwoju Inicjatyw Obywatelskich PISOP, Poznań 2008 r.
https://pisop.org.pl/pliki/7d851f8cbb29faee940b9abb52f8207f43946/ewalu
acja-projektow-miekkich-kompendium.pdf
Część B:
Moduł I:
J. Jacobs, Śmierć i życie wielkich miast Ameryki, Centrum Architektury,
Warszawa 2014, frag.
Kulturowe studia miejskie. Wprowadzenie, red. Ewa Rewers, NCK, Warszawa 2014, frag.
K. Pobłocki, Antropologia miasta – urbanizacja, przestrzeń i relacje
społeczne, “Lud” 2011, nr 95, s. 79-91.
M. Saryusz-Wolska, Spotkania czasu z miejscem. Studia o pamięci i miastach, WUW, Warszawa 2011.
Moduł II:
B. Bossak-Herbst, Warszawska enklawa. Świat społeczny wyścigów
konnych na Służewcu, Oficyna Naukowa, Warszawa 2020, frag.
K.J. Dudek, S. Sikora, Pustynia kulturalna? Siedem szkiców o działaniu na
Grochowie, Wydawnictwo Naukowe Katedra, Warszawa 2018, frag.
Z. Grębecka, Obcy w mieście. Żołnierze radzieccy w pamięci,
doświadczeniu i opowieści legniczan, Wydawnictwo Libron, Kraków 2017,
frag.
M. Madurowicz, Miejska przestrzeń tożsamości Warszawy, WUW, Warszawa 2008.
Miasto na żądanie, red. Ł. Bukowiecki, M. Obarska, X. Stańczyk, WUW, Warszawa 2014, wybrane rozdziały
Nie-widzialne miasto, red. M. Krajewski, Fundacja Bęc Zmiana, Warszawa
2012 frag.
M. Sznel, Społeczne tworzenie przestrzeni Powiśla, “Etnografia do
kieszeni 2013, nr 1, s. 64-96.
Moduł III:
Architektura wspólnoty, “Autoportret” 2015, nr 4, wybór tekstów.
M. Augé, Nie-miejsca. Wprowadzenie do antropologii hipernowoczesności, przeł. R. Chymkowski, PWN, Warszawa 2011, frag.
J. Gehl, Życie między budynkami, RAM, Kraków 2013, frag.
L. Krier, Architektura wspólnoty, słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2011, frag.
Karta ateńska, w: Le Corbusier, Karta ateńska, Centrum Architektury,
Warszawa 2017, frag.
- J. Kusiak, Chaos Warszawa. Porządki przestrzenne polskiego kapitalizmu, Bęc Zmiana, Warszawa 2017, frag.
J. Rykwert, Pokusa miejsca. Przeszłość i przyszłość miast, przeł. T. Bieroń, MCK, Kraków 2013.
D. Sudjic, Język miast, przeł. A. Sak, Karakter, Kraków 2017.
Moduł IV:
B. Katz, J. Nowak, New localism, w: Shaping cities in an urban age, red. R.
Burdett, P. Rode, Phaidon Press Limited, London 2018, s. 164-171.
K. Nawratek, Dziury w całym, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa
2012, frag.
K. Pobłocki, Czułe punkty miasta, “Pismo”, magazynpismo.pl,
https://magazynpismo.pl/cykle-pisma/madre-miasta/czule-punkty-miasto-
aktywizm-urbanizacja/
Skąd się biorą warszawiacy? Migracje do Warszawy w XIV-XXI wieku, red. K. Wagner, K. Zwierz, P. Piechocki, Muzeum Warszawy, Warszawa 2016.
Moduł V:
A. Bonnett, Poza mapą, przeł. J. Żuławnik, PWN, Warszawa 2015, fragm.
M. Dobiasz, Przybornik animatora kultury. Lokalne projekty twórcze,
Publikacja CEO, Warszawa 2013;
https://issuu.com/majadobiasz/docs/przybornik_animatora_kultury.
Inne przestrzenie, inne miejsca. Mapy i terytoria, red. D. Czaja, Czarne, Wołowiec 2013, wybrane rozdziały
K. Kajdanek, Ideał podmiejskiego zamieszkiwania. Koncepcje
deweloperów a praktyki przestrzenne mieszkańców na przykładzie
wybranych osiedli strefy podmiejskiej Wrocławia, “Kultura i społeczeństwo”
2009, nr 2, s. 21-43.
M. Kowalewski, Protest miejski. Przestrzenie, tożsamości i praktyki
niezadowolonych obywateli miast, Nomos, Kraków 2016, frag.
P. Kubicki, Ruchy miejskie w Polsce, Nomos, Kraków 2020, frag.
K. Rogatka, Rewitalizacja i gentryfikacja w wymiarze społecznym,
Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2019, frag.
Spór o odbudowę Warszawy. Od gruzów do reprywatyzacji, red. T. Fudala, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Warszawa 2016, frag.
A. Stępień, Porządki na Banacha, „Etnografia do kieszeni” 2013, nr 2, s.
59-84.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: