Finanse lokalne 1900-7-FL-PS
Celem wykładu jest przekazanie wiedzy na temat finansowania samorządów terytorialnych. Zaprezentowane zostaną następujące tematy:
1. Zasady konstrukcji systemu finansowania samorządu zgodnie z teorią „fiscal federalism”
2. Korzyści i koszty wynikające z decentralizacji finansowej
3. „Drabina autonomii finansowej” w odniesieniu do poszczególnych kategorii dochodów samorządowych
4. Podatki lokalne: pożądane cechy podatków lokalnych, typy systemów podatków lokalnych w Europie
5. Transfery do budżetów samorządowych: potrzeba transferów i wyrównywania potencjału finansowego samorządów, pojęcia równości poziomej i pionowej, klasyfikacje transferów: subwencje i dotacje, transfery ryczałtowe i proporcjonalne, konsekwencje mikro i makroekonomiczne poszczególnych typów transferów
6. Zasady budowy systemu alokacji transferów: znaczenie potencjału dochodowego, potrzeb wydatkowych i kosztów jednostkowych wykonywania zadań, zróżnicowanie potrzeb wydatkowych na przykładzie wielkich miast, systemy transferów dla samorządów w krajach europejskich
7. Instrumenty dłużne w finansowaniu zadań samorządów: złota reguła zrównoważonego budżetu, argumenty za wykorzystaniem kredytów do finansowania inwestycji, „warunki brzegowe” ograniczające zadłużenie, argumenty za koniecznością regulacji rynku zadłużenia samorządów
8. Typy instrumentów dłużnych: kredyty, pożyczki, obligacje, zagadnienie ratingu, powiązanie wielkości zadłużenia z nadwyżką operacyjną budżetu, regulacje zadłużenia samorządów w krajach europejskich, bankructwo samorządów
9. Instrumenty polityki podatkowej samorządów: koncepcja konkurencji podatkowej, teoria cyklu politycznego, polityka podatkowa w praktyce polskich samorządów
10. Planowanie budżetowe: zasady planowania budżetowego, teoria małych zmian A. Wildavsky’ego
11. Wpływ sytuacji kryzysowych na politykę finansową samorządów
- koncepcje teoretyczne (m.in. Wolman, Clark, Kim i Chen, Levine)
- wpływ globalnego kryzysu finansowego 2007-2010 oraz kryzysu w efekcie pandemii na sytuację finansową – zagadnienia teoretyczne i praktyka krajów europejskich
12. Metody średniookresowego planowania finansowego w samorządach
- powiązanie ze strategią rozwoju lokalnego
- zasady tworzenia Wieloletnich Prognoz Finansowych i Wieloletnich Programów Inwestycyjnych
Ćwiczenia umożliwiają poznanie w praktyce technik planowania wieloletniego oraz metod oceny sytuacji finansowej przedsiębiorstw komunalnych. Studenci pracują w małych grupach i realizują dwa niewielkie projekty. Pierwszy dotyczy analizy ekonomiczno-finansowej przedsiębiorstwa komunalnego i polega na pracy ze sprawozdaniami finansowymi przedsiębiorstwa, wykorzystaniu analizy wskaźnikowej oraz analizy porównawczej (sytuacja przedsiębiorstwa na tle branży), a także na pracy z danymi finansowymi przy uwzględnieniu zmian w czasie. Drugi projekt dotyczy opracowania Wieloletniej Prognozy Finansowej z elementami Wieloletniego Planu Inwestycyjnego dla wybranej gminy. W lepszej realizacji projektów grupowych pomogą indywidualne konsultacje poszczególnych grup z prowadzącą.
Nakład pracy studenta 4 ECTS = 4x25h = 100h (w bezpośrednim kontakcie 47h)
Zajęcia (wykład) = 24h (N)
Zajęcia (ćwiczenia) = 14h (N)
Konsultacje projektów grupowych = 7h (N)
Egzamin z wykładu = 2h (N)
Samodzielne przygotowanie do zaliczenia wykładu = 24h (S)
Samodzielna praca nad projektami grupowymi = 16h (S)
Przygotowanie do indywidualnego testu końcowego z ćwiczeń = 13h (S)
Kierunek podstawowy MISMaP
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Efekty uczenia się: K_W07, K_W08 / K_U06, K_U08, K_U09, K_U10 / K_K02, K_K03, K_K08 / S1_W10 / S1_U05
Po ukończeniu przedmiotu student:
WIEDZA
- zna i rozumie znaczenie teorii z zakresu finansów publicznych wykorzystywanych w gospodarce przestrzennej,
- zna system norm i reguł dotyczących polityk finansowych będących podstawą formułowania zasad polityki przestrzennej na różnych szczeblach samorządu terytorialnego, współdziałania administracji samorządowej i rządowej
UMIEJĘTNOŚCI
- potrafi samodzielnie formułować i proponować sposoby rozwiązania problemów dotyczących kwestii finansów publicznych,
- potrafi identyfikować zadania z zakresu gospodarki przestrzennej, w tym zadania nietypowe, interdyscyplinarne, integrujące wiedzę z innych dziedzin tj. z ekonomii i zarządzania,
- potrafi także pozyskiwać i krytycznie dobierać dane z literatury, baz danych oraz innych źródeł,
- potrafi integrować uzyskane informacje, dokonywać ich interpretacji i krytycznej analizy skuteczności i przydatności stosowanej wiedzy, a także wyciągać wnioski oraz formułować i wyczerpująco uzasadniać opinie
KOMPETENCJE
- jest gotów samodzielnie i krytycznie uzupełniać wiedzę w zakresie lokalnych polityk finansów publicznych, stosując interdyscyplinarność podejść badawczych.
Kryteria oceniania
Na egzamin końcowy składa się zaliczenie:
• ćwiczeń – uzyskanie wymaganej liczby punktów w oparciu o projekty grupowe oraz końcowy test pisemny;
• wykładu – pisemne zaliczenie materiału z wykładu.
Na końcową ocenę składają się następujące elementy:
- 60% - zaliczenie pisemne wykładów – zaliczenie składa się z krótkiego testu obejmującego pytania otwarte i półotwarte oraz krótkiego eseju na zadany temat
- 20% - test końcowy obejmujący materiał z ćwiczeń (pytania otwarte i zamknięte)
- 20% - ocena projektów grupowych.
Praktyki zawodowe
Brak.
Literatura
Swianiewicz, P. (2011) Finanse lokalne: koncepcje, realizacja, polityki lokalne, Warszawa: Municipium.
Łukomska, J. Swianiewicz P. (2015) Polityka podatkowa władz lokalnych w Polsce, Warszawa: Municipium.
Pakoński K. (2001) Zintegrowane zarządzanie finansami zorientowane na cele, poradnik Programu USAID: Partnerstwo dla Samorządu Terytorialnego, Warszawa: Municipium.
Kopańska, A., Kula, G., Siwińska-Gorzelak, J., Bukowska, G., & Młochowska, M. (2018). Autonomia fiskalna i jej wpływ na działania samorządów. Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Pylak K. (2009) Podręcznik ewaluacji projektów infrastrukturalnych, Czy Twój projekt przyniósł oczekiwane korzyści? Warszawa: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego
Mackiewicz M., Malinowska-Misiąg E., Misiąg W., Tomalak M. (2007) Budżet i finanse 2007. Poradnik dla samorządów, Warszawa: Municipium
Bień W. (2005) Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa, Warszawa: Difin.
Szymanowicz M. (red.) (2000) Restrukturyzacja usług komunalnych w gminie, Warszawa: Municipium.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: