Ochrona atmosfery 1900-3-OAT-HK
W wykładzie szczególny nacisk jest położony na wytłumaczenie związków przyczynowo-skutkowych łączących przedstawiane treści, tak aby poszczególne zagadnienia łączyły się w logiczną całość (również w powiązaniu z treściami stanowiącymi przedmiot badań innych nauk i faktami znanymi z życia codziennego).
Ważnym jest wskazanie, iż zanieczyszczenie powietrza nie stanowi problemu dopiero w czasach współczesnych i że w różnych okresach przeszłości kluczowymi stawały się różne kwestie, powiązane z ówczesnymi uwarunkowaniami gospodarczymi i społecznymi. Rozpatrzenie zmian roli różnych zanieczyszczeń powietrza pozwala pełniej pojąć wzajemną relację człowieka i atmosfery oraz docenić potrzebę starań o dobrą jakość powietrza, w tym lepiej rozumieć bieżący stan relacji człowiek – atmosfera i lepiej rozumieć wyzwania odnoszące się do przyszłości.
Najwięcej czasu poświęcone jest prezentacji najważniejszych obecnie zanieczyszczeń powietrza. W wypadku każdego z nich przedstawiane są:
• jego źródła emisji lub źródła emisji jego prekursorów;
• warunki pogodowe, przy których dane zanieczyszczenie osiąga szczególnie duże stężenie;
• wpływ na człowieka i środowisko rozpatrywanego zanieczyszczenia i jego pochodnych oraz ew. synergizm działań z innymi zanieczyszczeniami;
• zróżnicowanie przestrzenne skali problemów związanych z tym zanieczyszczeniem w Polsce i na świecie.
W ramach omawiania stanu zanieczyszczenia powietrza w Polsce rozpatrywane są działania na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym, służące poprawie warunków aerosanitarnych.
Wskazywane są typowe źródła codziennej wiedzy o stanie warunków aerosanitarnych w naszym otoczeniu, jak i źródła wiedzy i danych, na podstawie których dokonywać można fachowej analizy problemu.
Zakres tematów:
1. Zmiana roli poszczególnych zanieczyszczeń powietrza w przeszłości i historia badań zanieczyszczenia powietrza.
2. Najważniejsze obecnie zanieczyszczenia powietrza (głównie związki siarki, związki azotu, tlenki węgla, węglowodory, ozon, pyły). Typowe zagadnienia w ramach omawiania poszczególnych zanieczyszczeń to:
a) naturalne i antropogeniczne źródła,
b) typowe układy współwystępowania różnych zanieczyszczeń powietrza (smog kwaśny, fotochemiczne zanieczyszczenie powietrza), ich uwarunkowania i następstwa;
c) wpływ na człowieka i środowisko,
d) technologiczne i prawne drogi ograniczania emisji zanieczyszczeń pierwotnych oraz walka z negatywnymi skutkami oddziaływania zanieczyszczeń na człowieka i środowisko.
3. Wpływ warunków meteorologicznych i topograficznych na zanieczyszczenie powietrza. Transport zanieczyszczeń na duże odległości.
4. Międzynarodowa współpraca w dziedzinie ochrony atmosfery. Najważniejsze akty prawne służące ograniczeniu zanieczyszczenia powietrza, zobowiązania Polski wynikające z tych dokumentów.
5. Obecny stan zanieczyszczenia powietrza w Polsce i tendencje zmian tego stanu w ostatnich latach. Działania w skali państwa oraz jego regionów podejmowane w celu zmniejszenia zanieczyszczenia powietrza.
6. Źródła wiedzy o codziennych warunkach aerosanitarnych, bazy danych i raportów dotyczących zanieczyszczenia powietrza. Sposoby prezentacji warunków aerosanitarnych.
7. Zanieczyszczenie powietrza wewnątrz budynków.
Uwaga: temat nr 2 jest realizowany na kilku wykładach, zwykle pojedynczy wykład dotyczy jednego zanieczyszczenia lub ich grupy. Ponadto omawiane są bieżące wydarzenia w Polsce i na świecie, które są istotne w kontekście problemów omawianych na wykładzie.
Metody dydaktyczne
Zajęcia są prowadzone w formie wykładu, wzbogaconego dyskusją, uwzględniającą również bieżące warte omówienia procesy i fakty, jak zmiany warunków aerosanitarnych w nawiązaniu do warunków pogodowych, aktualne działania w skali regionalnej, krajowej i międzynarodowej mogące mieć wpływ na ochronę atmosfery.
Nakład pracy studenta: 3 ECTS = 3 x 25 h = 75 h (w bezpośrednim kontakcie 1,5 ECTS)
(N) – praca w bezpośrednim kontakcie z nauczycielem,
(S) – praca własna (samodzielna) studenta.
Zajęcia (wykład) = 30 h (N)
Konsultacje = 10 h (N)
Monitorowanie bieżących wartych uwagi zdarzeń = 10-15 h (S)
Przygotowanie (samodzielne) do egzaminu = 20-25 h (S)
Egzamin = 2 h (N)
RAZEM = ok. 75 h
Kierunek podstawowy MISMaP
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Efekty kierunkowe: K_W02, K_W04, K_W10, K_U01, K_U02, K_U05, K_K01, K_K05, K_K07
Efekty specjalnościowe: S4_W07, S4_W10, S4_W14, S4_U06, S4_U09, S4_K01, S4_K05
Po ukończeniu przedmiotu student osiąga następujące efekty:
WIEDZA
zna źródła różnych zanieczyszczeń powietrza oraz procesy atmosferyczne wpływające na zróżnicowanie przestrzennego oraz zmiany w czasie stężenia tych zanieczyszczeń;
rozumie znaczenie jakości powietrza dla funkcjonowania człowieka i środowiska;
zna najważniejsze środki służące poprawie warunków aerosanitarnych;
zna stan środowiska atmosferycznego Polski;
UMIEJĘTNOŚCI
potrafi korzystać z różnych źródeł informacji dotyczących warunków aerosanitarnych;
potrafi wykorzystać wiedzę na temat ochrony atmosfery do opisu i rozwiązywania wybranych problemów badawczych;
potrafi opracować diagnozę warunków aerosanitarnych i wskazać ich skutki dla człowieka i środowiska;
KOMPETENCJE
jest gotów do poszerzania kompetencji zawodowych i aktualizacji wiedzy z zakresu badań atmosfery i jej ochrony;
jest gotów do podejmowania działań prowadzonych z poczuciem odpowiedzialności za stan atmosfery.
Kryteria oceniania
Przedmiot kończy się egzaminem pisemnym.
Część A testu składa się zadań zamkniętych. Przy ich rozwiązywaniu student nie może korzystać z żadnych źródeł informacji. Za tę część testu można zdobyć do 15 punktów.
Część B testu składa się zadań otwartych, problemowych. Przy ich rozwiązywaniu student może korzystać z wybranych przez siebie źródeł informacji. Za tę część testu można zdobyć do 25 punktów.
W sumie za rozwiązanie testu można zdobyć do 40 punktów. Aby uzyskać ocenę pozytywną należy zdobyć co najmniej 21 punktów.
Sprawy organizacyjne
Obecność na wykładach nie jest bezwzględnie wymagana, jednak ciąg trzech nieusprawiedliwionych nieobecności na zajęciach będzie potraktowany jako rezygnacja z uczestnictwa w zajęciach. Ponadto student opuszczający bez usprawiedliwienia zajęcia nie może liczyć na indywidualne rozszerzone konsultacje służące tym samym celom, którym służył pominięty przez niego wykład (może na to liczyć student, który usprawiedliwił swą nieobecność). Usprawiedliwienie powinno być przedstawione bezpośrednio po wykładzie, na którym student był nieobecny.
Praktyki zawodowe
Brak
Literatura
Andrews J. E., Brimblecombe P., Jickells T. D., Liss P. S., 2000, Wprowadzenie do chemii środowiska, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa.
Czarnecka M., Koźmiński C., 2006, Meteorologia a zanieczyszczenie atmosfery, Akademia Rolnicza w Szczecinie, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin.
Falkowska L., Korzeniewski K., 1995, Chemia atmosfery, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
Hewitt C. N., Jackson A. V., 2003, Handbook of Atmospheric Science. Principles and Applications, Blackwell Publishing.
Juda-Rezler K., 2000, Oddziaływanie zanieczyszczeń powietrza na środowisko, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa.
Kleczkowski P., 2020, Smog w Polsce. Przyczyny skutki przeciwdziałanie, Wydawnictwo Naukowe PWN SA, Warszawa.
Loon G.W., Duffy S.J., 2008, Chemia środowiska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Olszewski K., 1995, Meteorologia zanieczyszczeń. Wybrane zagadnienia, Uniwersytet Warszawski. Międzywydziałowe Studia Ochrony Środowiska. Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Warszawa.
Parczewski W., 1969, Pogoda a zanieczyszczenia przemysłowe atmosfery, WKiŁ, Warszawa.
Parczewski W., 1976, Termiczne warstwy hamujące w Polsce, Prace IMGW nr 8, Warszawa.
Siemiński M., 1994, Fizyka zagrożeń atmosfery, PWN, Warszawa.
Siemiński M., 2007, Środowiskowe zagrożenia zdrowia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Zakrzewski S. F., 1995, Podstawy toksykologii środowiska, Wydawnictwo Naukowe PWN Sp. z o.o., Warszawa.
Raporty Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: