Zarządzanie środowiskiem 1900-1-ZSR
W toku zajęć studenci zapoznają się z podstawami formalnymi oraz wybranymi narzędziami zarządzania środowiskiem wynikającymi z procedur krajowych i Unii Europejskiej. Analizowane są wybrane instrumenty ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu (w tym m.in.: instrumenty wynikające z potrzeb konserwatorskiej i czynnej ochrony przyrody, planowania przestrzennego i ocen oddziaływania na środowisko, zarządzania krajobrazowego, zastosowania koncepcji usług ekosystemowych, itp.).
Celem zajęć jest przekazanie wiedzy dotyczącej:
- wybranych, globalnych i regionalnych problemów środowiskowych,
- zagrożeń środowiska związanych z działalnością człowieka w Polsce i krajach UE,
- międzynarodowych inicjatyw (programów, porozumień, raportów, strategii i in.) w dziedzinie ochrony środowiska
- stanu prawnego regulującego ochronę środowiska, przyrody i krajobrazu (ustawy, rozporządzenia, dyrektywy UE, konwencje międzynarodowe i in.)
- zarządzania ochroną środowiska
- organizacji i funkcjonowania systemu monitoringu środowiska
- skutecznych instrumentów ochrony przyrody i środowiska, w tym procedury Oceny Oddziaływania na Środowisko (OOS).
W trakcie zajęć szczegółowo prezentowane są główne źródła zanieczyszczeń powietrza, wód, przyczyny degradacji gleb, lasów, flory i fauny, krajobrazu oraz przekształcenia powierzchni ziemi. Omawiane są konsekwencje poszczególnych zagrożeń środowiska w różnych skalach przestrzennych. Wskazywane są alternatywne rozwiązania czystych technologii i metod pozwalających poprawić jakość podstawowych komponentów środowiska.
Szczególna uwaga zwrócona jest na system monitoringu środowiska, w tym cele i zasady stosowania monitoringu środowiska, podstawowe wskaźniki i dopuszczalne normy stanu środowiska, techniki pomiarowe, zasady sporządzania ocen i prognoz, biomonitoring środowiska oraz procedurę Oceny Oddziaływania na Środowisko. Omawiane są m.in. podstawy teoretyczne oceny następstw środowiskowych planowanych przedsięwzięć, planów, strategii, polityk. Przepisy prawne i główne procedury dotyczące procesu OOŚ w Polsce, w Europie (UE) i na świecie. Kategorie uciążliwości obiektów i przedsięwzięć. Rola administracji, inwestora, projektanta i społeczeństwa w procesie OOŚ. Wariantowanie rozwiązań lokalizacyjnych i technologicznych. Procedury kwalifikacyjne: listy, matryce, operaty specjalistyczne. Oceny strategiczne. Prognozy zmian ustaleń planów przestrzennego zagospodarowania. Inwestycje o zasięgu transgranicznym. Przygotowywanie i uzgadnianie Raportu OOS. Scoping i screening. Analiza stanu środowiska w strefie oddziaływania przedsięwzięcia. Krytyczny opis przedsięwzięcia. Ocena wypełniania zasad zrównoważonego rozwoju. Metodologia wyboru wariantów. Analiza wariantu zerowego i prośrodowiskowego. Wymagania dotyczące poszczególnych oddziaływań. Środki łagodzące. Monitoring. Raportowanie kwestii społecznych. Sporządzanie podsumowań, wniosków oraz streszczenia. Wykorzystanie Raportu w wydawaniu decyzji środowiskowej. Specyfika Raportów dla różnych grup przedsięwzięć. Podstawowe błędy procesu i raportów OOS. Perspektywy rozwoju systemu OOS. Omawiane są także zagadnienia ochrony środowiska w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym - konflikty przestrzenne, bariery rozwoju, główne kierunki zrównoważonego rozwoju.
Kierunek podstawowy MISMaP
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Efekty uczenia się: K_W01, K_W03, K_W08, K_U01, K_U02, K_K04
Po ukończeniu przedmiotu student:
WIEDZA
1. definiuje podstawowe pojęcia ekologiczne;
2. rozumie przebieg procesów ekologicznych i ewolucyjnych warunkujących różnorodność biologiczną
3. zna najważniejsze źródła emisji zanieczyszczeń powietrza, wody
4. zna najważniejsze przyczyny degradacji gleb, lasów, flory, fauny, krajobrazu;
5. identyfikuje skalę oraz tendencje zmian w ostatnich latach zagrożeń środowiska w Polsce i na świecie;
6. zna podstawowe akty prawne dotyczące ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu
7. charakteryzuje wybrane instrumenty prawno-administracyjne i ekonomiczne wykorzystywane w zarządzaniu środowiskiem na szczeblu lokalnym, regionalnym, krajowym i Unii Europejskiej.
8. zna funkcjonowanie systemu Państwowego Monitoringu Środowiska
9. zna podstawowe oddziaływania związane z kilkoma wybranymi przedsięwzięciami inwestycyjnymi,
UMIEJĘTNOŚCI
1. umie zidentyfikować zagrożenia środowiska
2. potrafi interpretować dane pomiarowe w odniesieniu do obowiązujących norm
3. potrafi posługiwać się skutecznymi instrumentami ochrony przyrody i środowiska;
4. umie podejmować decyzje w zakresie zagospodarowania przestrzennego.
5. potrafi prezentować podstawowe elementy raportu OOS,
6. posiada umiejętność konstruowania raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko,
7. potrafi przeprowadzić ogólną analizę oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko.
KOMPETENCJE SPOŁECZNE
1. Akceptuje konieczność uwzględniania informacji przyrodniczej i waloryzacji zasobów środowiska w procedurze planowania przestrzennego,
2. Wykształca nawyk korzystania z obiektywnych źródeł informacji naukowej oraz posługiwania się zasadami krytycznego wnioskowania przy rozstrzyganiu praktycznych problemów.
Nakład pracy studenta:
30h - obecność na wykładzie
5-10h - praca własna (powtarzanie materiału, zapoznanie się z zalecaną literaturą, przygotowanie do zajęć i zaliczenia)
35-40h ogółem (zależnie od systematyczności w pracy podczas semestru oraz cech indywidualnych studenta).
Kryteria oceniania
Podstawą zaliczenia wykładu (zaliczenie na ocenę) jest sprawdzian pisemny w formie testu zawierającego pytania zamknięte i otwarte.
Praktyki zawodowe
Brak.
Literatura
Bell JNB, Treshow M. 2004, Zanieczyszczenie powietrza a życie roślin. Wyd. Naukowo-Techniczne, Warszawa.
Bródka s., 2020 - Adaptacyjne zarządzanie środowiskiem. Podstawy teoretyczne i zastosowania, PWN, Warszawa
Górski M. (red.), 2009 - Prawo ochrony środowiska, Wolters Kluwer Polska, Warszawa.
Karaczun Z., Indeka L., 1999 – Ochrona środowiska. ARIES, Warszawa.
Ochrona Środowiska. Rocznik statystyczny GUS. Warszawa.
Poskrobko B. 2007. Zarządzanie środowiskiem, PWE, Warszawa
Pullin A., 2005 – Biologiczne podstawy ochrony przyrody, PWN, Warszawa.
Żarska B., 2003 – Ochrona krajobrazu, Wyd. SGGW, Warszawa.
Bohatkiewicz J. 2008. Podręcznik dobrych praktyk wykonywania opracowań środowiskowych dla dróg krajowych. Biuro Ekspertyz i Projektów Budownictwa Komunikacyjnego „EKKOM” Sp. z o.o., Kraków.
Wilżak T. (red.) 2013, Zagadnienia proceduralne w ocenach oddziaływania na środowisko, Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Warszawa.
Wilżak T. (red.) 2014, Zagadnienia przyrodnicze w ocenach oddziaływania na środowisko, Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Warszawa.
www.gios.gov.pl: Program Państwowego Monitoringu Środowiska , Raport o stanie środowiska Polski, Raport o stanie środowiska Europy
www.wios.warszawa.pl: Raport o stanie środowiska województwa mazowieckiego
www.natura2000.mos.gov.pl: System obszarów chronionych Natura 2000
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: