Pozamilitarne wymiary bezpieczeństwa 1600-SZD-ID-PWB
Zagadnienia wstępne. Ogólne ujęcie i ewolucja pojmowania pozamilitarnych wymiarów bezpieczeństwa oraz czynniki decydujące o ich znaczeniu w sferze bezpieczeństwa państwa. Ramy teoretyczne – kwestia sektorów bezpieczeństwa i pozamilitarne wymiary bezpieczeństwa w świetle teorii sekurytyzacji (Szkoła Kopenhaska).
Bezpieczeństwo ekologiczne.
Aspekty definicyjne. Sekurytyzacja zagadnień ekologicznych w ujęciu teoretycznym i w praktyce – zmiany klimatyczne i inne globalne problemy ekologiczne jako zagadnienie bezpieczeństwa państw i międzynarodowego – bezpieczeństwo ekologiczne w warunkach antropocenu
Bezpieczeństwo wodne, żywnościowe i zdrowotne
Aspekty definicyjne. Kryzys wodny jako zagrożenie bezpieczeństwa państw. Spory międzynarodowe o dostęp do wody. Polityczny wymiar bezpieczeństwa żywnościowego. Wpływ konfliktów zbrojnych na bezpieczeństwo żywnościowe. Wpływ bezpieczeństwa zdrowotnego na stabilność państw i stosunki międzynarodowe. Epidemie i pandemie. Choroby cywilizacyjne. Studium przypadku: Covid-19.
Demograficzny wymiar bezpieczeństwa
Definicja. Baza demograficzna jako wymiar potęgi państw. Migracje jako wyzwanie dla bezpieczeństwa międzynarodowego. Kryzysy migracyjne i instrumentalizacja migracji. Zagadnienie uchodźctwa. Studium przypadku: palestyńscy uchodźcy w kontekście repatriacji do Izraela.
Bezpieczeństwo informacyjne (2 zajęcia)
Charakterystyka współczesnego środowiska informacyjnego i ukazanie jego podatności na manipulacje. Propaganda i dezinformacja oraz ich współczesne instrumentarium. Zewnętrzna ingerencja w wybory. Rola platform społecznościowych i ich relacje z rządami państw. Taktyki dezinformacji i podstawowe ludzkie błędy poznawcze. Studia przypadku: wybory prezydenckie w USA i pandemia Covid-19. Mechanizmy obronne. Potencjał nowych technologii (w szczególności AI) w zakresie ich wpływu na bezpieczeństwo informacyjne.
Bezpieczeństwo ekonomiczne (wybrane aspekty)
Definiowanie i historyczny rozwój pojęcia. Znaczenie globalizacji i współzależności. Wpływ rozwoju technologii na bezpieczeństwo państwa. Handel międzynarodowy – bezpieczeństwo szlaków komunikacyjnych i łańcuchów dostaw. Sankcje gospodarcze jako instrument oddziaływania międzynarodowego.
Bezpieczeństwo energetyczne (3 zajęcia)
Wymiar teoretyczny: Ekonomiczne znaczenie energii. Charakterystyka sektora energetycznego i jego oddziaływanie na bezpieczeństwo współczesnego państwa. Problemy rozwoju infrastruktury energetycznej. Bezpieczeństwo energetyczne i jego determinanty w warunkach globalizacji oraz integracji międzynarodowej. Międzynarodowa współpraca energetyczna i jej znaczenie dla gospodarki narodowej. Przyszłość sektora energetycznego: paliwa kopalne vs. energia odnawialna
Identyfikacja dobrych praktyk budowania polityki energetycznej państwa. Relacja bezpieczeństwa energetycznego i polityki energetycznej. Dobre praktyki kreowania polityki energetycznej (standardy światowe, unijne, polskie). Zdefiniowanie najważniejszych podmiotów i interesariuszy polityki energetycznej. Megatrendy energetyczne
Polska wobec polityki klimatyczno-energetycznej UE (dyskusja i warsztaty). Proces integracji europejskiej i jego wpływ na funkcjonowanie polskiego sektora energetycznego. Branża energetyczna w warunkach członkostwa Polski w UE. Wyzwania europejskie vs. oczekiwania Polski. Strategia UE do 2050 roku – nowy „Europejski Zielony Ład” i pakiet „Fit for 55”. Klastry energii – produkcja energii rozproszonej dla bezpieczeństwa energetycznego i klimatu. Przegląd nowych technologii energetycznych (m. in.: wodór, energia jądrowa)
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza | Zna i rozumie:
WG_02 - główne tendencje rozwojowe dyscyplin w ramach nauk społecznych, w których odbywa się kształcenie
Umiejętności | Potrafi:
UW_01 – wykorzystywać wiedzę z różnych dziedzin nauki, w szczególności z nauk społecznych do twórczego identyfikowania, formułowania i innowacyjnego rozwiązywania złożonych problemów lub wykonywania zadań o charakterze badawczym, a w szczególności: definiować cel i przedmiot badań naukowych w dziedzinie nauk społecznych, formułować hipotezę;
Badawczą; rozwijać metody, techniki i narzędzia badawcze oraz twórczo je stosować; wnioskować na podstawie wyników badań naukowych
UK_04 - uczestniczyć w dyskursie naukowym w obrębie nauk społecznych
Kompetencje społeczne | Jest gotów do:
KK_01 – krytycznej oceny dorobku w ramach danej dyscypliny w obrębie nauk społecznych
Kryteria oceniania
Opis wymagań związanych z uczestnictwem w zajęciach, w tym dopuszczalnej liczby nieobecności podlegających usprawiedliwieniu: Brak wymagań wstępnych, dopuszczalnie 2 nieobecności w ramach całego kursu
Zasady zaliczania zajęć i przedmiotu (w tym zaliczania poprawkowego): Test końcowy lub praca zaliczeniowa (do uzgodnienia z uczestnikami kursu); zaliczenie poprawkowe - ustne
Metody weryfikacji efektów uczenia się: w wypadku testu: odpowiednia forma pytań na teście końcowym (składającym się z 3 części - pytań z odpowiedziami do wyboru, krótkich pytań służących wyjaśnieniu kluczowych terminów i problemów, pytania otwartego do swobodnej wypowiedzi)
Kryteria oceniania: test lub praca zaliczeniowa: 90%, aktywność w toku zajęć: 10%
Literatura
Pełen wykaz literatury przedmiotu (z przypisaniem do konkretnych zajęć) zostanie przedstawiony uczestnikom na początku kursu
Literatura podstawowa:
B. Buzan, O. Veaver, J. de Vilde, Security. New Framework to Analysis, Lynn Riener, London-Boulder 1998
P. Hough, Understanding Global Security (4th ed.), Routledge, London-New York 2018
K. Pronińska, Bezpieczeństwo żywnościowe, wodne, zdrowotne, w: R. Kuźniar (et al.), "Bezpieczeństwo Międzynarodowe", Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2020.
The State of Food Security and Nutrition in the World (raporty roczne Organizacji ds. Wyżywienia i Rolnictwa; www.fao.org)
M. Pietraś, Bezpieczeństwo zdrowotne jako wymiar bezpieczeństwa międzynarodowego, "Athenauem. Polskie Studia Politologiczne" 2/2023, t. 78.
P. Śledź, Dezinformacja w stosunkach międzynarodowych w warunkach czwartej rewolucji przemysłowej, „Studia Socjologiczno-Polityczne” 1(16), 2022.
T. Aleksandrowicz, Zagrożenia dla bezpieczeństwa informacyjnego państwa w ujęciu systemowym, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2021
publikacje NATO Strategic Communications Centre of Excellence (https://stratcomcoe.org/publications), European Centre of Excellence for Countering Hybrid Threats (https://www.hybridcoe.fi/publications-and-readings/) i EastStratcom (https://euvsdisinfo.eu/).
World Migration Report (roczne raporty Światowej Organizacji ds. Migracji, https://worldmigrationreport.iom.int/)
K.M. Greenhill, When migrants become weapons: The long history and worrying future of a coercive tactic, "Foreign Affairs" 3-4/2022.
K.M. Księżopolski, Bezpieczeństwo ekonomiczne, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa 2011.
WTO Annual Report (raporty roczne Światowej Organizacji Handlu, https://www.wto.org/english/res_e/reser_e/annual_report_e.htm)
T.F. Braun, L.M. Glidden, Understanding Energy and Energy Policy, Zed Books, Londyn, 2014
Z.Łucki, W. Misiak W., Energetyka a społeczeństwo. Aspekty socjologiczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2012
Encyklopedia Bezpieczeństwa Wewnętrznego, (red.) Misiuk Andrzej, Itrich-Drabarek J., Dobrowolska-Opała M., wyd. Elipsa, Warszawa 2021.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: