Teoria anamnezy jako sposobu przedstawiania i przeżywania czasu w dawnej kulturze 1500-SDN-TMTB-TAJSP

Wywód toczy się na dwu poziomach: historycznym i teoretycznym. Idąc po gruncie historycznym rozpoznaje wcielanie estetyki rekapitulacji w tekstach kultury powstających i organizujących życie społeczeństwa średniowiecznego, a także długie trwanie form rekapitulacyjnych, praktykowanych w szkolnym teatrze wczesnonowożytnym różnych afiliacji, wyznań i zakonów (głównie jezuitów).
W nurcie teoretycznym kurs przedstawia wkład do estetyki literackiej, tłumaczący istotę mediewalizmu dramatu religijnego XVI-XVIII w. — tych przejawów kontynuacji poetyki średniowiecznej, w które obfituje korpus dramatu szkolnego i brackiego owego okresu, a które do tej pory uważano zwykle za przejawy zapóźnienia kulturowego regionów, bądź inercji intelektualnej autorów i środowisk. Te zwykle mało znane utwory zachowane i opisane w archiwach, a także rozpoznane w nich metody twórcze otrzymują tu swoją teorię estetyczną, której nie doczekały się dotąd, gdyż zbyt powierzchownie lub fałszywie oceniano procesy kulturowe, tłumaczące ich genezę i funkcjonowanie.
Cykl I wykłada w dwu rozdziałach (1.-2.) wyjściową ideę anamnesis, która ożywia od początku liturgię chrześcijańską, a stamtąd wywiera wpływ na resztę kultury, co pozwala postawić naczelną hipotezę estetyczną tej książki. Mówi ona, że o swoistości średniowiecznej wyobraźni artystycznej i poznawczej decyduje szczególne rozumienie, przeżycie i przedstawianie czasu. Szczególność tkwi w utożsamieniu tego czasu z Czasem Zbawienia. Kształtowaniu tego przyżywania, jego ćwiczeniu służą rozliczne traktaty, utwory literackie i praktyki medytacyjne, malarstwo i formy teatralne.
Cykl II Etos anamnesis Estetyka rekapitulacji w społeczeństwie średniowiecznym – zawiera wyniki moich badań nad tekstami kultury dokumentującymi wdrażanie społeczeństw do tego szczególnego przeżywania czasu w aurze religijnej. Estetyka w żadnej cywilizacji nie ma oddziaływania jedynie artystycznego, ale organizuje całą kulturę, dlatego też posiada zawsze wymiar etyczny. Udowodnimy to w naszej dziedzinie przedstawiając ETOS różnych obszarów ludzkiej aktywności czy refleksji, które spaja szczególne przeżycie czasu w aspekcie wieczności (sub specie aeternitatis), rozpoznane w idei anamnesis. Zobaczymy kolejno, jak to się odbywało w średniowiecznych systemach kulturowych: nauce, sztuce, religii i polityce.
Cykl III Estetyka anamnesis. Długie trwanie rekapitulacji i sprzeciw wobec klasycyzmu przynosi teoretyczną interpretację wyników badań nad nieklasycznymi formami twórczości dramatycznej okresu wczesnonowożytnego. Do tej pory utwory te sprawiały kłopoty interpretacyjne w praktyce edukacyjnej i historiografii literatury. Radykalne potępienie spotyka utwory niestosujące się do reguł klasycyzmu (z „trzema jednościami”), a w naszych kategoriach takie, w których mimesis ustępuje anamnesis. Według tego „kryterium średniowieczności” nadrzędność anamnezy jest „średniowieczna”, zaś fikcjonalność i prymat prawdopodobieństwa (mimesis) są cechą nowożytności, przy czym w stylu niskim (satyra, bajka) było tak zawsze. Ponieważ było więcej takich głosów, które spychały tę twórczość w historycznoliteracki niebyt czy jakieś piekło bezwartościowości, należało się sprawie przyjrzeć i ten kurs przynosi rozstrzygnięcie.