Dzieje życia 1400-236EPŻ

Wykład stara się przedstawić obecny stan przyrody w odniesieniu do jej historii. Począwszy o wiedzy o dzisiejszym człowieku, zwierzętach i roślinach, używając retrodykcji jako metody wnioskowania, sięgniemy do przeszłości naszej planety, by wyjaśnić obserwowane kierunki ewolucji. Spróbujemy połączyć dzieje ludzkości i przyrody ze zmianami środowiskowymi. Przedyskutujemy prawdziwe i domniemywane katastrofy ekologiczne w odległej geologicznej przeszłości. Linie ewolucyjne roślin i zwierząt prześledzimy aż do początków życia na Ziemi. Zajmiemy się hipotezami dotyczącymi mechanizmów rządzących ewolucją, na poziomie nie mającym analogii w dzisiejszych organizmach, gdy nie było genów ani enzymów, a źródła energii napędzające życie były inne od tych które znamy.

Założeniem ćwiczeń jest przeprowadzenie uczestników kursu przez pełen proces badawczy, od pobrania próbki materiału kopalnego z terenu, aż do jego graficznego i tekstowego opracowania w postaci eseju. Równolegle studenci zapoznają się z różnorodnymi metodami badania kopalnych szczątków, od skamieniałości śladowych do szkieletów. Poszczególne ćwiczenia są poświęcone różnym metodom badań materiału kopalnego i jego interpretacji. Szczególnie w kontekście rekonstrukcji biologii organizmów, ich filogenezy oraz odtwarzania lokalnych i globalnych warunków środowiska w którym żyły. Program ćwiczeń jest nastawiony na bezpośredni kontakt uczestników z materiałem kopalnym oraz nabywanie umiejętności praktycznych, zarówno bardziej specyficznych dla paleontologii, jak i ogólnobiologicznych, włącznie ze szlifowaniem warsztatu naukowego pod kątem wykonywania przyszłych prac dyplomowych, posterów konferencyjnych oraz publikacji. Pośród umiejętności ogólnych, uczestnicy zapoznają się z przygotowaniem próbek oraz pracą na skaningowym mikroskopie elektronowym, oprogramowaniem i metodami do wykonywania pomiarów morfometrycznych, a także zasadami przygotowania dokumentacji fotograficznej i tworzenia ilustracji naukowej.
Program kursu obejmuje jednodniową wycieczkę terenową, 13 ćwiczeń kameralnych oraz zajęcia indywidualne. W trakcie wycieczki terenowej studenci odwiedzają dwa stanowiskami paleontologiczne oraz mają za zadanie zebrać skamieniałości, które staną się podstawą dla końcowej pracy zaliczeniowej. Ćwiczenia kameralne składają się z prelekcji wprowadzającej oraz samodzielnej pracy studentów na kolekcjach dydaktycznych lub zebranym przez siebie materiale kopalnym. W trakcie zajęć indywidualnych studenci stosują poznane metody w celu przygotowania pracy zaliczeniowej. Efekty swojej pracy studenci podsumowują w formie eseju, który stanowi końcową pracę zaliczeniową. Uczestnicy w trakcie kursu zdobywają wiedzę oraz umiejętności niezbędne dla jego właściwego wykonania.

Wycieczka terenowa:

Wycieczka terenowa jest całodniowa i odbywa się w dniu ćwiczeń. W jej trakcie odwiedzamy dwa wybrane stanowiska paleontologiczne na obszarze lub w okolicach Gór Świętokrzyskich.
- Ponieważ wycieczka odbywa się niezależnie od warunków pogodowych, wszyscy uczestnicy muszą być zaopatrzeni w adekwatną odzież (w tym nieprzemakalne kurtki).
- Odwiedzane miejsca stanowią czynne lub nieczynna wyrobiska górnicze, w związku z tym należy przygotować się na ubrudzenia i trudny teren.
- Konieczne obuwie terenowe (adidasy, buty trekkingowe lub górskie).
- Środki BHP (kaski, rękawiczki, okulary ochronne) i sprzęt (młotki, dłuta) zapewniają prowadzący.
Dokładny termin wycieczki i docelowe stanowiska, zostają podane na ćwiczeniach. Wycieczka jest obowiązkowa.
Szczegółowy wykaz zagadnień realizowanych w trakcie ćwiczeń:

- Powstawanie i różne stany zachowania skamieniałości
- Kopalne tropy i inne ślady aktywności organizmów.
- Podstawy badań skał osadowych
- Ilustracja naukowa
- Metody wizualizacji 3D
- Preparacja mechaniczna i chemiczna skamieniałości
- Analiza ilościowa zespołów skamieniałości
- Praca ze skaningowym mikroskopem elektronowym
- Tomografia i spektrometria
- Badania kopalnych pyłków
- Konstruowanie drzew filogenetycznych
- kopalne DNA