Entomology 1400-228ENTO-en
Celem zajęć jest poznanie różnorodności owadów, ze szczególnym uwzględnieniem fauny krajowej, a w niej grup mogących mieć znaczenie w praktyce ochrony przyrody i środowiska. Uczestnicy poznają wszystkie rzędy owadów, wybrane rodziny w obrębie większości z nich, a w niektórych przypadkach będą także oznaczać rodzaje i gatunki.
Tematyka zajęć – część teoretyczna:
1. Wiadomości ogólne: stan wiedzy nt. owadów, ich znaczenie w historii i współczesnym świecie; historia entomologii; zmiany systemów klasyfikacji i zasady nomenklatury; znaczenie zbiorów przyrodniczych, istotność instytucji muzealnych i długoletnich programów gromadzenia kolekcji,
2. Ewolucja owadów: powstanie owadów i dane o faunie kopalnej; czynniki wpływające na specjację i obecną różnorodność; współczesne poglądy na drzewo filogenetyczne grupy,
3. Przegląd taksonomiczny w podziale na grupy: inne grupy Arthropoda (informacje ogólne); Entognatha i pozostałe Apterygota; Palaeoptera; Polyneoptera; Paraneoptera; Endopterygota – Neuropterida, Coleopterida, Antliophora, Amphiesmenoptera, Hymenoptera,
4. Zróżnicowanie i biogeografia poszczególnych rzędów, ontogeneza i charakterystyka morfologiczna; dane o faunie krajowej.
5. Tematy przekrojowe:
- zjawiska społeczne, geneza społeczeństw owadów, charakterystyka grup eusocjalnych i przedspołecznych;
- rola owadów w ekosystemach, czynniki limitujące występowanie owadów; środowiska typowe i ekstremalne,
- adaptacje i sposoby odżywiania się w kontekście udziału w sieciach troficznych i roli w ekosystemach, typ ontogenezy a nisza ekologiczna gatunku.
- interakcje międzygatunkowe,
- znaczenie gospodarcze owadów, fauna synantropijna, entomologia weterynaryjna, medyczna, owady jako pokarm, rola w przemyśle i otoczeniu człowieka,
- owady a ochrona przyrody i środowiska, kryteria ochrony gatunkowej i kategoryzacji stopnia zagrożenia (IUCN), przegląd danych o ochronie owadów, bioindykacja i gatunki wskaźnikowe.
Część praktyczna
1. Dobór i korzystanie ze źródeł informacji: krytyczny przegląd literatury i źródeł internetowych pomocnych w oznaczaniu; zasady korzystania z kluczy, przewodników i atlasów; podstawy metodologiczne oznaczania na różnych poziomach dokładności,
2. Metody zbioru, konserwacji i zasady dokumentacji entomologicznej: przegląd i wykorzystanie metod stosowanych w zbieraniu danych entomologicznych od pozyskania materiału w terenie poprzez preparatykę i metody konserwacji, po opisywanie okazów i bazy danych do gromadzenia oraz współdzielenia informacji, organizacja kolekcji entomologicznej
3. Rozpoznawanie owadów – poziom szczegółowy: oznaczanie na podstawie cech charakterystycznych wybranych taksonów na poziomie rodziny i niższym.
4. Bezpośrednia interakcja z żywym materiałem – obserwacja i hodowla, metody rozpoznawania i wykrywania gatunków na podstawie śladów, żerowisk i struktur.
Rodzaj przedmiotu
fakultatywne
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Efekty uczenia się studenta:
I. Wiedza
• Zna zróżnicowanie strukturalne, genetyczne, metaboliczne i funkcjonalne organizmów żywych oraz ich wzajemne relacje (K_W03 BI2)
• Rozumie wzajemne relacje organizm-środowisko, stosując hipotezy dotyczące czasowych i przestrzennych uwarunkowań różnorodności biologicznej (K_W04 BI2)
• Zna specjalistyczne pojęcia terminologii biochemicznej, mikrobiologicznej, biologii grzybów, roślin i zwierząt, genetyki, biologii molekularnej i biologii środowiskowej oraz literaturę kierunkową z tych obszarów (K_W06 BI2)
• Rozumie wzajemne pokrewieństwa wszystkich żywych organizmów Zna zaawansowaną metodologię filogenetyczną pozwalającą na ustalenie relacji pokrewieństwa między organizmami (K_W07 BI2)
• Zna różnorodne techniki i narzędzia badawcze, stosowane w naukach biologicznych i właściwie planuje ich wykorzystanie do rozwiązywania postawionych zadań (K_W10 BI2)
• Zna specjalistyczne metody i techniki prowadzenia badań terenowych w środowisku przyrodniczym oraz sposoby ich wykorzystania w ochronie środowiska przyrodniczego (K_W11 BI2)
• Posiada rozszerzoną wiedzę o zasadach BHP i zasadach ergonomii, zapewniających bezpieczną pracę w laboratorium, w tym pracę z wykorzystaniem substancji promieniotwórczych (K_W16 BI2)
• Zna i rozumie zasady ochrony praw autorskich oraz własności intelektualnej (K_W17 BI2)
• Dostrzega dynamiczny rozwój nauk przyrodniczych oraz powstawanie nowych dyscyplin badawczych, a także identyfikuje najistotniejsze trendy rozwoju nauk biologicznych w zakresie studiowanej przez siebie specjalności (K_W18 BI2)
• Zna możliwości wykorzystania wiedzy z zakresu nauk biologicznych do tworzenia i rozwoju form indywidualnej przedsiębiorczości (K_W19 BI2)
II. Umiejętności
• Wybiera i stosuje techniki i narzędzia badawcze adekwatne do problemów studiowanej specjalności nauk biologicznych (K_U01 BI2)
• Wykorzystuje specjalistyczne metody i techniki stosowane w pracy terenowej w środowisku przyrodniczym (K_U02 BI2)
• Wykorzystuje w sposób biegły naukowe i popularnonaukowe teksty biologiczne w języku ojczystym i angielskim oraz komunikuje się w języku angielskim na poziomie B2+ (K_U03 BI2)
• Wykazuje umiejętność krytycznej analizy i selekcji informacji biologicznych, zwłaszcza ze źródeł elektronicznych i mediów (K_U04 BI2)
• Potrafi pod nadzorem opiekuna naukowego planować i wykonać eksperyment z zastosowaniem poznanych metod; umie zaproponować metody przeprowadzenia wskazanych oznaczeń oraz ocenić przydatność metod i ich ograniczenia dla badanego materiału (K_U07 BI2)
• Potrafi krytycznie opracować wybrany problem biologiczny na podstawie danych literaturowych i wyników własnych badań, formułując własne opinie i wnioski (K_U08 BI2)
• Prezentuje krytycznie prace badawcze z zakresu wybranej specjalności nauk biologicznych z użyciem środków komunikacji werbalnej oraz multimediów (K_U09 BI2)
• Posiada umiejętność przygotowania i wygłoszenia wystąpień ustnych w języku polskim i angielskim, zgodnie z wymaganiami określonymi dla poziomu B2+ (K_U11 BI2)
III. Kompetencje społeczne
• Rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie, inspirując rozwój tej potrzeby u innych (K_K01 BI2)
• Rozumie potrzebę pełnienia roli edukacyjnej w społeczeństwie, w zakresie działalności opartej na wiedzy i umiejętnościach z zakresu biologii (K_K02 BI2)
• Potrafi pracować w zespole, realizując własne badania, współorganizując pracę całego zespołu (K_K04 BI2)
• Stosuje zasady etyki badawczej, rozstrzygając dylematy związane z wykonywaniem zawodu (K_K06 BI2)
• Odczuwa potrzebę stałego dokształcania się i aktualizowania wiedzy, korzystając ze źródeł naukowych i popularnonaukowych, dotyczących specjalistycznych nauk biologicznych (K_K07 BI2)
• Krytycznie analizuje informacje pojawiające się w środkach masowego przekazu i potrafi wykorzystać je w praktyce (K_K10 BI2)
• Zna terminologię oraz metody (i urządzenia badawczo-pomiarowe) wykorzystywane w zakresie ochrony przyrody (K_W04 OS2)
• Posiada umiejętność zaproponowania odpowiedniej metody monitoringu gatunków i siedlisk przyrodniczych (K_U17 OS2)
Kryteria oceniania
Ocena wystawiana jest na podstawie wyników testów pisemnych oraz aktywności w trakcie zajęć terenowych i laboratoryjnych
Literatura
Klucze do oznaczania wielu autorów i inne źródła w formie papierowej i elektronicznej. Szczegółowy wykaz bibliografii będzie udostępniony przed rozpoczęciem zajęć.
Uwagi
|
W cyklu 2023L:
Część zajęć odbywa się w terenie, skąd pozyskiwany jest materiał i prowadzone są obserwacje. Pozostała część przebiega w pracowni, gdzie odbywają się seminaria i konwersatoria, a także analiza materiału z wykorzystaniem sprzętu laboratoryjnego do oraz komputerów do pozyskania wiadomości uzupełniających. |
W cyklu 2024L:
Część zajęć odbywa się w terenie, skąd pozyskiwany jest materiał i prowadzone są obserwacje. Pozostała część przebiega w pracowni, gdzie odbywają się seminaria i konwersatoria, a także analiza materiału z wykorzystaniem sprzętu laboratoryjnego do oraz komputerów do pozyskania wiadomości uzupełniających. |
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: